بیت هشتم:
عربده کشی و جنجال را از مستان خرده نمی گیرند چرا که آدم مست از خود اختیاری ندارد، تو هم با من این کار را نکن و بر من خرده مگیر چرا که من هم مست و خراب از باده ی عشق تو هستم و از خود اختیاری ندارم. در این بیت بین (عربده، مست و خراب) تناسب دیده می شود.
وزن غـزل:
این غزل بر وزن مفتعلن فاعلاتُ مفتعلن فع و در بحر مجتث مثمن مطوی مقصور مجحوف است که از اوزان شیرین و روان ولی سخت در عروض فارسی به شمار می رود.
قافیـه:
کلمات قافیه در این غزل عبارتند از : بتـابم، نیـابم، صـوابم و . . . که در مجموع باعث توازن موسیقیایی شعر شده اند.
ویژگی سبکی:
استفاده از حرف اضافه ی «بـ» قبل از فعل. ساختن کلمه ی جدیدی چون «بشکیبم» که کمتر در ادبیات فارسی به کار رفته است.

۴-۲-۱۷٫

کس نداند کز غمت چون سوختم
خویشتن در چه بلا اندوختم
دیدنی دیدم از آن رخسـار تو
جان بدان یک دیدنت بفروختم
برکشیدم جامه ی شـادی ز تن
وز بلا دلقـی کنون نو دوختم
هر چه دانش بـود گم کردم همه
در فراقت زرگـری آموختم
زر بر اندودم بر این رخسـار سیم
آتش اندر کوره ی دل سوختم
درون مایه ی اصلی غـزل:
در این غزل کوتاه، انوری با زبانی جدید ولی کلیشه ای به موضوع عاشقی خود اشاره می کند. انوری لحظه ی دیدن معشوق را آغاز عاشقی های خود تجسم می کند و بر این باور است که همه چیز از همان لحظه ی اول برای او آغاز شده است. شاعر معتقد است که بلای عاشقی به جان او افتاده و زندگیش را دگرگون ساخته است. البته این مضمون در اشعار انوری به دفعات بیان شده است اما در این غزل با زاویه ی دید دیگری به قضیه نگریسته است تا جایی که علم خود را هم در این راه قربانی شده می بیند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بافت معنایی و آرایه ی ادبی:
بیت اول:
شعر خطاب به معشوق می گوید: هیچ کس نمی داند که من چگونه در غم عشقت سوخته ام و خود را گرفتار چه بلایی ساخته ام! به نظر می رسد فعل «اندوختم» بنا به ضرورت قافیه به کار رفته است. بین (غم، سوختن و بلا) تناسب دیده می شود.
بیت دوم:
انوری ادامه می دهد: آنچه که باید از نگاه اول در رخسار تو می دیدم، دیدم و در همان یک نگاه عاشق شدم و روح و جان من تسلیم این عشق شد.
بیت سوم: شاعر خود را قبل از عاشقی، شاد و فارغ از هر غم و اندوهی معرفی می کند که پس از عشق این شـادی مبدل به غم گشته است. در مصرع دوم بلای عشق را به دلقی تشبیه می کند که اکنون به جای جامه‎ی شادی بر تن نموده است. جامه ی شـادی تشبیه شـادی به لباس است. بین شـادی و بلا تضاد برقرار است. همچنین میان برکشیدن و دوختن هم تضاد دیده می شود.
بیت چهارم :
شاعر دانش و علم را در مقابل زرگری قرار می دهد و برای آن ارزش بیشتری قایل است. می گوید: در هجران تو هرچه علم و دانش آموخته بودم به سبب این غم عشق از یادم رفت و در قبال آن زرگری آموختم. البته این گفته ی شاعر زمینه سازی برای بیت بعدی است.
بیت پنجم:
شاعر می گوید: چهره ی من که مثل نقره روشن و سـاده بود از غم عشق تو زر اندود و ملتهب شد و آتش این عشق مانند کوره ای دلم را آماده ی این زرگری ساخت. در واقع در دو بیت انتهایی شاعر (عاشقی) را به زرگری، (دلش) را به کوره، (التهاب چهره اش) را به زر اندود شدن و (چهره ی قبلی اش) را به نقره تشبیه کرده است که همه با هم تناسب دارند.
وزن غـزل:
این غزل بر وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن و در بحر رمل مسدس محذوف سروده شده است. ابیات بواسطه‎ی وزن دارای انسجام موسیقیایی هستند.
قافیـه:
کلمات قافیه در این غزل عبارتند از : سوختم، اندوختم، دوختم و . . . که همگی فعل هستند.
ویژگی سبکی:
کلمات «غم»، «بلا»، «سوختن»، «آتش» و . . . همگی در وصف عشق و بلای عاشقی به کار رفته اند که عاشق را گرفتار کرده اند.

۴-۲-۱۸٫

دل از خوبان دیگر برگرفتم ز دل نو باز عشقی در گرفتم
ندانستم که اصل عاشقی چیست چو دانستم رهی دیگر گرفتم
فکندم دفتر و جستم ز طامات خراباتی شـدم ساغر گرفتم
عتاب دوستان یکسـو گرفتم کتاب عاشقی را بر گرفتم
ز بهر عشق تو در بت پرستی طریق مانی و آزر گرفتم
درون مایه ی اصلی غـزل:
در این غزل کوتاه، انوری در مقام عاشقی نو پا، که با کنار گذاشتن خوبرویان دیگر و رها کردن حرف و حدیث دیگران و سرزنش و ملامت دوستان و آشنایان، از بلای عظیمی نجات یافته وحرفهای بی اصل و پریشان و لاف و گزاف برخی درویشان و صوفیان، قدم در وادی عشق گذاشته و کتاب عاشقی را در دست گرفت یعنی اصل عشق را سرلوحۀ خویش قرار داده و آماده عاشقی کردن است و به اعتراف خود، بخاطر عشق معشوق، راه مانی و آزر را در پیش گرفته است. مانی و آزر داستانی و سرنوشتی داشتند که قصد اشاره به همانندی آن سرنوشت است.
بافت معنایی و آرایه های اصلی غـزل:
بیت اول:
انوری از زبان عاشق می گوید: دلم را از همۀ خوبان و معشوق های دیگر پس گرفتم (آنها را کنار گذاشتم) و عشقی تازه را به دلم بخشیدم و شروع کردم. دل برگرفتم: دل کَندم، کنار گذاشتم/ خوبان: کنایه از خوبرویان، زیبارویان، معشوق/ نو: تازه، جدید، بدیع/ باز: دوباره، قیـد/ درگرفتم: پذیرفتم، قبول کردم/
بیت دوم:
نمی دانستم (من عاشق) که بُن مایه ی عاشقی چیست؟اگر می فهمیدم، راه دیگری را انتخاب می کردم. ندانستم: نمی دانستم، فعل ماضی اول شخص مفرد/ اصل عاشقی: ریشه عاشقی، بُن مایه ی عاشقی/ چو دانستم: اگر می دانستم/ رهی: راهی/ گرفتم: انتخاب می کردم/
بیت سوم:
دفترم را کنار انداختم و حرفهای پوچ و گزاف و پریشان صوفیان و درویشان را نادیده گرفتم و از بلای سختی نجات پیدا کردم، (رفتم و) اهل خرابات شدم (اهل میخـانه و میکـده شدم) و جام (پیاله شراب) را به دست گرفتم. فکندم دفتر : دفتر را به سویی انداختم، کنایه است از کنار گذاشتن عقل و علم/ یا فاصله گرفتن از دنیای مادّی. جَستَم زِ طامات : از حرفهای گزاف و پریشان رها شدم و گریختم. /
خراباتی شدم: اهل میکده و میخانه شدم (جایی که رندان در آنجا به عیش و نوش می پردازند.)/ ساغر گرفتم: پیالۀ شراب را به دست گرفتم. /

شپارد^[۳۷] و ویلسون (۲۰۰۹) در مطالعه خود به پیشرفت و شاخص های تسهیل تجارت در کشورهای جنوب شرق آسیا پرداختند. نتایج تحقیق آنها نشان داد که جریان تجارت در آن کشورها بطور ویژه ای به زیرساختهای حمل و نقل و تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطی حساسند. در انتها آنها پیشنهاد نمودند که کشورهای مورد مطالعه می بایستی اصلاحات اقتصادی اساسی به منظور کسب منافع حاصل از تسهیل تجارت انجام دهند و این اصلاحات باید چیزی ورای اصلاحات تعرفه ای باشد.
همچنین در این زمینه می توان به مطالعات ایوانف و کرک پاتریک^[۳۸](۲۰۰۸) اشاره نمود. در این مطالعه که برای ۱۲۴ کشور در حال توسعه و توسعه یافته (با تأکید بر کشورهای افریقایی) برای سال های ۲۰۰۳- ۲۰۰۴ انجام شده از یک مدل پایه جاذبه^[۳۹] استفاده و مشاهده گردید تسهیل تجاری نقش بسزایی در توسعۀ تجاری کشورهای مورد بررسی داشته است. در این مطالعه برای تسهیل تجاری از متغیرهایی چون: تعداد فرآیندها، اسناد و روزهای مورد نیاز جهت انجام امور اداری واردات و صادرات که توسط بانک جهانی و در قالب شاخص فضای کسب وکار تولید می شود، استفاده شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در مطالعۀ دیگر شپارد^[۴۰] (۲۰۱۰) مشاهده شد که کاهش معادل یک واحد انحراف معیار در متغیرهایی چون هزینۀ صادرات، تعرفه ها و هزینه های حمل و نقل که تابعی از فاصله جغرافیایی کشورها از یکدیگرند، می‎تواند در شرایطی بین ۳ تا ۱۲ درصد صادرات را بهبود بخشد. در این مطالعه که برای ۱۱۷ کشور منتخب انجام شده مشاهده گردید با توجه به فاصلۀ جغرافیایی کشورها، تسهیل فرآیندهای تجاری در کشورهای مبدأ می تواند اثر معناداری بر حجم تجارت میان آنها داشته باشد که در برخی موارد اثر آن حتی با کاهش هزینه‎های مستقیم تجارت نیز قابل مقایسه است. در این مطالعه تعداد فرآیندهای گمرکی، اسناد مبادله شده و… به عنوان شاخص های تسهیل تجاری در نظر گرفته شده است. از دیگر مطالعات انجام شده در این باره می‎توان به گزارش( تحلیلی- توصیفی) سازمان ملل (۲۰۱۰) اشاره کرد که طی آن اثر تسهیل تجاری بر توسعه تجارت با تأکید بر فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفته است.
همچنین فلیپ و کومار^[۴۱] (۲۰۱۰) در قالب مطالعۀ بین کشوری انجام دادهاند، اثر مثبت تسهیل تجاری بر حجم تجارت میان کشورها بررسی شده است. در این مطالعه از یک مدل جاذبه استفاده گردیده، اما نکته مهم در این خصوص این است که برای متغیر تسهیل تجاری از شاخص عملکرد لجستیک^[۴۲] استفاده شده است.
ویلسون و همکاران (۲۰۰۴) نیز در مطالعۀ خود که برای مجموعه ای از ۷۵ کشور منتخب صورت گرفته بود دریافتند که توسعه و ارتقای تسهیلات حوزه تجارت میتواند عملکرد تجاری کشورهای مورد مطالعه را ۱۰ درصد ارتقا دهد. از دیگر مطالعات انجام شده در این باره می توان به مطالعه سادیکوف^[۴۳] (۲۰۰۴)، دنیس^[۴۴] (۲۰۰۶)، پومفرت و سوردیان^[۴۵] (۲۰۱۰)، تونگ و چانگ^[۴۶] (۲۰۱۰) نیز اشاره کرد.
ب) تحقیقات داخلی:
در ایران نیز برخی تحقیقات در این زمینه انجام گرفته است. در زیر به برخی از آنها اشاره شده است.
کرمی (۱۳۹۰) به بررسی جایگاه گمرک الکترونیک در تسهیل تجارت پرداخت. او در تحقیق خود به تحلیل جایگاه گمرک الکترونیک در تسهیل تجارت، اقدامات انجام شده در کشور به منظور اجرای گمرک الکترونیک و چالش های موضوع پرداخت و در نهایت موارد زیر را به منظور برطرف کردن موانع پیشنهاد نمود: ۱. اولویت دادن به تحقق گمرک الکترونیک. ۲. تشکیل تیم های متشکل از تحلیلگران زبده به منظور کارشناسی دقیق و جامع تمام رویه ها و تعریف جدید از موجودیت ها در گمرک و تمام سازمان های همجوار، ۳. تهیه و تدوین استاندارد ملی و هماهنگ با استاندارد بین المللی بخصوص در فرمت پایگاه داده‎ای و بر اساس الگوی های تحلیلی انجام شده و تبعیت سازمان ها در طراحی از آن، ۴. الزام دولت به ایجاد بستر ساختاری و شبکه ای امن و پرسرعت با پوشش وسیع جغرافیایی با ایجاد گمرک الکترونیکی، خطاهای سهوی و احیانا عمدی انسانی را در حین کار به صفر می رساند و در نتیجه سلامت اداری را تا حد زیادی ارتقا پیدا خواهد کرد.
مراد حاصل و همکاران (۱۳۸۷) به بررسی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر فضای کسب و کار و تسهیل تجاری پرداختند. آنها در مقاله خود با بهره گرفتن از مبانی نظری موجود دو مدل پایه مربوط به عوامل موثر بر فضای کسب و کار و تسهیل تجاری استخراج و با بهره گرفتن از روش داده های تابلویی (پنل) برای دو گروه از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته تصریح و برآورد کردند. نتایج مقاله آنها حکایت از تاثیر معنادار فناوری اطلاعات و ارتباطات بر فضای کسب و کار و تسهیل تجاری در کشورهای توسعه یافته و نامشخص بودن این اثر در کشورهای در حال توسعه دارد. بدین معنا که کشورهای توسعه یافته توانسته اند از قابلیت‎ها و مزایای فناوری اطلاعات و ارتباطات در مسیر رشد خود استفاده نمایند. حال آنکه در کشورهای در حال توسعه اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر فضای کسب و کار و تسهیل تجاری محسوس نیست.

فصل سوم
روش تحقیق

۳-۱) مقدمه

پژوهش فرآیندی است که از طریق آن می­توان درباره ناشناخته­ها به جستجو پرداخت و نسبت به آن شناخت لازم را کسب کرد. در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته­ ها تحت عنوان «روش­شناسی» یاد می شود. روش علمی یا روش پژوهش علمی فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین است. هر تحقیقی بدین منظور صورت می­گیرد که بتواند از یافته­هایی که از مطالعه یک یا چند گروه کوچک به نام نمونه به دست می ­آید، تعمیم‌هایی را در ارتباط با گروه بزرگتری که جامعه نامیده‌‌ می­ شود و این گروه کوچک در واقع معرفی برای آن هستند، انجام دهد، محقق سعی دارد با کمک روش­ها و فنون آمار استنباطی مقادیر مربوط به ویژگی­های جامعه را برآورد کند و این کار را به گونه‎ای انجام دهد که دارای اعتبار بوده و تا آنجا که امکان دارد از خطا به دور باشد؛ از آنجا که در اکثر مطالعات، محقق نمی­تواند به تک ­تک رویدادها و یا افراد تشکیل دهنده جامعه مورد نظر دسترسی داشته باشد، لذا بهره­ گیری از روش­ها و فنون خاصی که استنباط آماری بر آنها استوارند ضرورت پیدا می­ کند. در بسیاری از مطالعات، حتی اگر امکان دست­یابی به واحدهای اجزاء جامعه نیز میسر باشد ملاحظات اقتصادی و مسئله زمان نیز عوامل مهمی هستند که محقق را وادار می­ کنند با مطالعه نمونه ­ای از جامعه به استنتاج و تعمیم­های لازم بپردازد.
از این رو، در این فصل کوشش شده ‌است ابتدا روش و قلمرو تحقیق و پس از آن به مواردی همچون جامعه آماری تحقیق، نمونه آماری و روش نمونه‌گیری، حجم نمونه، روش و ابزار جمع‌ آوری اطلاعات، تعیین روایی و پایایی ابزار، متغیر‌های تحقیق و روش های تجزیه تحلیل داده‌ها پرداخته شود.

۳-۲) روش تحقیق

پژوهشگران با توجه به زوایای مختلف تحقیق از جمله هدف، موضوع، ماهیت داده، و زمان تحقیق، انواع مختلف تحقیقات را بیان می کنند. در زیر به تقسیم بندی خصوصیات تحقیق فوق بر حسب پارامترهای در نظر گرفته شده می پردازیم:

• • تحقیق بر اساس هدف:

تحقیق فوق بر اساس هدف، تحقیقی کاربردی محسوب می شود. هدف تحقیقات کارُبردی توسعه دانش کاربُردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کارُبردی به سمت کارُبرد علمی دانش هدایت می‌شود. همچنین در این نوع تحقیق، نتایج یافته هایش برای حل مشکلات خاص انجام می شود وتلاشی برای پاسخ دادن به یک معضل و مشکل عملی است که در دنیای واقعی وجود دارد.

• • تحقیق بر اساس ماهیت داده:

تحقیق فوق بر اساس ماهیت داده ها، تحقیقی کمی بشمار می رود. به لحاظ نظری، اینگونه تحقیقات ریشه در مکتب اثبات گرایی دارد و صاحبنظران این روش علاقه مند به تبدیل اطلاعات تحقیق بصورت نمادهای ریاضی به منظور استفاده از قابلیت تحلیل های آماری و ریاضی برای توصیف و تحلیل پدیده های اجتماعی می باشند. در مجموع، روش اثباتی مدعی است که با روش تجربی سروکار دارد و شناخت حوادث و رویدادها و وضعیت های مختلف بر اساس مشاهده بدست استوار است. شناخت علمی، از طریق همبستگی مباحث نظری با مشاهده بدست می آید. یعنی در علم، نظریه و مشاهده، ذاتا˝ جدایی ناپذیرند. در هر صورت، هرگونه ابزاری که برای حصول به دقت نظر در علم مورد استفاده قرار گیرد، از نظر اثبات گرایان می تواند بکار گرفته شود (کرم پور، صفری، ۱۳۹۰).

۳-۳) قلمرو تحقیق:

• • قلمرو موضوعی تحقیق: قلمرو تحقیق فوق مرتبط با حوزه های بازاریابی بین الملل است که در اینجا به شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر در تسهیل تجارت پرداخته شد.

• • قلمرو زمانی تحقیق: داده های تحقیق فوق از ارگان های ذی ربط و با توجه به شرایط موجودشان (سال ۹۲) جمع آوری شده است.

• • قلمرو مکانی تحقیق: داده های تحقیق از صاحب نظران که محل فعالیتشان در شهرستان رشت است جمع‎آوری شده اند.

۳-۴) شیوه و ابزار جمع آوری اطلاعات:

مهمترین روش های گردآوری اطلاعات در این تحقیق بدین شرح است :

1. 1. مطالعات کتابخانه‌ای: در این قسمت جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع، از منابع کتابخانه‌ای، مقالات، کتابهای مورد نیاز و… استفاده شده است.

1. 1. تحقیقات میدانی: در این قسمت در از دو پرسشنامه جهت جمع آوری داده ها استفاده شد. در مرحله اول پس از شناسایی عوامل موثر و به منظور انتخاب بااهمیت ترین آنها پرسشنامه اولیه طراحی شد. در این پرسنامه از طیف ۷ گزینه ای لیکرت استفاده شد. در مرحله بعد پس از انتخاب عوامل اثربخش پرسشنامه مقایسات زوجی مختص استفاده در روش AHP استفاده شد.

۳-۵) گام های تحقیق

مراحل انجام پژوهش فوق را می توان در نمودار ۳-۱ ملاحظه نمود.
نمودار ۳-۱) گام های تحقیق

۳-۶) پایایی پرسشنامه

پس از تدوین طرح مقدماتی پرسشنامه، تلاش گردید تا میزان روایی و پایایی پرسشنامه تعیین شود. در این تحقیق به منظور تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کند به کار می رود. بدین منظور با بهره گرفتن از داده های به دست آمده از این پرسشنامه ها و به کمک نرم افزار آماری SPSS میزان ضریب اعتماد با روش آلفای کرونباخ برای این ابزار محاسبه شد. ضریب آلفای کرونباخ به طریق زیر محاسبه می شود:
در صورتی یک پرسشنامه پایاست که مقدار آلفای کرونباخ بزرگتر از مقدار ۰. ۷ باشد و هر چه این مقدار به عدد ۱ نزدیکتر باشد پرسشنامه از پایایی بالاتری برخوردار می باشد.
در این تحقیق، از آنجا که پرسشنامه دوم به منظور تعیین ضرایب از مقایسات زوجی به منظور استفاده در روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد، لذا تنها آلفای کرونباخ پرسشنامه اول مورد آزمون قرار گرفت و نتیجه در جدول ۳-۱ نشان داده شده است.
جدول ۳-۱) درصد آلفای کرونباخ

چکیده

قوانین زیست محیطی و رشد آگاهی های محیط زیستی مشتریان وحجم بالای محصولات بازگشتی؛ اهمیت بخش زنجیره تامین معکوس را بیشتر نموده است.بنابراین ،شرکتهای تولیدی نمی توانند زنجیره معکوس را تنها به عنوان یک هزینه اضافی ببینند و باید در مورد زنجیره تامین خودقادر به تفکر استراتژیک باشند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

هدف این پایان نامه ارائه یک مدل ریاضی مکان یابی تسهیلات پویادرطراحی شبکه زنجیره تامین حلقه - بسته ، ازطریق بررسی استراتژیک یک افق برنامه ریزی چند دوره ای در جهت حداقل نمودن اثرات زیست محیطی وکسب مزیت رقابتی با نظریات پورتر می باشد.
مدل برنامه ریزی خطی عددصحیح مختلط (MILP) که برای تعیین مکانهای بهینه کارخانجات تولیدی ،مراکز توزیع ،مراکز جمع آوری وتسهیلات بازسازی استفاده شده همراه با جریانهای یکپارچه روبه جلو و معکوس هزینه کل مکان تسهیلات وحمل ونقل مربوط به جریانهای رو به جلو و معکوس در شبکه حداقل می نماید.این مدل دوطرفه مکانیابی تسهیلات برای انتقال محصولات نهایی وجمع آوری بازده های محصول در یک زنجیره تامین یکپارچه حلقه - بسته بطورهمزمان مدنظر قرارگرفته است.
مدل برنامه‌ریزی چند هدفه عدد صحیح آمیخته جدید برای مکان یابی تسهیلات وطراحی همزمان شبکه روبه جلو و معکوس جهت تعیین جامع راه حل های بلندمدت استراتژیک بسط داده شده که حداکثر نمودن ارزش خالص فعلی (NPV )جریان نقدینگی برای کل زنجیره تامین وهمچنین حداقل نمودن انتشار گازهای گلخانه ای از محصولات تولیدی تامین کنندگان را ارائه خواهد کرد.
پارامترهای الگوریتم های پیشنهادی(MOPSO)و(NSGA-II) به کمک روش طراحی آزمایشات تاگوچی تنظیم شده است. نتایج عددی نشان می دهد که مدل جدید با الگوریتم های فراابتکاری فوق برای بدست آوردن جنبه های کمی برنامه ریزی استراتژیک در شرایط زنجیره تامین حلقه - بسته قابل استفاده می باشد.
کلمات کلیدی : زنجیره تامین حلقه - بسته ، ارزش خالص فعلی (NPV) ، انتشارکربن ، مزیت رقابتی، برنامه ریزی چند هدفه عددصحیح آمیخته

فصل اول :کلیات تحقیق

۱-۱- مقدمه

در دنیای امروز، تغییرات سریع اقتصادی و فشار فزاینده‌ بازار رقابتی، سازمان‌ها را به سمت تمرکز بر کاراتر و اثربخش‌تر کردن فعالیت‌های زنجیره‌ی تأمین سوق می‌دهد. طراحی مناسب و کارایی شبکه‌های لجستیکی به عنوان بخشی از برنامه‌ریزی زنجیره‌ی تأمین، علاوه بر ایجاد مزیت رقابتی پایدار، باعث افزایش رضایت مشتریان شده و امکان پاسخگویی به نیازهای آن‌ ها را فراهم می‌آورد و همین امر سبب شده که تصمیمات مربوط به طراحی این شبکه‌های از اهمیت بالایی برخوردار باشد. علاوه بر این، در دهه‌ های اخیر نگرانی در مورد حفاظت محیط زیست و نیز مزایای اقتصادی استفاده از محصولات برگشتی، باعث تمرکز بسیاری از شرکت‌ها بر فعالیت‌های احیا و بازیافت محصولات و در نتیجه طراحی و پیاده‌سازی شبکه‌های لجستیک معکوس^[۱] و شکل‌گیری زنجیره‌های تأمین حلقه - بسته^[۲] شده است.
لجستیک معکوس شامل همه‌ی فعالیت‌های مربوط به استفاده‌ی مجدد از مواد و محصولات است. درواقع لجستیک معکوس شامل فرایند برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل کارا و اثربخش جریان مواد خام، موجودی در دست ساخت، محصولات تمام شده و اطلاعات مرتبط، از محل مصرف به مبدأ با هدف به دست آوردن مجدد ارزش یا دفع مناسب می باشد که زنجیره‌ی تأمین حلقه - بسته شناخته می‌شود. طراحی شبکه‌ی لجستیک که یکی از مهم‌‌ترین و راهبردی‌ترین تصمیمات در مدیریت زنجیره‌ی تأمین است، شامل تصمیماتی درخصوص تعداد تسهیلات، مکان و ظرفیت‌ آن‌ ها و تعیین جریان بین این تسهیلات است که هم بر هزینه و هم بر سطح سرویس‌دهی به مشتری تأثیرگذار می گردد. از آنجا که در نظر گرفتن جریان‌های مستقیم و معکوس در مسائل طراحی شبکه به صورت جداگانه ممکن است منجر به جواب‌های بهینه‌ی جزئی شود، در نظر گرفتن این دو جریان به صورت یکپارچه منجر به دستیابی به جواب‌هایی به مراتب بهتر خواهد شد.
مسائل مکان‌یابی تسهیلات از دهه ۱۹۶۰ جایگاه مهمی در ادبیات تحقیق در عملیات پیدا کرد. به طور کلی واژه مکان‌یابی اشاره به مدل‌سازی،‌ فرمول‌بندی و حل مسائلی دارد که می‌توان آنها را در قراردادن تسهیلات در فضای موجود به بهترین نحو تعریف کرد. این مسائل چگونگی مکان‌یابی یک مجموعه از تسهیلات را به‌صورت فیزیکی بررسی می‌کنند به طوری‌که یک تابع هدف را تحت مجموعه از محدودیت‌ها بهینه نماید.
بدون شک مکان‌یابی درست تسهیلات اثرات بسیار زیادی در منافع اقتصادی ارائه خدمات مناسب و رضایت مشتریان دارد و به همین علت تحلیل مسئله مکان‌یابی یکی از مسائل مورد علاقه دانشمندان علوم تحقیق در عملیات و علوم مدیریت بوده و پیشرفت‌های قابل توجهی در این زمینه حاصل گردیده است.
مدل‌های مکان‌یابی شبکه به صورت گسترده‌ای به منظور مکان‌یابی تسهیلات در بخش خصوصی و دولتی مورد استفاده قرار گرفته‌ و همچنین در غالب مدل‌های مطرح در این حوزه ساختار شبکه و ارتباط بین گره‌ها از قبل مشخص و تعریف شده‌اند. در حالی‌که در بسیاری از مسائل دنیای واقعی چنین موضوعی قابل قبول نیست. لذا در نظرگیری این مبحث همانگونه که در منابع متعددی نیز بدان اشاره شده می‌توان حایز اهمیت باشد. بنابراین پیدا نمودن مکان تسهیلات و بهینه‌سازی مدل‌هایی که به صورت همزمان در بسیاری از مسائل جهان واقعی ممکن است مهم تلقی و نیاز به طراحی و بهینه‌سازی مدل‌هایی که به‌صورت همزمان به دنبال یافتن موارد مذکور هستنداحساس می گردد.از طرفی دیگر ،هزینه‌های بالای مربوط به ساخت تسهیلات پروژه‌های مکان‌یابی؛ جابجایی را به پروژه‌هایی با سرمایه‌گذاری بلندمدت تبدیل کرده است.
این مشکل ،تصمیم‌گیرندگان را برآن داشت تا از همان ابتدا به دنبال موقعیتی باشند که با در نظر گرفتن این شرایط نه تنها در شرایط فعلی بلکه در افق زمان برنامه‌ریزی بدنبال مکان مطلوب باشند؛ به عبارتی می‌توان گفت ممکن است مکان انتخابی در شرایط فعلی جواب بهینه نباشد، اما در کل افق زمانی یک جواب بهینه باشد. در نتیجه مدل‌سازی و حل مسائل مکان‌یابی پویا نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
مسئله مکان‌یابی تسهیلات به‌صورت امروزی اولین بار توسط یک اقتصاددان آلمانی به نام آلفرد وبر^[۳] درسال ۱۹۰۹ برای مکان‌یابی تک وسیله‌ای در جهت کمینه نمودن فاصله مابین تسهیلات و مشتریان پیشنهاد کرد.
هرچند برای صدها سال، مسائل مکان‌یابی تسهیلات به‌طور وسیعی به‌صورت کیفی مطرح شده بود. با ظهور تحقیق در عملیات^[۴] (OR) در طول ۳۵ سال گذشته مدل‌های ریاضی و مدل‌های OR برای حل این مسائل مورد استفاده قرار گرفتند.

۱-۲- بیان مسئله

محل تسهیلات یکی از مسائلی است که بطورگسترده مورد مطالعه محققان وپژوهشگران قرار گرفته است.هرچند تاکنون یک جواب برای مسائل مکان یابی تسهیلات ارائه نشده است؛ ولی در چنددهه گذشته تلاش های تحقیقاتی قابل توجهی به توسعه مدلهای مکان یابی برای شبکه های زنحیره تامین اختصاص داده شده است.
مکان یابی تسهیلات نقش مهمی در برنامه ریزی استراتژیک زنجیره تامین ایفامی کند واثربلندمدتی بر عملکردش داردزیرابازنمودن وبستن دائمی تسهیلات وانتقال آن به مکان دیگر هزینه فوق العاده زیادی ایجادمی نماید.بنابراین تصمیم گیری مکان یابی تسهیلات پرهزینه ودارای حساسیت زمانی است،وبه همین علت هزینه وزمان دومعیار اصلی وموثردر مدلهای مربوطه بوده است.(وسولاسکی^[۵]،۱۹۷۳)
امروزه به دلیل نگرانی های زیست محیطی ،برنامه ریزی مکان یابی تسهیلات برای زنجیره های معکوس تامین بیش از پیش به مسئله مهم تبدیل شده است. به منظورجلوگیری وکاهش اثرات زیست محیطی منفی که به دلیل مدیریت نامناسب زباله(یا ضایعات) به شرکتها تحمیل می شود، بسیاری از آنها می کوشند محصولاتی راکه به پایان عمرمفید خودرسیده اند ،بهبود بخشیده واز مصرف منابع طبیعی بکاهند.استفاده از محصولات بازیافتی که دارای ویژگیهای کیفی هستند بجای مواد خام ،نیز می تواند به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه باشد.در این صورت تعیین بهترین استراتژیهای مکان یابی وتوزیع که کارآمدی مالی فعلی یک کسب وکاررا تضمین می کند امری لازم واساسی است .
ایجاد زنجیره تامین معکوس بطورجداگانه از زنجیره تامین مرسوم روبه جلو،نه تنها هزینه های زیرساختی راافزایش می دهد بلکه سودمربوط به بهبود محصول رانیزکاهش می دهد؛بایکپارچه سازی زنجیره های تامین روبه جلوومعکوس ،یک زنجیره تامین حلقه - بسته با هدف بسته شدن حلقه جریانهای مواد،گسترش می یابد تا تضمین کند که می توان محصولات را بطورموثرویاکارابه تسهیلات گوناگون در زنجیره تامین بازگرداند در نتیجه انتشار گازهای گلخانه ای وزباله های باقی مانده،وهمچنین هزینه سربار نیزکاهش می یابند وباعث افزایش بهره وری می گردند.(لی ودانگ^[۶]،۲۰۰۹واوستروهمکاران ^[۷]،۲۰۰۷)
لذا مسائل زیست محیطی متمرکز بر کاهش زائدات زباله ،مواد خطرزا،پس مانده های مصرف کننده وبنگاههای صنعتی وتجاری؛همچنین ارزش اقتصادی حاصل از گسترش عمر محصول ونیز قابل استفاده نمودن وزمان استفاده کالاومحصولات تولید شده بعنوان دوهدف مهم در زنجیره تامین حلقه - بسته در نظر گرفته شده است.درواقع از دیدگاه اقتصادی، شرکتها می توانند از سود حاصل از احیاوبازیافت محصولات به طور مستقیم استفاده نمایند؛وحتی در برخی ازمحصولات ،ایجاد خدمات تعمیرپس از فروش می تواند رضایت بیشترمشتریان را فراهم واز این طریق بطور غیر مستقیم سود بیشتری نصیب شرکتها می گردد.
زنجیره تأمین سبز علاوه بر بهره مندی از مزایای ناشی از صرفه جویی در استفاده از منابع، انرژی، انبارها، کاهش آلودگی با بهره گرفتن از مواد خام سازگار با محیط زیست، کاهش ضایعات و… از مزایای کارایی و یا به تعبیر دیگر از استراتژی کاهش هزینه ها بهره مند می شود و از یک سو با ایجاد نوآوری در طراحی و تولید محصولات سبز و قابل بازیافت علاوه بر کاهش هزینه های تخریب محیط زیست از استراتژی پاسخ گویی یا به تعبیر دیگر از استراتژی تمایز استفاده می کند. ترکیب همزمان این دو استراتژی که به عنوان استراتژی های پورتر شناخته می شوند، مزیت رقابتی را برای صنایع به همراه خواهد داشت.هرچند مسائل تاثیرات زیست محیطی بیش از وجه اقتصادی مورد توجه واقع گردیده است ، هردوهدف (زیست محیطی واقتصادی)بااستفاده از مدلهای کارا،بااعمال زیرساختار یکسان قابل دستیابی هستند.
مکان یابی تسهیلات وطراحی شبکه زنجیره تامین حلقه - بسته چندین سال است مورد پژوهش قرارگرفته است ولیکن ادبیاتی که به انگیزه این پایان نامه از نظر نیاز به داشتن یک مدل گسترده تر برای مکان یابی تسهیلات در زنجیره تامین حلقه - بسته با دیدگاه زیست محیطی واقتصادی برای نشان دادن عواملی که می تواند در تصمیم گیری طراحی شبکه اختلال ایجاد نماید، تقریباًکمیاب است.
پس از کنفرانس زمین در ریو۱۹۹۲ وتثبیت انتشار گازهای گلخانه ای در ۱۵۴ کشور جهان(معاهده اقلیم)وپس از آن پروتکل کیوتو در ^[۸]۱۹۹۷ ،کاهش تولید کربن (CO₂)ودرآمد حاصل از آن ؛ ارزیابی اقتصادی ومقرون به صرفه بودن انجام طرحهایی با مکانیسم توسعه پاک^[۹] (CDM) از نظر اقتصادی در بلند مدت هدف بسیارخوبی بنظررسید .به همین علت این تحقیق درپی ارائه مدل ریاضی مکان یابی تسهیلات ظرفیت دار چند کالایی درطراحی شبکه زنجیره تامین حلقه – بسته برای تعیین مکانهای بهینه کارخانه های تولیدی،مراکز توزیع،مراکز جمع آوری وتجهیزات تولید مجددونیز دفع ضایعات باهدف حداکثر نمودن ارزش خالص فعلی (NPV )جریان نقدینگی برای کل زنجیره تامین و با اعمال محدودیتهای انتشارکربن جهت جلوگیری از اثرات مخرب محیط زیستی و باتوجه به درآمد حاصل از کاهش تولید هر کیلوگرم کربن و فروش آن در قالب اهداف پروتکل کیوتو،وهمچنین افزایش مطلوبیت ومقبولیت در میان مشتریان برای ایجادمزیت رقابتی ارائه می نماید.

۱-۳- اهمیت وضرورت انجام تحقیق

درخصوص اهمیت وضرورت تحقیق می توان گفت اولین دلیل آن این که ، ابعاد آثارناشی از سیستم نادرست ،اثرات منفی زیست محیطی وسیعی است که بدون محدوده زمانی ایجاد می نماید، این مسئله اهمیت مدیریت صحیح چرخه بسته ونقش آن در مدیریت کاراتر را نشان می دهد.علت دیگر،سیستم پاک بعنوان یکی از مهمترین زیر ساختهای توسعه اقتصادی در هر جامعه است .بنابراین مدیریت مناسب این بخش برای اقتصاد، نقش اساسی وپراهمیتی است که ترویج ومفاهیم مدیریت زنجیره تامین در بازار وبنگاههای اقتصادی ایفادمی نماید.

۱-۴- جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق

در تحقیق پیش رو ، طراحی شبکه لجستیکی پویا روبه جلو ومعکوس برای تعیین مکانهای بهینه کارخانه های تولیدی، مراکز توزیع، مراکز جمع آوری وتجهیزات تولید مجددونیز دفع ضایعات با توجه به اثرات محیط زیستی و به منظور کمینه سازی هزینه کل شبکه ، باارائه یک مدل برنامه‌ریزی چند هدفه عدد صحیح آمیخته (MOMIP) پیشنهاد می شود که جنبه نوآوری این تحقیق آن این است که مدل اثرات مخرب زیست محیطی تسهیلات راکاهش وباعث مزیت رقابتی می گردد؛ که این امر به کمک الگوریتم های فراابتکاری انجام خواهد شد.

۱-۵- سوالات اصلی تحقیق

آیا مدل پیشنهادی اثرات منفی زیست محیطی را کاهش می دهد؟
آیا مدل پیشنهادی باعث مزیت رقابتی می گردد؟

۱-۶- ساختار پایان نامه

در ادامه مطالب این پایان‌نامه فصلهای ذیل را خواهیم داشت:
در فصل دوم مروری کامل بر ادبیات موضوع تحقیق انجام می‌گیرد برای این منظور در ابتدا مفاهیم و تعاریف ومدلهای پایه ای مربوط به ادبیات تحقیق آورده شده سپس درخصوص بخشهای مختلف پژوهش وسیرتاریخ آنهاودرنهایت جمع بندی می گردد.
در فصل سوم تعریف مسئله وارائه مدلهای تغییر یافته از مدلهای پایه انجام گرفته است ودر فصل چهارم تولید مسائل عددی وبررسی نتایج ودر نهایت در فصل پنجم به جمع‌بندی تحقیق و ارائه‌ پیشنهادهایی که برای انجام تحقیقات آتی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد، اختصاص دارد.

فصل دوم :مروری بر تحقیقات انجام شده

۲-۱- مقدمه

این فصل به بررسی پیشینه تحقیق وپیشینه روش های حل می پردازد. از آن جا که مدل مطرح شده در این پایان نامه یک مدل طراحی یکپارچه شبکه زنجیره تامین (مستقیم و معکوس) می باشد، و بطور کلی طراحی شبکه شامل تعیین مکان تسهیلات، نقش و ظرفیت آن ها و تخصیص آن ها به بازارهای مختلف می باشد؛لذا در این راستا ابتدا مدل های مکان یابی در یک تقسیم بندی ساده دسته بندی می شوند و مدل های پایه مکان یابی که در فصول آتی از آن ها استفاده می شود، مورد مطالعه قرار می گیرند. در ادامه فصل دوم پس از اشاره مختصر به مفاهیم زنجیره تامین مستقیم، معکوس و یکپارچه، مدل های طراحی شبکه در ادبیات به دقت بررسی می شوند. در گام بعدی به مرور معدود تحقیق های موجود در زمینه مدل های طراحی شبکه یکپارچه که به تعیین ظرفیت و همچنین زمان(پویایی شبکه) توجه نموده اند، پرداخته می شود. سپس به بررسی طراحی شبکه واثرات زیست محیطی وهمچنین مزیت های رقابتی این شبکه می پردازیم. در نهایت، ادبیات موجود مختصراً نقد می گردند و نتیجه گیری حاصل می شود.

۲-۲- مسائل پویا در مقابل مسائل ایستا

مکان‌یابی تسهیلات یک مسئله تصمیم‌گیری مهم است چراکه دربرگیرنده الزامات بلندمدت برای مکان‌یابی تسهیلات استقرار یافته می‌باشند؛ زیرا این تسهیلات را نمی‌توان به راحتی و یا بدون هزینه گزاف تغییر داد.
بطور کلی تصمیمات مکان‌یابی تسهیلات به تعیین تعداد تسهیلات (مکان تسهیلات به لحاظ جغرافیایی) ظرفیت تسهیلات و تخصیص تقاضا برای تسهیلات بطوری‌که تقاضای یک محصول یا خدمت برآورد شود، می‌پردازد. معمولاً با درنظرگرفتن هزینه‌ها (یا سودها) ی مربوط به برآوردن کل تقاضای بازار و هزینه‌های استقرار (یا عملیات) تجهیزات، این تصمیمات اتخاذ می‌شود. اکثریت مدل‌های سنتی مکان‌یابی تسهیلات که در ادبیات وجود دارد بر این فرض استوار است که بسیاری از پارامترهای مسئله (مانند تقاضاها و هزینه‌ها) معمولاً با افق زمانی برنامه‌ریزی سازگارند. چنین مدل‌های مکان‌یابی تسهیلات زمان را نادیده گرفته‌اند، یعنی ایستا هستند.
مدل‌های ایستا مکان‌یابی تسهیلات (که تک دوره ای نیز نامیده می‌شود) این مدل‌ها می‌کوشند عملکرد سیستم تصمیم‌گیری هم‌زمان همه متغیرها را برای یک دوره خاص، بهینه نمایند.
به‌عبارت دیگر مادامی که فاکتورها و پارامترها ثابت هستند و طی زمان تغییر نمی‌کنند، این مدل‌ها قادرند به خوبی عمل کنند و برای بسیاری از مسائل این موضوع قابل قبول است (کانل وخوماوالا^[۱۰]،۱۹۹۷).
اما در عمل در بسیاری از مسائل جهان واقعی و نمونه‌های واقعی، تغییرات در یک دوره زمانی می‌تواند حائز اهمیت باشد. تسهیلاتی نظیر مدارس، بیمارستان‌ها، کارخانه‌ها، مراکز توزیع، انبارها و غیره که باتوجه به هزینه‌های مربوط به سرمایه غالباً طی چندین سال عملیاتی می‌شوند. در نتیجه ممکن است مواردی وجود داشته باشد که پارامترهای مربوطه در تصمیم مکان‌یابی در گذر زمان تغییر یابند یا تحویل شوند. تقاضاها (مثلاً کمیت و مکان) هزینه‌ها (مثلاً عملیات و حمل و نقل) و ظرفیت موردنیاز(مثلاً قابل دسترس بودن در هر زمان معین) مثال‌هایی از این پارامترها هستند.
بنابراین‌ مدل‌های ایستای مکان‌یابی تسهیلات دیگر تحت شرایط فوق‌الذکر که کاربردی ندارند برای این میباشد که تصمیم مکان‌یابی که در یک دوره بسیار مطلوب است ممکن است در دوره دیگر مطلوب باشد یا نباشد(اربانی وفرهانی،۲۰۱۲) .
مدل‌های پویا (یا چند دوره‌ای)مکان‌یابی تسهیلات برای غلبه بر کاربرد محدود مدل‌های ایستایی مکان‌یابی تسهیلات در ادبیات گسترش یافته‌اند.

پایدار سازی شیروانی ها

مقاوم سازی لرزه ای پی سازه های موجود

بهسازی و نوسازی پی های آسیب دیده

پی سازه های جدید

شکل ۱-۳ نمونه ای از کاربردهای ریز شمع
۱-۴ معرفی ریز شمع
بطور کلی ریز شمع ها از لحاظ ساخت و اجرا به دو گروه تقسیم میشوند :
۱- ریز شمع های کوبیدنی (جابجایی)
۲- ریز شمع های درجا (تعویضی)
ریز شمع های کوبیدنی، اعضایی هستند که چون در زمین کوبیده شده و حرکت می کنند خاک اطراف را هنگام نصب بطور جانبی جابجا می‌کنند و ریز شمع های درجا در حفره هایی که قبلاً حفر شده‌اند، گذاشته میشوند و یا در محل حفره‌ها ساخته می‌شوند، بنابراین خاک حفاری شده جابجا می‌شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ریز شمع به شمع هایی با قطر کوچک (کمتر از mm300 ) اطلاق می گردد که غالباً با تسلیح فولادی سبک و تزریق دوغاب سیمان همراه می باشند که معمولاً مسلح میشود. مراحل اجرای ریز شمع شامل حفر چاه یا گمانه، قرار دادن مصالح مسلح کننده (آرماتور) و تزریق درون گمانه می‌باشد. در شکل شماره ۱-۴ مراحل اجرای یک ریز شمع نشان داده شده است.
شکل۱-۴ مراحل نصب ریز شمع با بهره گرفتن از لوله جدار محافظ
برای توصیف بهتر ریز شمع می‌توان به موارد زیر اشاره نمود :
* ریز شمع ها میتوانند در مقابل بار های قائم و یا بارهای جانبی مقاومت کنند، همچنین می‌توانند بجای یک ریز شمع معمولی بکار برده شوند و یا می‌توانند بصورت یک عضو در مجموعه توده خاک و ریز شمع، با توجه به ایده طراحی، بکار گرفته شوند.
* ریز شمع ها بوسیله روشهایی که کمترین آسیب را به سازه ها و خاک محیط وارد میکنند، اجرا میشوند.در هنگام نصب ریز شمع ها حداقل تکان و لرزش و صدا ایجاد شده و آنها میتوانند در وضعیتهای با فاصله کم نسبت به هم اجرا شوند.
* ریز شمع ها را میتوان در محیط های قابل دسترسی و یا دارای محدودیت و در تمام انواع خاک ها و وضعیت های مختلف زمین، بکار برد. همچنین آنها را میتوان در حالتهای مختلف (با هر زاویه ای نسبت به افق) بکار برد.
* بعلت قطر کوچک ریز شمع از ظرفیت های باربری نوک آنها، عموماً صرفنظر می‌شود.
* مقاومت و پیوستگی محدوده باند تزریق بستگی به نوع زمین، روش و فشار و غلظت مایع تزریق و … دارد. تزریق، بار وارده را بوسیله اصطکاک از مصالح مسلح کننده به زمین در منطقه پیوستگی (باند تزریق) ریز شمع، انتقال می‌دهد.
* برای نصب ریز شمع ها در زمینهای نرم، اغلب تجهیزات حفاری مخصوص مورد نیاز است.
۱-۵ سیستم های طبقه بندی ریز شمع ها
طبقه بندی ریز شمع‌ها، یکی از موارد مهم در توسعه و گسترش آنها بوده و این طبقه بندی اختلافات مهندسی درباره طراحی و رفتار اجزای مشابه ریز شمع ها و استفاده از وسایل و مصالح و روش های معمول ساخت را حل می‌کند. در سال ۱۹۹۷ طبقه بندی جامعی از ریز شمع ها توسط اداره راه آمریکا ارائه شد.
این سیستم طبقه بندی بر پایه دو معیار استوار است :
۱- فلسفه طراحی و عملکرد
۲- روش های ساخت و تزریق
معیار اول روش طراحی ریز شمع را بیان می‌کند و معیار، دوم روش‌های مختلف تزریق و ظرفیت چسبندگی بین خاک و مصالح را شرح می‌دهد که معمولاً بیشترین کنترل سازه ای بر ظرفیت ریز شمع را دارد.
۱-۵-۱ طبقه بندی ریز شمع ها بر اساس فلسفه طراحی و عملکرد
طراحی یک ریز شمع یا گروه ریز شمع با طراحی یک شبکه نزدیک بهم ریز شمع ها فرق زیادی دارد. این امر ما را به تعریف ریز شمع نوع ۱ (CASE1 ) می‌رساند (شکل ۱-۵ ) . این ریز شمع ها بطور مستقیم بارگذاری می‌شوند و ریز شمع های مسلح شده ای هستند که بار های بزرگ وارده را تحمل میکنند. ریز شمع های نوع ۲ (CASE2 )، المانهای مسلح کننده توده خاک می‌باشند که مقاومت در برابر بارهای وارده را بر عهده دارند و بصورت شبکه ای استفاده می‌شوند (شکل ۱-۶ ). ریز شمع نوع ۱ میتواند بعنوان جانشین برای بیشتر انواع معمول شمعها جهت انتقال بار های سازه ای به لایه های عمیق مناسب و پایدار، استفاده شود. این ریز شمع ها بطور مستقیم بارگذاری می‌شوند که این بارگذاری می‌تواند در وضعیتهای قائم و یا جانبی انجام گیرد. بار وارده روی هر ریز شمع، بطور سازه ای توسط فلز مسلح کننده (آرماتور یا لوله و یا هر دو ) و بطور ژئوتکنیکی توسط محدوده تزریق اطراف ریز شمع و اندرکنش آن با خاک اطراف و جدار ریز شمع، تحمل میشود.
شکل ۱-۵ ریز شمع های نوع ۱ (بارگذاری مستقیم)
ریز شمع‌های نوع ۱ معمولاً بصورت منفرد طراحی می‌شوند، ولی می‌توان از آنها بصورت گروهی نیز استفاده نمود. نمونه‌هایی از این ریز شمع ها در شکل (۱-۷) آمده است. در این طبقه بندی ریز شمع های نوع ۲ (CASE2 )، ریز شمعهایی هستند که بصورت گروهی جهت مسلح کردن توده خاک استفاده میشوند.در این حالت بارهای سازه ای توسط توده مسلح شده خاک تحمل میشوند. در صورتیکه در ریز شمع نوع ۱، این بارها توسط تک ریز شمعها تحمل می‌شود. ریز شمع های نوع ۲ کمتر مسلح میشوند، زیرا بر خلاف نوع ۱ بصورت انفرادی بارگذاری نمی‌شوند. یک گروه ریز شمع در شکل(۱-۸) نشان داده شده است که کاربردی از ریز شمع های نوع ۲ است.
شکل۱-۶ ریز شمع های نوع ۲ (المان مسلح کننده خاک)
شکل۱-۷ نمونه ای از کاربرد ریز شمع‌های نوع ۱
شکل۱-۸ نمونه ای از کاربرد ریز شمعهای نوع ۲
فلسفه طراحی ریز شمعهای نوع ۱ و۲ را می‌توان با هم ترکیب نمود. بعنوان مثال می‌توان از نصب یک ردیف ریز شمع در سراسر صفحه گسیختگی یک شیروانی خاکی جهت پایدارسازی شیب آن نام برد. تحقیقات اخیر این مطلب را می‌رساند که اندرکنش بین ریز شمع و خاک فقط در نزدیکی صفحه لغزش اتفاق می افتد. در این حالت ریز شمع بصورت المان ریز شمع نوع یک عمل میکند، زیرا بطور مستقیم بارها را تحمل میکند. در روی صفحه گسیختگی گروه ریز شمع، یک درجه اطمینان از پیوستگی را به سازه مرکب خاک مسلح اضافه می‌کند، که این رفتار ریز شمع نوع ۲ می‌باشد. بنابراین در این حالت ریز‌شمع هم بصورت المان ریز شمع نوع ۱ وهم بصورت ریز شمع نوع ۲ عمل می‌کند.
فلسفه طراحی تک ریز شمع نوع ۱ مشابه گروه ریز شمع نوع ۱ می‌باشد، یک گروه از المانهای ریز شمع نوع ۱ بصورت یک چیده‌مان با فواصل نزدیک و معمولاً موازی مشخص می‌شوند که هر کدام از ریز شمع ها بصورت مستقیم بارگذاری می‌شوند. رفتار و طراحی بدست آمده از المانهای گروه ریز شمع نوع ۱ نباید با طراحی شبکه ریز شمع‌ها اشتباه شود، اگرچه ممکن است هندسه آن‌ ها شبیه بهم بنظر برسد. در گروه ریز شمع نوع ۲ عملکرد مستقل هر ریز شمع و بارگذاری مستقل آن مطرح نیست بلکه عملکرد کل مجموعه مطرح می‌باشد.
۱-۵-۲ طبقه بندی ریز شمع ها بر اساس روش های اجرایی ساخت و تزریق
روش تزریق عموماً بعنوان مهمترین عامل کنترل ظرفیت باربری توده خاک و مصالح تزریق در نظر گرفته می‌شود. ظرفیت باربری توده خاک و مصالح تزریقی بطور مستقیم به روش تزریق بستگی دارد. دومین قسمت از طبقه بندی ریز شمعها شامل چهار گروه A ، B ، C و D می‌باشد که اساس این طبقه بندی بر پایه روش تزریق و فشار تزریق در مدت ساخت می‌باشد. این طبقه بندی در شکل ۱ – ۹ نشان داده شده است.
چهار گروه طبقه بندی ریز شمعها در زیر شرح داده شده اند:
۱- ریز شمع نوع A :
طبقه بندی نوع A ، نشان می‌دهد که تزریق تحت فشار جاذبه (بصورت ثقلی) انجام می‌گیرد. برای انجام این تزریق از دوغاب سیمان خالص استفاده می شود. حفره ریز شمع ممکن است برای افزایش ظرفیت کششی، عریض شود. اگرچه این روش معمول نیست و در انواع دیگر ریز شمع نیز استفاده نمی‌شود.

۴-۲- بررسی سئوال اول تحقیق : جایگاه عقل در تربیت اخلاقی از دیدگاه استاد مطهری چیست؟
الف) پرورش استعداد عقلانى‏
در میان استعدادهاى مخصوص انسان، در درجه اول استعداد عقلانى است، و این همان چیزى است که در ادیان، ما مى‏بینیم که اگر هم خود ادیان و صاحبان اصلى ادیان این‏جور نباشند ولى غالباً در میان پیروان و روحانیان ادیان این مطلب بوده است که همیشه دین را به عنوان حقیقتى بر ضد عقل و نقطه مقابل عقل عرضه مى‏داشته‏اند و عقل را به عنوان یک وجود مزاحم و یک مانع دین و چیزى که یک انسان متدین باید آن را کنار بگذارد و الّا نمى‏تواند دیندار باشد [معرفى مى‏کرده‏اند.] در مسیحیت بالخصوص این مطلب را به وضوح مى‏بینیم، و در خیلى ادیان دیگر. حال اسلام با این استعداد انسانى چگونه مواجه شده است؟
اینجا یکى از آن جاهایى است که ارزش واقعى اسلام را به روشنى مى‏بینیم.
اسلام یک دین طرفدار عقل است و به نحو شدیدى هم روى این استعداد تکیه کرده است؛ نه فقط با او مبارزه نکرده بلکه از او کمک و تأیید خواسته است، و تأیید خود را همیشه از عقل مى‏خواهد. در این زمینه آیات قرآن زیاد است، آیات دعوت به تعقل و تفکر یا آیاتى که به شکلى مطلب را طرح کرده‏اند که فکرانگیز و اندیشه‏انگیز است . ( مطهری ، ۱۳۷۸، ج۲۲ ، ص ۶۹۲ )
کار اصلی عقل روشنگری ، واقع نمایی ، آینده نگری و قرار دادن انسان در مسیر عقاید ، اخلاق و اعمال شایسته است . انسان موجودی متفکر آفریده شده است و انسان باید فکر و عقل را به کار گیرد تا حقیقت را
کشف کند . عقل طبق آنچه فطرت به او الهام کرده ، راه خود را در شناخت حقایق و احکام می یابد. عقل نیرویی است که توانایی دارد جهان را آنچنان که هست کشف کند ، واقعیت جهان را آنچنان که هست درخود منعکس کند ، آینه ای است که می تواند صورت جهان را در خود صحیح و درست منعکس کند . عقل یک نیروی محافظه کارانه است ، یعنی عقل مأموریتش حفظ است ، آدم عاقل همیشه می خواهد احتیاط کند ، می خواهد خودش را نگه دارد .
از مجموع سخنان استاد مطهری استنباط می گردد که عقل عبارت است از نیرویی که با تجزیه و تحلیل مسائلی که در برابر او قرار دارد و سبک و سنگین نمودن آنها انسان را برای اخذ تصمیمی مستقل و آزاد از هوی و هوس و نشانه های اجتماعی و تاریخی یاری می رساند و هر چه عقل انسان کامل تر باشد ، مستقل تر باشد ، آزادانه تر می تواند نقد و انتقاد کند و تصمیم بگیرد و از این رهگذر انسان قادر خواهد بود از پوسته جهان به مغز آن نفوذ کند و سیطره و حاکمیت خدا را در همه ذات هستی مشاهده نماید و با همه وجود خدا را در تاریخ و جامعه ادراک کند .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ب ) تعقل در قرآن‏
اسلام طرفدار تعقل است و شدیداً هم طرفدار است. در سوره زمر مى‏خوانیم:
« فَبَشِّرْ عِبادِ. الَّذینَ یَسْتَمِعونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعونَ احْسَنَهُ اولئِکَ الَّذینَ هَدیهُمُ اللَّهُ‏ وَ اولئِکَ هُمْ اولُوا الْالْبابِ‏ » . (زمر/ ۱۷و۱۸)
بندگان مرا نوید بده، آن بندگان اینچنانى را. مطلب با «بندگان من» شروع شده است.
کأنه قرآن مى‏خواهد بگوید بنده خدا آن است که چنین باشد، و لازمه بندگى خدا این است. الَّذینَ یَسْتَمِعونَ الْقَوْلَ‏ آنان که سخن را استماع مى‏کنند. نمى‏گوید: « یَسْمَعونَ» .
فرق است بین «سماع» و «استماع». سماع یعنى شنیدن ولو انسان نمى‏خواهد بشنود. استماع گوش فرا دادن است، مثل اینکه شما اینجا نشسته‏اید و خود را آماده کرده‏اید براى شنیدن. در باب موسیقى مى‏گویند: سماعش حرام نیست، استماعش حرام است. قرآن مى‏گوید: الَّذینَ یَسْتَمِعونَ الْقَوْلَ‏ آنان که سخن را استماع مى‏کنند؛ یعنى این‏جور نیست که هر حرفى را هنوز درک نکرده رد کنند و بگویند ما نمى‏خواهیم بشنویم.
اول استماع مى‏کنند، به دقّت دریافت مى‏کنند فَیَتَّبِعونَ احْسَنَهُ‏ بعد غربال مى‏کنند، تجزیه و تحلیل مى‏کنند، خوب و بدش را مى‏سنجند و بهترین آن را انتخاب و پیروى مى‏نمایند.
اصلًا معنى آیه، استقلال عقل و فکر است که فکر باید حکم یک غربال را براى انسان داشته باشد و انسان هر حرفى را که مى‏شنود در این غربال قرار دهد، خوب و بد را بسنجد، ریز و درشت کند و خوبترین آنها را انتخاب و اتّباع نماید.
اولئِکَ الَّذینَ هَدیهُمُ اللَّهُ‏. قرآن این هدایت را با اینکه هدایت عقلى است، هدایت الهى مى‏داند. اولئِکَ هُمْ اولُوا الْالْبابِ‏ اینها هستند به معنى واقعى صاحبان عقل.
«الْباب» جمع «لُبّ» است. لبّ یعنى مغز نه به معنى مخ، بلکه به معنى اعمّ که در مورد میوه‏ها مثلًا مى‏گوییم مغز بادام، مغز گردو. این اصطلاح شاید از اصطلاحات مخصوص قرآن باشد (چون در غیر قرآن ما گشتیم و ندیدیم) و اگر هم اصطلاح مخصوص قرآن نباشد، قرآن درباره عقل کلمه «لبّ» را زیاد به کار برده، گویى انسان را تشبیه به یک گردو یا بادام کرده که تمام یک گردو یا بادام پوسته است و آن اساسش مغزش مى‏باشد که در درون آن قرار دارد. تمام هیکل و اندام انسان را که در نظر بگیرید، آن مغز انسان، عقل و فکر انسان است. اگر بادامى مغز نداشته باشد چه مى‏گوییم؟ مى‏گوییم پوچ است و پوک و هیچ و باید دورش انداخت.
انسانى که عقل نداشته باشد، جوهر و مغز انسانیت و آن ملاک و مقوّم انسانیت را ندارد، انسانى پوک و پوچ است، یعنى یک صورت انسان است و معنى انسان در او نیست. به حسب این تعبیر، معنى انسان همان عقل انسان است، عقلى که در این حد باشد. عقل بودن عقل به استقلالش است: الَّذینَ یَسْتَمِعونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعونَ احْسَنَهُ. از این بهتر اساساً دیگر نمى‏شود تعبیرى پیدا کرد در مورد دعوت به اینکه انسان باید عقلش بالاستقلال حاکم باشد، عقلش مستقل باشد، داراى قدرت نقد و انتقاد باشد و بتواند مسا ئل را تجزیه و تحلیل کند. آدمى که از این موهبت بى‏بهره است، هیچ است.( مطهری ، ۱۳۷۸، ج۲۲ ، صص ۶۹۴- ۶۹۲ )
ج ) عقل در روایات اسلامی
عقل در روایات اسلامى آن نیرو و قوّه تجزیه و تحلیل است. در غالب مواردى که مى‏بینید اسلام جاهل را کوبیده، جاهل در مقابل عالم و به معنى بى‏سواد نیست، بلکه جاهل ضد عاقل است. عاقل کسى است که از خودش فهم و قدرت تجزیه و تحلیل دارد و جاهل کسى است که این قدرت را ندارد. ما خیلى افراد عالم را
مى‏بینیم که عالمند ولى جاهلند؛ عالمند به معنى اینکه فرا گرفته از بیرون زیاد دارند، خیلى چیزها یاد گرفته‏اند؛ اما ذهنشان یک انبار بیشتر نیست، خودشان اجتهاد ندارند، استنباط ندارند، تجزیه و تحلیل در مسائل ندارند. این‏جور اشخاص از نظر اسلام جاهلند یعنى عقلشان راکد است. ممکن است علمش زیاد باشد ولى عقلش راکد است.
این حدیث را زیاد شنیده‏اید: «الْحِکْمَهُ ضالَّهُ الْمُؤْمِنِ‏ » حکمت گمشده مؤمن است.
حکمت بدون شک یعنى علمى که محتوى حقیقت باشد، علمى که استحکام و پایه داشته باشد و خیال نباشد.( مطهری ، ۱۳۷۸،ج۲۲، صص۶۹۶- ۶۹۵ )
موسى بن جعفر (سلام اللَّه علیه) تعبیرى فوق العاده عجیب دارد، مى‏فرماید:
خدا دو حجت دارد، دو پیغمبر دارد: یک پیغمبر درونى که عقل انسان است و یک پیغمبر بیرونى که همان پیغمبرانى هستند که انسانند و مردم را دعوت کرده‏اند. خدا داراى دو حجت است و این دو حجت مکمّل یکدیگر هستند؛ یعنى اگر عقل باشد و انبیا نباشند، بشر به تنهایى راه سعادت خود را نمى‏تواند طى کند و اگر انبیا باشند و عقل نباشد، باز انسان راه سعادت خود را نمى‏پیماید. عقل و نبى هردو با یکدیگر یک کار را انجام مى‏دهند. دیگر از این بالاتر در حمایت عقل نمى‏شود گفت.
تعبیراتى از این قبیل زیاد داریم: «خواب عاقل از عبادت جاهل بالاتر است»، «خوردن عاقل از روزه گرفتن جاهل بالاتر است»، «سکوت و سکون عاقل از حرکت کردن جاهل بالاتر است» و «خدا هیچ پیغمبرى را مبعوث نکرد مگر آنکه اول عقل آن پیغمبر را به حد کمال رساند، به طورى که عقل او از عقل همه امتش کاملتر بود» (همان،ج۲۳، ص ۱۸۶).
د) عقل باید غربال کننده باشد
فَبَشِّرْ عِبادِ. الَّذینَ یَسْتَمِعونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعونَ احْسَنَهُ اولئِکَ الَّذینَ هَدیهُمُ اللَّهُ وَ اولئِکَ هُمْ اولُوا الْالْبابِ‏ «زمر/ ۱۷ و ۱۸» .
« بشارت بده بندگان مرا ، آنان که سخن را استماع می کنند . اولوا الالباب یعنی صاحبان عقل و استماع نیز یعنی گوش فرا دادن و دقّت کردن در سخنان . از این آیه و حدیث کاملًا پیداست که یکى از بارزترین صفات
عقل براى انسان همین تمییز و جدا کردن است؛ جدا کردن سخن راست از سخن دروغ، سخن ضعیف از سخن قوى، سخن منطقى از سخن غیرمنطقى، و خلاصه غربال کردن. عقل آن وقت براى انسان عقل است که به شکل غربال در بیاید؛ یعنى هرچه را که وارد مى‏شود سبک سنگین کند، غربال کند، آنهایى را که به درد نمى‏خورد دور بریزد و به دردخورها را نگاه دارد ( مطهری ، ۱۳۷۸، ج ۲۲،صص ۵۳۸ - ۵۳۹ ).
سخنى که انسان مى‏شنود به وسیله گوش مى‏شنود. گوش یک حاسّه است در بدن ما. براى گوش تفاوتى نیست که آنچه مى‏شنود چه باشد؛ تمیز دادن و غربال کردن شنیده‏ها کار گوش نیست. امّا نیروى دیگرى در انسان هست که قادر است فراورده‏هاى گوش را مورد رسیدگى قرار دهد، روى آنها حساب کند، خوبى و بدى و صحّت و سقم و درستى و نادرستى هر یک از آنها را به دست آورد. آن قوّه و نیرو، باطن و نامحسوس است نه ظاهر و محسوس؛کارى هم که صورت مى‏دهد از نوع کارهاى محسوس نیست.
آرى، انسان با قشر و پوسته و قسمت محسوس و ظاهر جهان وجود خود، با قشر و پوسته محسوس جهان بزرگ ارتباط پیدا مى‏کند، و با قسمت هسته و مغز نامحسوس جهان وجود خود، با باطن و هسته و مغز و جنبه‏هاى نامحسوس جهان بزرگ ارتباط پیدا مى‏کند. ( مطهری ، ۱۳۷۸ ،ج۳، ص۳۷۴ )
دستگاه عقل و فکر انسان از همین راه حسّ و حواس قوام و مایه و قوّت مى‏گیرد؛ راه عبور به معقولات از میان محسوسات است. قرآن کریم دعوت به تدبّر در همین محسوسات مى‏کند؛ زیرا از همین محسوسات باید به معقولات پى برد و نباید در عالم محسوسات متوقّف شد: «إنّ فی خلق السّموات و الأرض و اختلاف اللّیل و النّهار لآیات لاولى الألباب» یعنى در خلقت آسمانها و زمین، در مشاهده همین پیکر عالم و پوسته و قشر عالم، نشانه‏ها و دلایلى بر روح عالم و لب و مغز عالم هست ولى از براى کسانى که خودشان داراى لب و مغز
و هسته هستند و عقل قوى و خلاص شده از حس دارند «الَّذینَ یَذْکُرونَ اللَّهَ قِیاماً وَ قُعوداً وَ عَلى‏ جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرونَ فى خَلْقِ السَّمواتِ وَ الأرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلًا سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النّارِ آن کسانى که خدا را در دل خود یاد مى‏کنند، در لبّ خود و مغز و هسته وجودى خود با خداى عالم و مرکز و روح عالم ارتباط پیدا مى‏کنند؛ در همه حال در یاد او هستند، در حالى که ایستاده‏اند و در حالى که نشسته‏اند، در حال سستى و در حال سختى، در همه حال در نظام عالم فکر مى‏کنند؛ مى‏رسند به آنجا که به حرکت غائى و
تسخیرى موجودات پى مى‏برند و مى‏فهمند که عبث نیست، خودشان عبث آفریده نشده‏اند، قیامت و رسیدن نتیجه اعمالى در کار هست ( همان ، ص ۳۷۳ ) .
ه) دور اندیشی
یکی دیگر از خواص عقل که تربیت عقل افراد باید بر این اساس باشد مسئله آینده را به حساب آوردن است که روی این مطلب نیز در تربیتهای اسلامی زیاد تکیه می شود که خودتان را در زمان حال حبس نکنید ، به آینده نیز توجه داشته باشید و عواقب و لوازم و نتایج نهایی کا را در نظر بگیرید ( همان ،ج۲۲، ص ۵۴۳) .
و )آزاد کردن عقل از عادات اجتماعی
مطلب دیگر مسئله آزاد کردن عقل است از حکومت تلقینات محیط و عرف و عادت و به اصطلاح امروز از نفوذ سنتها و عادتهای اجتماعی و به تعبیر عربهای امروز از ایحاءات اجتماعی ( وحیهای اجتماعی).
قرآن اساسش بر مذمّت کسانى است که اسیر تقلید و پیروى از آباء و گذشتگان هستند و تعقل و فکر نمى‏کنند تا خودشان را از این اسارت آزاد بکنند.
هدف قرآن تربیت است؛ یعنى در واقع مى‏خواهد افراد را بیدار کند که مقیاس و معیار باید تشخیص و عقل و فکر باشد نه صرف اینکه پدران ما چنین کردند ما هم چنین مى‏کنیم‏( همان ،ج۲۲، ص ۵۴۴ ) .
ز) حمایت از عقل در مقابل اکثریت
یکی از اموری که باعث تضعیف عقل شده به گونه ای که عمل کردن و حجت دانستن آن در همه موارد مساوی با کنار گذاشتن عقل و اهانت به او است « رأی اکثریت » است .
آزادی از حکومت عدد و اینکه اکثر و اکثریت نباید ملاک باشد و نباید انسان این طور باشد که ببیند اکثر مردم کدام راه را میروند [ همان راه را برود و بگوید ] آن راهی که اکثر مردم می روند همان درست است . این مثل همان تقلید است . همان طور که انسان طبعاً به سوی تقلید از دیگران کشیده می شود ، طبعاً به سوی اکثریت نیز کشیده می شود ، و قرآن مخصوصاً همان چیزی را که انسان طبعاً به سوی آن کشیده می شود را انتقاد می کند ، می فرماید : اگر اکثر مردم زمین را پیروی کنی ، تو را از راه حق منحرف می کنند .
دلیلش این است که اکثر مردم پیرو گمان و تخمین اند نه پیرو عقل و علم و یقین ، و به تارهای عنکبوتی گمان خودشان چسبیده اند .
این است که در کلمات امیر المؤمنین هست : « هرگز در راه هدایت ، به دلیل اینکه در آن راه و جاده افراد کمی هستند وحشتتان نگیرد ». ( مطهری ، ۱۳۷۸، ج۲۲، ص ۵۴۶ )
ح ) لزوم توأم بودن عقل و علم‏
مسئله دیگر این است که عقل و علم باید با یکدیگر توأم باشد، و این نکته بسیار خوبى است. اگر انسان تفکر کند ولى اطلاعاتش ضعیف باشد، مثل کارخانه‏اى است‏که ماده خام ندارد یا ماده خامش کم است؛ قهراً نمى‏تواند کار بکند یا محصولش کم خواهد بود. محصول بستگى دارد به اینکه ماده خام برسد. اگر کارخانه ماده خام زیاد داشته باشد ولى کار نکند، باز فلج است و محصولى نخواهد داشت.
حضرت در آن روایت مى‏فرماید: یا هِشامُ! ثُمَّ بَیَّنَ انَّ الْعَقْلَ مَعَ الْعِلْمِ. عقل و علم باید توأم باشد. عرض کردیم علم، فراگیرى است، به منزله تحصیل مواد خام است؛ عقل، تفکر و استنتاج و تجزیه و تحلیل است. آنگاه حضرت استناد مى‏کنند به آیه: وَ تِلْکَ الْامْثالُ نَضْرِبُها لِلنّاسِ وَ ما یَعْقِلُها الَّا الْعالِمونَ‏ .( انعام/۱۱۶) ببینید عقل و علم چگونه با هم توأم شده است. ( مطهری ، ۱۳۷۸، ج۲۲، صص۵۴۴ -۵۴۳)