وبلاگ

که را ، چرا را خفتیده؟ پدربزرگ ← فاعل
۲-گذرا (متعدّی) : فعلی است که علاوه بر فاعل نیاز به مفعول هم دارد. گروه فعلی یی که پرسش (که را؟) یا (چه را؟) را بپذیرد گذراست.
بچّه کوچک را بغل کن . be vrbel con
که را ؟ چه را ؟ بغل کن. بچّه ← مفعول
برای ساختن فعل متعدی از فعل لازم باید بر آخر بن امر فعل لازم پسوند “اند” یا “انید” را افزود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بن امر
ایستادن ایست ایستاند (ایستانید)
دویدن دو دواند (دوانید)
رساندن رس رساند (رسانید)
- متعدّی شدن لازم در گونه زبانی رفسنجان :
(۱)شماری از ناگذرها گونه گذرایی دارند :
اومدن umedan (ناگذرا) ← آوردن ovordan (گذرا)
افتیدن oftidan (ناگذرا) ← انداختن endxtn (گذرا)
رفتن rftn (ناگذرا) ← بردن bordn (گذرا)
(۲)برخی از ناگذرا (لازم) با کمک تکواژ (u) = بن مضارع گذرا شده است :
بن مضارع ناگذرا + تکواژ (u) = بن مضارع گذرا شده
جوش ju + (u) = جوشون juun
(۳) برخی دیگر از ناگذراها گونه گذرایی دارند و نه گذرا می شوند مانند فعل های زیر :
بیدن : bidn ؛ ارزیدن rzidn؛ باریدن bridn؛ شدن sdn
(۴) اندک شماری از ناگذرها افزون بر گونه گذرا شده ی ساده ، در ساخت مرکّب ، نیز گونه گذرا دارند.
خفتیدن xoftidn (ناگذرا) ، خفتوندن xoftundn (گذر شده) ، خو کردن xow kerdn (گذرا)
جریدن jeridn (ناگذرا) ، جروندن jerundn (گذرا شده)
جرون دادن jerun ddn (گذرا)
(۵) در برخی از فعل های مرکّبی که با همکرد (شدن edn) ساخته شده اند ، (کردن kerdn) جای همکرد می نشیند.
تیل شدن til edn (ناگذرا) ← تیل کردن til kerdn (گذرا)
۴-۳-۱۵- فعل معلوم و مجهول
فعل معلوم: معنی جمله با فاعل تمام می شود. مانند ،من می خورم
فعل مجهول: معنی جمله با مفعول تمام می شود که از فعل ((شدن)) در وجوه و زمان های مختلف به دست می آید
در گویش رفسنجانی ، برای بیان مجهول از فعل ، سه روش معمول است :
(۱)گروه فعلی با شناسه سوم شخص جمع در مفهوم همگانی به کار گرفته می شود :
rup xodet benI xer nbodet micon
حد خودت را بشناس ، آخر نابودت می کنند.
(۲) فعل با کمک عنصر مجهول ساز که معین فعل شمرده می شود ، به ساخت مجهول در می آید :
هسته معین
بن ماضی + نشان صفت مفعولی ساختِ مناسبِ (شدن)
از بن کن (k) : (کند+ه) و (شد+ه)
dse cr kndeede
بی کار است .
(۳) در برخی از فعل های مرکب گذرا می توان با دگرگونیِ همکرد ، فعل را ناگذر کرده تا معنای مجهول از آن بر آید :
چرا این بدبخت را خوار کردی؟ erI bd bxte xr kerdi?
چرا این بدخت خوار شد؟ erI bd bx xrod?
۴-۳-۱۶- فعل از نظر ساخت اشتقاقی : (ساختمان)
۱-فعل ساده : از یک تکواژ آزاد درین مضارع ساخته شده است.
و از یک ماده فعلی ساخته شده باشد و قابل تجزیه نباشد.
می بینم mibinm
آمدن omedn افتادن oftidn
۲-فعل : علاوه بر عنصر فعلی دارای یک وند اشتقاقی نیز هست
بر می گردی vrmigardui
پریدن (از خواب) vr-jekidan
در رفتن (فرار کردن) dr rftn
۳-فعل مرکّب :