وبلاگ

در جرم شناسی مراحل پیشگیری از جرم‌ها را به سه دسته اولیه ثانویه و ثالث تقسیم می‌کنند. این تقسیم بندی از علم پزشکی وارد جرم شناسی شده است و برای اولین بار جرم شناسان آمریکایی آن را ارائه داده اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۱۵-۱- پیشگیری اولیه(ابتدائی، نخستین):
مجموعه اقدام‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌هایی است که سعی در تغییر و کنترل شاریط ایجاد جرم محیط فیزیکی و اجتماعی دارد تا با بهبود بخشیدن به شرایط زندگی اجتماعی از ارتکاب هر نوع جرمی توسط آحاد جامعه پیشگیری شود. در این مرحله تلاش‌ها بر این است که افراد جامعه به سوی ارتکاب جرم گرایش پیدا نکنند.(گل محمدی خامنه، ۱۳۸۷)بر همین اساس هدف پیشگیری اولیه کل جامعه است این نوع از پیشگیری تلاش دارد تا کل جامعه را در مقابل خطر بزهکاری و بزه دیدگی تقویت کند اقدامات مربوط به اصلاح شرایط محیط فیزیکی و محیط اجتماعی از اصلی ترین تدابیر پیشگیری اولیه به شمار می روند.(محمد نسل، ۱۳۸۷)
۲-۱۵-۲- پیشگیری ثانویه(دومین):
پیشگیری ثانویه، مجموعه تدابیر و اقداماتی است که در مورد بزهکارن و بزه دیدگان بالقوه یعنی کسانی اعمال می شود که وضعیت خاص آنان آن‌ها را بیشتر از سایرین در معرض خطر بزهکاری یا بزه دیدگی قرار می دهد، مانند تدابیر پیشگیرانه مربوط به کودکان مدرسه گریز، فرزندان افرادی که سابقه اعتیاد و یا مصرف مواد الکلی را دارند، یا افزایش سطح بهره مندی اقشار محروم و آسیب پذیر. در این نوع از پیشگیری شناخت عوامل خطر ساز جرم اهمیت فراوانی دارد.
۲-۱۵-۳- پیشگیری ثالث(سومین):
اما پیشگیری ثالث به مجموعه تدابیر و اقداماتی اطلاق می شود که برای جلوگیری از تکرار بزهکاری یا بزه دیدگی در مورد بزهکاران یا بزه دیدگان سابق اعمال می شود.تدابیر پیشگیرانه ی مربوط به بازتوانی بزهکاران یا اشتغال و ساماندهی آنان در جامعه و همچنین اقدامات پیشگیرانه ی مربوط به پیشگیری از تکرار بزه دیدگی در جرم سرقت یا خشونت‌های خانوادگی، از نمونه‌های قابل ذکر در این مقوله می باشد.
فعالیت‌ها و اقدام‌های پیشگیرانه مراحل اولیه وثانویه در حیطه جرم شناسی پیشگیری است و فعالیت‌های مرحله سوم بیشتر در قلمروی جرم شناسی بالینی است.
۲-۱۶- تقسیم بندی انواع پیشگیری از نظر مکانیسم:
۲-۱۶-۱- استفاده از سیستم عدالت کیفری:
پلیس، دادگاه‌ها، زندان‌ها و غیره برای بازداشتن مردم از ارتکاب جرم یا خارج ساختن آنان از چرخه جرم به نحوی عمل می کنند که جرایم بعدی را مرتکب نشوند.
۲-۱۶-۲- کاهش فرصت‌های وقوع جرم:
در انگلستان و آمریکای شمالی، این کار پیشگیری وضعی از جرم نامیده می‌شود و معمولاً با اصلاح امنیت محیطی یا طراحی ساختمان‌ها و محله‌ها آغاز می‌شود. (محمد نسل، ۱۳۸۷)
۲-۱۶-۳- کاهش انگیزه ارتکاب جرم:
این نوع از پیشگیری برخی مواقع پیشگیری از مجرمیت یا پیشگیری اجتماعی از جرم نامیده می شود.
۲-۱۷-بزهکاری نوجوانان:
بزهکاری نوجوانان و جوانان پدیده ای ناخوشایند است که گسترش آن در جلوه های گوناگون این پدیده همچون سرقت، خودفروشی، اعتیاد به مواد مخدر و … می تواند امنیت اخلاقی جامعه را به خطر اندازد و آن را با مشکلات فراوان و بغرنج روبرو سازد و تهدیدات جدی را برای مسئولان و برقراری امنیت اجتماعی فراهم آورد(شومیکر، ۱۳۸۹) دوره نوجوانی که معمولاً از ۱۱ یا ۱۲ سالگی شروع می شود، متمم دوره کودکی است و دوره تحول جسمی و روانی فرد است. رشد سریع اعضاء سبب بیداری هوس‌ها و احساسات و رؤیا‌های گوناگون می‌گردد و از درون نوجوان فشارهایی را بر وی تحمیل می‌کند که برایش ناشناخته است. این فشارهای ناشناخته، نگرانی‌ها و هیجان‌هایی را در پی دارد که برای نوجوان تاکنون سابقه نداشته است. در این دوره اعضاء و احساسات نوجوان برای تأمین و درک لذت جنسی با یکدیگر همکاری می کنند و هر چه با یکدیگر همکاری می کنند و هرچه با عشق و زیبایی رابطه داشته باشد، بیشتر سبب هیجان ظاهری او می شود. تصورات و تخیلات شاعرانه و تعبیرات و تشبیهات او لذت آور وبی پایان است. به همین دلیل، نوجوانان زودتر از بزرگسالان تحت تأثیر عوامل مختلف اجتماعی قرار گرفته، مرتکب جرم می گردند. در این دوره پسران غالباً وسایل الکتریکی و وسایل نقلیه (دوچرخه، موتورسیکلت، اتومبیل) را به سرقت می برند. (ستوده،۱۳۸۹)
۲-۱۷-۱-تعریف بزهکاری:
بزه، عبارت از اقدام به عملی است که بر خلاف موازین، مقررات، قوانین و معیارهای ارزشی و فرهنگی جامعه باشد و لذا اقدام به عملی که برخلاف موازین، مقررات و معیارهای ارزشی فرهنگ هر جامعه باشد، در آن جامعه بزهکاری یا جرم تلقی می شود و کسانی که مرتکب چنین عمل خلافی شوند، مجرم یا بزهکار نامیده می‌شوند(محمدی اصل، ۱۳۸۵)
۲-۱۷-۲- تعریف رفتار بزهکارانه نوجوانان:
تفکرات نظری و تحقیقات تجربی، تعاریف متعددی از رفتارهای بزهکارانه ارائه دادهاند، از یک طرف، تعریف محدودی که صرفاً به تخلفات قانون کیفری مربوط می شود. یعنی هر نوع عمل و رفتاری که خلاف قانون باشد رفتار بزهکارانه می باشد. از سوی دیگر، تعریف جامعی که در برگیرنده ی تخلفاتی است که در قانون کیفری، به ویژه در معاشرت‌های مدرسه ای، رانندگی وسایل نقلیه، مصرف مواد مخدرف اختلالات رفتاری خانوادگی و عدم سازگاری اجتماعی می باشد.(بلسیر^[۶]،۱۳۹۱)و این تعریف جامعیت بیشتری در مورد بزهکاری نوجوانان دارد و به تعبیری دیگر این تعریف شامل بزهکاری نوجوانان می باشد. یعنی تعریفی که هم شامل رفتارهای خلاف قانون کیفری و هم خلاف قوانین مقررات اجتماعی حاکم بر جامعهمی باشد.مانند قوانین راهنمائی و رانندگی، قوانین مدنی و یا مجموعه قوانینی که مختص یک جامعه ی فرعی و یا کوچک در کشور است مانند قوانین و مقررات در مدارس، ادارات و نیز رفتارهای خلاف هنجارها و ارزش‌های مورد پذیرش عموم در جامعهمی باشد. مانند فعالیت مربوط به خشونت، اخلال در نظم خانه و خانواده و برخی بزهکاری‌های پنهان نوجوانان.
در تعریف رفتار بزهکارانه نوجوانان در کتب جرم شناسی، بزهکار به کسی گفته می شود که متهم به ارتکاب رفتار ضد اجتماعی و یا قانون شکنی است، ولی به علت آنکه به سن قانونی(معمولاً ۱۸ سالگی) نرسیده است، مانند یک مجرم بزرگسال مجازات نمی شود. ممکن است رفتار بزهکارانه یک نوجوان مقدمه ای برای یک جنایت باشد، اما قلمرو بزه و جرم متفاوت است. زیرا برخی بزه‌ها جرم تلقی نمی شود. گاهی فرد بزهکار به طور کلی فردی سرکش و ضداجتماع است و مرتکب اعمالی می گردد که اگر بزرگسال مرتکب شود، مجرم شناخته نمی شود. مثل فرار از خانه، تخریب اموال و… (معظمی، ۱۳۸۸)
تحقیقات در خصوص رفتار بزهکارانه نوجوانانی که سرپرستی آنها بر عهده ی دادگاه است نشانمی دهد که ویژگی اصلی این رفتارها این است که بروز و ظهور آنها مربوط به دوره قبل از دوره نوجوانی است. با این وجود نباید فراموش کرد که این رفتارها می توانند بعنوان یک پدیده اجتماعی نگران کننده محسوب شوند زیرا بروز برخی از رفتارها با توجه به فراوانی شدت و زود هنگام بودن آنها قبل توجه می باشند. (بلسیر، ۱۳۸۳)
مدل مفهومی بزهکاری نوجوانان دکتر معظمی
دزدی بیمارگونه
آتش افروزی
الکلیسم
قماربازی
ولگردی
بزهکاران روان رنجور
تمامی جرایم
بزهکاران دارای اختلالات منش و جامعه ستیزذاتی
بزهکاران روان پریش
جرایم ساده
زد و خورد
آتش افروزی
عورت نمایی
تجاوز جنسی
قتل عمد
۲-۱۸-بزهکاران بر اساس مدل ترسیمی به سه دسته تقسیم شده‌اند که عبارتنداز:
۱- بزهکاران روان رنجور ۲- بزهکاران دارای اختلالات منش و بزهکاران جامعه ستیز ذاتی۳- بزهکارانروان پریش.
۱- بزهکاران روان رنجور:
افراد مبتلا به وسواس فکری- عملی^۱ هستند که به وسیله محرک‌های ناخودآگاه، مثل محرک‌های جنسی سرکوب شده به سمت ارتکاب عمل مجرمانه سوق داده می شوند. این افراد قادر به تحمل اضطراب نیستند. گروه دیگری از افراد روان رنجور، به واسطه احساسات گناهکارانه ناخودآگاه که ناشی از خشونت و تنفر عمیق آنان و احساسات گناهکارانه متعاقب آن است، مرتکب جرم می شوند. اعمال مجرمانه این بزهکاران عبارت است از: دزدی بیمارگونه، آتش افروزی، الکلیسم، قمار بازی و ولگردی.
۲- بزهکاران دارای اختلالات منش و بزهکارانجامعه ستیزذاتی:
شامل مجرمینی هستند که دارای اختلالات منش بوده و به خودی خود، نشانه‌های روان رنجوری را از خود نشان نمی دهند.این افراد ستیزه جو، ضد اجتماعی، تحریک پذیر، خود شیفته، ناپایدار، لذت جو، در مرحله دهانی تثبیت شده و از نظر احساسات، بی تفاوت اند و دارای فرامن ضعیفی هستند. این اشخاص غالباً در خانواده‌های بی ثباتی پرورش یافته اند که روابط عاطفی ضعیف و طرد و مسامحه شدید خانواده، آن‌ها را از همسان سازی با مدل‌های نقشی صحیح باز داشته است. افراد این گروه ممکن است به تمامی جرایم دست بزنند.
۳- بزهکاران روان پریش و یا مبتلا به نقایص عقلی:
شامل مجرمینی هستند که به واسطه نقص استدلال و منطق، از درک اینکه اعمال مجرمانه ی آن‌ها خلاف است، عاجزند. این گروه شامل افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و نقص عقلی و کسانی که دچار آسیب