وبلاگ

روش یک متغیره جزء روش های مرتبه صفر است. زیرا فقط با خود تابع کار می کند و با مشتقات تابع کاری ندارد. اگر فرض شود که در مساله n متغیر وجود دارد، آنها را یکی یکی تغییر داده و مقادیر (n-1) متغیر دیگر ثابت می مانند. بدین ترتیب مقدار تابع کاهش می یابد تا اینکه به نقطه حداقل برسد. وقتی فقط یک متغیر تغییر می کند، مساله به شکل بهینه کردن یک بعدی تبدیل می شود.
۳-۴-۱-۱-۲- روش سیمپلکس^[۱۸]
روش سیمپلکس همانند روش یک متغییره جزء روش های مرتبه صفر است. زیرا فقط با خود تابع کار می کند و به مشتق تابع کاری ندارد. نظریه اساسی در روش سیمپلکس، مقایسه مقادیر تابع در (n+1) راس از سیمپلکس کلی و سپس حرکت تدریجی این سیمپلکس در یک فرایند تکراری به سمت نقطه بهینه است. n، معرف تعداد پارامتر طراحی است. مطابق شکل (۳-۱-الف) در یک فضای دو بعدی، اگر x_h معادل با رأس بزرگترین مقدار تابع در میان رئوس سیمپلکس باشد، می توان انتظار داشت که رأس x_r که حاصل از بازتاب راس x_h است، معادل با رأسی است که کمترین مقدار تابع را دارد. در این وضعیت سیمپلکس جدیدی بوجود آمده است که رئوس آن را x_r , x₂ , x₁ تشکیل داده اند و رأس x_h حذف می­گردد.
همین وضعیت را می توان برای یک فضای سه بعدی نیز نشان داد. در یک فضای سه بعدی، چهار رأس داریم. مطابق شکل (۳-۱-ب)، x_h معادل با راس بیشترین مقدار تابع و x_r که حاصل از بازتاب رأس x_h است، انتظار می رود که معادل با رأس کمترین مقدار تابع باشد. در نتیجه یک سیمپلکس جدید در فضای سه بعدی با رئوس x_r , x₃ , x₂ , x₁ تشکیل می شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل(۳-۱) باز تاب بدترین راٌس سیمپلکس
وقتی که جهت حرکت سیمپلکس از بدترین رأس شروع می شود، می توان در جهت مناسب و مطلوبی حرکت کرد. نگوین^[۱۹] در سال ۱۹۸۵، برای یافتن سطح گسیختگی بحرانی از روش ˝ بازتاب سیمپلکس˝^[۲۰] استفاده کرد. در این روش ضریب اطمینان به عنوان تابعی است که باید در یک فضای n بعدی با توجه به مشخصات هندسی سطح لغزش، بهینه شود. ˝نگوین ˝ ادعا کرد که کاربرد روش سیمپلکس در مقایسه با روش ˝جستجوی شبکه ای ˝^[۲۱] که بحرانی ترین سطح لغزش دایره ای را پیدا می کند، قادر است مقادیر کمتری را برای حداقل ضریب اطمینان بیابد.
۳-۴-۱-۱-۳- روش بیشترین شیب^[۲۲]
این روش از روش های مرتبه یک است. زیرا با مشتق مرتبه اول کار می کند. اگر در جهت خلاف گرادیان تابع مورد نظر از هر نقطه در فضای n بعدی حرکت کنیم، مقدار تابع کاهش می­یابد.گرادیان یک تابع مثل f در واقع مشتق جزئی تابع نسبت به تمام متغیرهای آن است و با علامت  نشان داده می­ شود. مشتق جزئی تابع f، از رابطه(۳-۱) بدست می آید:
(۳-۱)
در این روش، در یک فضای n بعدی از نقطه اختیاری x_i مطابق رابطه X_i+1=X_i + λ_i S_i حرکت می کنیم. λ_i طول گام بهینه در جهت مسیر  است. این فرایند آنقدر تکرار می شود تا اینکه مقدار تابع به کمترین مقدار خود برسد. برای کنترل اینکه آیا نقطه X_i+1، نقطه بهینه است یا نه، گرادیان تابع را در نقطه X_i+1 محاسبه می کنیم. اگر  باشد آنگاه X_i+1 نقطه بهینه کلی یا یک نقطه بهینه محلی است.
۳-۴-۱-۱-۴- روش گرادیان مزدوج^[۲۳] .
این روش از روش های مرتبه یک می باشد زیرا با مشتق اول تابع کار می کند. روش گرادیان مزدوج بر اساس یک تابع درجه دوم، سرعت همگرایی روش بیشترین شیب را کاهش می دهد. در این روش، جهت حرکت در مسیر  است. در حالی که در روش بیشترین شیب، جهت حرکت در مسیر خلاف گرادیان است.
۳-۴-۱-۱-۵- روش متریک متغیر^[۲۴]
این روش از روش های مرتبه دوم است. زیرا با مشتق دوم تابع کار می کند. این روش ابتدا توسط دیویدون^[۲۵] مطرح شد وسپس توسط فیلدچر^[۲۶] توسعه پیدا کرد.
روند تکراری این روش به شرح زیر است:
۱- نقطه اختیاری X₁ انتخاب کرده و i=1 در نظر گرفته می شود.
۲- ماتریس واحد H_i در نظر گرفته می شود.
۳- گرادیان تابع در نقطه X_i محاسبه می شود.
۴- جهت حرکت S_i، تعیین می­گردد.
(۳-۲)
۵- طول گام بهینه  تعیین می­گردد.
(۳-۳) Minf(X_i+λ_iS_i)
۶- نقطه جدید حاصل می گردد.
(۳-۴) S_i X_i+1= X_i +
۷- کنترل می شود که آیا نقطه X_i+1، نقطه بهینه است یا نه.اگر نقطه بهینه باشد، روند بهینه سازی خاتمه می یابد. در غیر اینصورت به گام شماره ۸ می رویم.
۸- گرادیان تابع در نقطه X_i+1 حساب می گردد.
(۳-۵)
۹- تعیین Q_i به طوری که:
(۳-۶)
۱۰- تعیین M_i، به طوری که:
(۳-۷)
۱۱- تعیین N_i، به طوری که:
(۳-۸)
۱۲- محاسبه ماتریس جدید
(۳-۹) H_i+1 H_i+1= H_i + M_i+ N_i
۱۳- در نظر گرفتن i= i +1 و بازگشت به مرحله سوم
چن و شائو^[۲۷] [۲۲] در سال ۱۹۸۸ ، با بهره گرفتن از فن بهینه­سازی، سعی کردند بحرانی­ترین سطح لغزش غیر دایره ای و ضریب اطمینان مربوط به آن را با بهره گرفتن از روش متریک متغیر پیدا کنند.
۳-۴-۱-۲- روش های بهینه سازی مقید^[۲۸]
مسائل بهینه سازی مقید را می توان به دو طبقه کلی، یعنی برنامه ریزی خطی^[۲۹] و برنامه ریزی غیر خطی^[۳۰] تقسیم کرد. در صورتیکه تابع هدف و قیدهای مساله بهینه سازی، خطی باشند مساله را برنامه ریزی خطی نامیده و از روش سیمپلکس جهت حل آن استفاده می­ کنند. در غیر اینصورت مساله برنامه ریزی غیرخطی نامیده می شود. حل مسائل بهینه سازی خطی از آن جهت حائز اهمیت است که:
۱- مسائلی در عمل پیدا می شوند که دارای تابع هدف و قید های خطی هستند و حل آنها با روش های برنامه ریزی خطی، محاسبات و زمان کمتری را می طلبد.
۲- توابع هدف و قیدهای خطی، حول یک نقطه بصورت توابع خطی در آمده و مساله برنامه ریزی خطی تقریبی، با بهره گرفتن از برنامه ریزی خطی حل می شوند.
۳- گاهی جهت حل مسائل بهینه سازی غیر خطی، احتیاج به حل مسائل بهینه سازی خطی می­باشد.
مسائل بهینه­سازی غیرخطی با دو روش مستقیم و غیر مستقیم قابل حل می­باشند. در روش های مستقیم، قیدها به شیوه­ای صریح بکار گرفته می­شوند، در حالیکه در روش های غیر مستقیم، مساله مقید با بهره گرفتن از روش های حل مساله بهینه سازی نامقید، نقطه بهینه را بدست می آید.
روش های بهینه سازی مقید را می توان در یک تقسیم بندی کلی به دو دسته (الف) روش های جستجوی غیرمستقیم و (ب) روش های جستجوی مستقیم تقسیم بندی نمود. از روش های جستجوی غیرمستقیم می توان به دو روش:
۱-روش تبدیل متغیرها
۲-روش های تابع جریمه(داخلی و خارجی)
اشاره کرد.
از روش های مستقیم نیز می توان به دو روش:
۱- روش سمپلکس
۲-روش جهات امکان پذیر

Wi2^(jn_j⁾
W_{in i}^(jn_j⁾
هر ستون ij Wبر رای ویژه اصلی^[۴۸] اثر (اهمیت) عناصر i امین مؤلفه شبکه بر روی عنصری از j امین مؤلفه ست. داده‌های متناظر با عناصری که فاقد تاثیر هستند، دارای مقداری صفر خواهند بود. بنابراین لزومی ندارد در زمان انجام مقایسات زوجی به منظور استخراج ویژه از همه عناصر یک مؤلفه استفاده نماییم. بلکه تنها از آن هایی استفاده کنیم که تاثیر غیرصفر دارند. شکل‌های ۲-۲۲ و ۲-۲۳ و ابر ماتریس‌های همراهشان، یک سلسله مراتب و یک هولارچی^[۴۹] m سطحی را نشان می‌دهند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل ۳ – ۵ : ساختار و ابر ماتریس یک سلسله مراتب

شکل ۳-۶: ساختار و ابرماتریس یک هولارچی
ورودی هریک از دو ابرماتریس فوق، یک بلوک Wij است که به i امین مؤلفه با سطح مرتبط است و فوراً بر j امین سطح اثر می‌گذارد. داده وروی سطر و ستون آخر ابرماتریس یک سلسله مراتب، ماتریس همانی I است این مربوط به حلقه‌ای در سطح پایین است که نشان می‌دهد هر عنصر تنها به خودش وابسته است. داده ورودی سطر اول و ستون آخر یک هولارچی مخالف صفر است چون سطح بالا به سطح پایین وابسته است.
یک شبکه ممکن است از افزایش تدریجی اتصالات سلسله مراتب به وجود آید به طوری که هر جفت مولفه به طور نسبی بهم متصل شده و برخی مؤلفه‌ها نیز حلقه وابستگی داخلی داشته باشند.
۳-۱۴-۲ سلسله مراتب کنترل^[۵۰] و طرح یک سؤال
به منظور شفافیت و دقت بیشتر، تاثیر نمایش داده شده در همه بردارهای ویژه برآمده از اولویت‌های وارد شده در ابرماتریس باید بر طبق تک‌معیارهایی مانند تاثیر اقتصادی سنجیده شود. ابر ماتریس دیگر ممکن است تاثیر اجتماعی و مانند آن را نمایش دهد. چنین معیارهایی که نسبت به هر تاثیر، در ابرماتریسهای تکی بیان می‌شود را معیارهای کنترل^[۵۱] می‌نامیم. چون باید تمام تاثیرات به دست آمده از حدهای چنین ابرماتریس را به منظور کسب اولویت تاثیر کلی، تلفیق نماییم، باید معیارهای کنترل را به شکلی گروه‌بندی کنیم که بتوانیم اولویت‌ها را از آنها استخراج نموده و این اولویت‌ها را متناظر با حدهای ماتریس تکی، وزن‌دهی نموده و آن‌ها را جمع نماییم. برای سادگی کار، ساختار معیارهای کنترل را سلسله مراتب کنترل می‌نامیم، تحلیل اولویت‌های یک سیستم، برحسب سلسله مراتب کنترل، همراه با وابستگی میان گزینه‌های سطح پایین موجود در یک شبکه (شکل ۲-۲۲) انجام می‌شد. وابستگی،‌درون مؤلفه‌ها و میان آن‌ها رخ می‌دهد. سلسله هدایت در سطح بالا ممکن است با شبکه کنترل، همراه با وابستگی میان مؤلفه‌هایش جایگزین شود. همچون سلسله مراتب کنترل می‌تواند دربردارنده شبکه‌هایی از معیارهایش به همراه بازخورد باشد.
یک مؤلفه در ANP، مجموعه‌ای از عناصر متعلق به کارکردی است که از هم‌افزایی و اثرات متقابلشان مشتق و از این رو کارکرد مرتبه بالاتری دارد که در هیچ عنصر تکی پیدا نمی‌شود. یک مؤلفه، مانند مؤلفه سمعی یا بصری یک مجموعه تلویزیونی یا مانند بازو یا ساق پا متشکل از عضله و استخوان در بدن انسان است. یک مؤلفه مکانیکی، هیچ ارزش هم‌افزایی ندارد بلکه مجموعه سازه‌ای از عناصر است و آن معنی را که ما در یک مؤلفه مدنظر داریم را نمی‌دهد. مؤلفه‌های یک شبکه معمولاً به طور هم‌افزاینده‌ای باید متفاوت از عناصر خودشان باشند. در غیر اینصورت آنها مجموعه‌ای مکانیکی بدون مفهوم ذاتی خواهند بود.
مشاهده می‌کنیم که معیارهای درون سلسله مراتب کنترل که برای مقایسه مؤلفه‌ها استفاده می‌شوند، معمولاً معیارهای اصلی متعلق به معیارهای مرغی هستند که برای مقایسه عناصر درون مؤلفه استفاده می‌شوند. بنابراین معیارهایی که برای مقایسه مؤلفه‌ها به کار می‌روند بایستی بخاطر پیچیدگی کارکردی بیشتر مؤلفه‌ها، کلی‌تر در آن عناصر باشند.
دو معیار کنترل (معیار فرعی) وجود دارد. ممکن است معیار کنترل درصورتیکه ساختار به مشکل سلسله مراتب باشد. مستقیماً به ساختار همانند آرمان یک سلسله مراتب متصل شود. در این حالت معیار کنتر، یک معیار مقایسه‌ای – اتصال‌دهنده^[۵۲] نامیده می‌شود. در غیر این صورت، معیار کنترلی که مستقیماً به ساختار متصل نباشد بلکه مهیاکننده مقایسات درون شبکه باشد، معیار مقایسه‌ای - مهیاکننده^[۵۳] نامیده می‌شود. در غیر اینصورت، معیار کنترلی که مستقیماً به ساختار متصل نباشد بلکه مهیاکننده مقایسات درون شبکه باشد، معیار مقایسه‌ای – مهیاکننده^[۵۴] نامیده می‌شود.
سوال کلی که در مقایسات زوجی پرسیده می‌شود، این است: تاثیر یکی از دو مؤلفه مفروض بر مؤلفه دیگر، نسبت به معیار کنترل چه مقدار بیشتر است؟
۳-۱۴-۳- منافع، هزینه، فرصت‌ها، تهدیدها و نرخ‌گذاری شاخصهای موثر
هر تصمیمی چندین پیامد مطلوب و نامطلوب برای بررسی دارد. برخی از این پیامدها حلقی هستند. بقیه احتمال وقوع دارند. پیامدهای مطلوب قطعی، منافع نامیده می‌شوند. درحالیکه پیامدهای نامطلوب قطعی، هزینه‌ها نامیده می‌شوند. پیامدهای غیرقطعی و نامعین یک تصمیم، فرصت‌های مثبت و تهدیدات (ریسک‌ها) منفی است که آن تصمیم ممکن است به وجود آورد. هریک از این چهار پیامد، از ساختاری مجزا برای تصمیم‌گیری استفاده می‌کنند، که با یک ساختار کنترل منافع و شبکه وابستگی‌های متقابل معیارهای کنترل سود شروع شده و با یک ساختار کنترل تهدیدات خاتمه می‌یابد. ما به چهار پیامد، مجموعاً شاخص‌های موثر BOCR می‌گوییم که هریک از اولین حروف لغات انگلیسی منافع، فرصت‌ها،‌ هزینه‌ها و تهدیدات می‌باشد. هریک از این پیامدها به عنوان شاخص‌های موثر، در تصمیم‌گیری شرکت می‌کنند و باید به طور جداگانه در مجموعه‌ای از معیارها (اولویت‌بندی شده) ارزیابی (نرخ‌گذاری) شوند. در مورد شاخص‌های هزینه‌ها و تهدیدات باید این سوال را بپرسیم که کدام گزینه مورد نظر، هزینه و ریسک بیشتری را دربر دارد نه اینکه بپرسیم کدام گزینه هزینه و ریسک کمتری دارد. چون در مقایسات زوجی تنها می‌توانیم برآورد کنیم که عنصر غالب یک زوج، چند برابر عنصر مغلوب دارای یک ویژگی است. سپس اولویت گزینه‌ها با بهره گرفتن از فرمول جدی BO/CR و نتیجه کلی Bb+oO-cC-rR تلقیق می‌شود. اولویت r, c, o, b توسط نرخ‌گذاری R, C, O, B در یک زمان نسبت به معیارهای استراتژیکی همچون رضایتمندی، راحتی یا کارایی بدست می‌آید. نرخ‌گذاری، با ترکیب اولویت گزینه‌ها نسبت به هر معیار کنترل برای شبکه‌ای که بر مبنای شاخص‌های موثر R, C, O, B سازماندهی شده، و نیز با استفاده در گزینه دارای نرخ بالا طی نرخ‌گذاری آن شاخص‌‌ مؤثر، انجام می‌گردد. فرمول نتیجه کلی با فرمول احتمالا پسماند که همیشه جواب‌های مثبتی می‌دهد، در ارتباط است:
Bb+oO+C(1-C)+r(1-R)=bB+oO+cC-rR+C+r
که در آن هزینه‌ها و تهدیدات کم می‌شود و در پایان، مقدار ثابت C+r با اولویت هر گزینه جمع می‌شود. فرمول اخیر در شرایطی که BOCR، رای‌گیری مناسب یا انواع دیگر خروجی ها بدست آمده از اعداد یا آمار مثبت را پیش‌بینی می‌کند، می‌تواند مفید باشد.
۳-۱۴-۴- اولویت‌ها در ابر ماتریس
ما علاقه‌مند به استخراج اولویتهای حدی تاثیر، از ابرماتریس هستیم. برای کسب چنین اولویت‌هایی ابتدا باید ابرماتریس به ماتریسی تبدیل شود که جمع هریک از ستون‌هایی آن یک گردد، چنین ماتریسی به ماتریس تصادفی^[۵۵] معروف است اگر ماتریس، تصادفی باشد، اولویت‌های جدی می‌توانند طوری در نظر گرفته شوند که بستگی به مفاهیم کاهش‌پذیری،^[۵۶] ساده‌سازی^[۵۷] و سیلکی^[۵۸] ماتریس داشته باشد. خواننده تنها کافی است مسئله تصمیم‌گیری را ساختار‌‌بندی نموده و قضاوت‌های لازم را مهیا سازد تا توسط نرم‌افزار قدرتمندSuper Decision سازماندهی شوند.
سوال مطرح این است که آیا روش طبیعی برای تبدیل ابرماتریسی مفروض که جمع ستون هایش بیشتر از یک است، به ماتریسی تصادفی وجود دارد؟ اولویت یک عنصر از یک مؤلفه یا شاخصی نامناسب برای اولویت آن مؤلفه در کل مجموعه مؤلفه‌هاست. اولویت‌مندترین عنصر یک مؤلفه، لزوماً اولویت‌مندترین عنصر در مجموعه‌ای از مؤلفه‌ها نیست. این امر واضح است چون هر مؤلفه، یک عنصر با بالاترین رتبه را دارد و همه آن‌ها نمی‌توانند در سیستم، رتبه اول باشند. بنابراین باید خود مؤلفه‌ها را بر اساس تاثیرشان روی هر مؤلفه در ابرماتریس نسبت به ترتیب بالاتر معیار کنترل، مقایسه نماییم. مقایسات بردار استخراج شده از اولویت‌های تاثیر تمام مؤلفه‌ها (در سمت چپ ابرماتریس) روی هر مؤلفه سطح بالا را حاصل می‌کند. این کار به تعداد مؤلفه‌‌ها تکرار می‌شود هریک از بردارها برای وزن‌دهی بکوک‌های ماتریسهایی استفاده می‌شود که درستون مربوط به مؤلفه مورد نظر قرار دارند. اولین داده ورودی بردار مادی تمام عناصر بلوک اول آن ستون ضرب می‌شود، دومین داده در تمام عناصر بلوک دوم آن ستون ضرب می‌شود، و الی آخر. بدین ترتیب، بلوک‌های هر ستون ابر ماتریس را وزن‌دهی نماییم. نتیجه آن، به ابرماتریس وزنی^[۵۹] معروف است که اکنون تصادفی می‌باشد. این ماتریس تصادفی است که می‌توانیم از آن برای استخراج اولویت‌های مطلوب با تبدیل آن به یک ماتریس حدی توصیف شده در ذیل، استفاده نماییم. این ماتریس، اولویت حدی یا بلندمدت تاثیر هر عنصر روی هر عنصر دیگر را بدست می‌آورد. در مورد تعبیر تصادفی بودن ابرماتریس باید گفت که احتمال دارد تنها برخی از عناصر یک مؤلفه روی برخی از عناصر مؤلفه‌‌‌ای دیگر تاثیر داشته باشند که در این حالت، مقادیر صفر آن جاپی قرار می‌‌گیرند که هیچ تأثیری وجود ندارد. یا حتی ممکن است هیچ عنصری از یک مؤلفه روی عنصری مورد نظر در مؤلفه‌ای دیگر تاثیر نداشته باشد (برای تمام اولویت‌های ارائه شده توسط بردار مربوطه، مقادیر صفر وجود داشته باشد) یا تنها برخی عناصر، تاثیرگذار باشند (برای اولویت عناصری که در بردار اولویت مربوطه، تاثیری ندارد. مقادیر صفر وجود داشته باشد). درحالتی که یکی از بردارهای مؤلفه و نه همه بردارها،‌ مقدار صفر دارنده ستون وزنی ابرماتریس باید نرمال‌سازی مجدد گردد،‌ اگر همه عناصر یک مؤلفه، تاثیر صفر بر روی تمام عناصر مؤلفه دوم داشته باشند،‌ اولویت تاثیر مؤلفه اول بر روی مؤلفه دوم نیز باید برابر با صفر باشد. اما زمانی که برخی یا تمام عناصر مؤلفه اول، روی برخی یا تمام عناصر مؤلفه دوم تاثیر دارند،‌ این امر صادق نیست. به همین خاطر، برای تشکیل ابرماتریس وزنی تصادفی، نرمال‌سازی مجدد برخی ستون‌ها ضروری و طبیعی است.
اگر مؤلفه‌‌ای از گزینه‌های یک تصمیم، در انتهای شبکه واقع است و یا سایر مؤلفه‌ها به آن وابسته نیستند، لزومی ندارد وارد ابرماتریس شود و اولویتش بعد از آنکه اولویت‌های حدی مؤلفه‌های وابسته ابرماتریس بدست آمدند، در فرایند تلفیق استفاده می‌شود. اگر مؤلفه‌ای از گزینه‌ها در انتهای شبکه قرار ندارد پس باید در ابرماتریس اولویت‌هایی که شبیه به حالت توزیعی^[۶۰] هستند باقی بماند.
تا بدین‌جا شرح تفصیلی ANP بیان شد. حال جهت جمع‌بندی موضوع، آخرین نسخه از گام‌های دوازده‌گانه روش ANP با توجه به مرجع [۴۳]،‌ ارائه می‌گردد. البته باید توجه داشت به دلیل وجود محاسبات پیچیده، گام‌های ۸ تا ۱۲ که گام‌های محاسباتی هستند را می‌توان با کمک نرم‌افزار Super Decision انجام داد که بدین ترتیب عملاً سختی این روش تا حدود زیادی برطرف می‌شود.

1. 1. مطمئن شوید که تمام جزئیات مسئله را درک کرده‌اید (شامل اهداف، معیارها و زیرمعیارها، و خروجی فرایند تصمیم‌گیری).

1. 1. معیارها و زیرمعیارهای کنترلی را در چهار سلسله مراتب کنترلی به صورت منافع (B)، فرصت‌ها (O)، هزینه‌ها © و ریسک‌ها ® دسته‌بندی کرده و با بهره گرفتن از ماتریس مقایسات زوجی، اولویت‌بندی هریک از این موارد را بدست آورید. حال اگر یکی از معیارهای کنترلی و یا معیارهای فرعی. ترجیح کلی کمتر از ۳ درصد داشته باشد، می‌توان از آن چشم‌‌پوشی نمود. برای منافع و فرصت‌ها سوال کنید که کدام‌یک بیشترین مزایا (یا بالاترین فرصت‌ها) را در عمل ایجاد می‌کند. برای هزینه و ریسک بپرسید کدام‌یک زیان بیشتری یا بالاترین ریسک را دارد.

1. 1. ترکیب کاملی از اجزای شبکه (خوشه‌ها و عناصر آن‌ها) را که به هریک از معیارهای کنترلی وابسته هستند تعیین نمایید. برای سازمان‌دهی بهتر می‌توان هریک از این اجزا را کدگذاری نمود.

1. 1. برای هر معیار کنترلی (یا معیار فرعی) یک زیرمجموعه مناسب را از کل اجزاء تعیین کرده و تاثیرات داخلی و خارجی را برای انها ترسیم نماییم. اگر عناصر دو خوشه به یکدیگر تاثیر داشته باشند، آن‌گاه بین آن دو ارتباط برقرار می‌شود.

1. 1. روش کلی خود را برای تحلیل هریک از اجزا و محاسبه تاثیرات متقابل آن‌ها مشخص نمایید.

1. 1. برای هر معیار کنترلی بخشی از ابرماتریس را در نظر بگیرید. البته در این توزیع از که تخصیص یافته برای هر جزء استفاده نمایید.

1. 1. مقایسات زوجی را میان عناصر داخل هر خوشه و یا میان عناصری که در سایر خوشه‌ها بر هم اثر دارند انجام دهید. برای انجام این مقایسات می‌بایست معیارهای مقایسه در ذهن فرد باشد.

1. 1. بر اساس معیارهای کنترلی محاسبه شده با بهره‌گیری از مقایسات زوجی، میزان تاثیر هر خوشه را بر خوشه‌هایی که با آن مرتبط هستند تعیین نمایید. اگر هیچ ارتباطی بین آن‌ها وجود نداشت، مقدار صفر قرار می‌دهیم. در ادامه این مقادیر را در ابرماتریس وارد کرده و یک ابرماتریس احتمالی با ستون‌های وزن داده شده ایجاد کنید.

1. 1. اولویت‌های حدی ماتریس تشکیل شده را محاسبه نمایید. در انتها دو حالت ممکن است رخ دهد،‌حالت نخست آن است که همه ستون‌های ماتریس واحد بوده و اولویت‌های عناصر آن نرمال شده است. در حالت دوم می‌بایست حدهای مختلف با یکدیگر جمع شده، میانگین‌گیری شود و در نهایت نرمال گردد.

به هر حال بردار اولویت‌ها در ماتریس می‌بایست به صورت نرمال شده وارد شوند.

10. 10. با بهره گرفتن از وزن بردارهای حدی که از طریق معیارهای کنترلی محاسبه می‌شوند، اولویت‌های حدی آن‌ها با یکدیگر تلفیق می‌شود. برای گزینه‌ها مقدار شاخص  را محاسبه کرده و گزینه با بیشترین مقدار انتخاب می‌شود.

10. 10. در صورت نهان، معیارهای استراتژیک و اولویت‌های آن‌ها را جهت رتبه‌بندی دقیق گزینه‌ها، تعیین نمایید.

10. 10. در ادامه، برای هر گزینه، مجموع وزنی هزینه و ریسک را از مجموع وزنی فرصت و منافع، کسر می‌کنیم (bB+oO-cC-rR).

۳-۱۵- محاسبه نرخ سازگاری
پس از تبدیل ماتریس مقایسات زوجی فازی به ماتریس مقایسات زوجی قطعی‌ای، نوبت به بررسی سازگاری پاسخ‌های خبرگان می‌رسد.
فرض کنید که n عامل C₁ و C₂ و … و C_n باید با یکدیگر مقایسه شده تا پس از تشکیل ماتریس تصمیم‌گیری، وزن هر کدام محاسبه گردد. اگر هنگام مقایسه زوجی دو عامل C_i و C_j و تشکیل ماتریس تصمیم‌‌گیری محدودیت‌های زیر حاکم باشد:
(۳-۵)
(۳-۶)
آن‌گاه ماتریس تصمیم‌گیری حاصل را ماتریس تصمیم‌گیری دوسویه^[۶۱] (متقابل) می‌نامند، که موجب به دست آوردن اوزانی سازگار خواهد شد. در صورتی که رابطه زیر برقرار باشد، آنگاه اوزان کاملاً سازگار^[۶۲] خواهد بود. درواقع عناصر ماتریس تصمیم‌گیری باید گذرا^[۶۳] باشند.
(۳-۷)
در صورتی که ماتریس تصمیم‌گیری دوسویه (متقابل) باشد و عناصر آن کاملاً گذرا باشند، آن‌گاه اوزان کاملاً سازگار خواهند شد و می‌توان اوزان را از طریق رابطه زیر بدست آورد.
(۳۸-)

کیفیت خدمات وب

/۵۸۸/۰

۸۸۰/۰

تمایلات رفتاری مشتریان

۷۵۱/۰

۶۲۶/۰

رضایت مندی مشتریان

۰۵۵/۱

۲۱۶/۰

با توجه به اینکه تمام سطوح معنی داری بالای ۰۵/۰ است فرض صفر مبنی بر نرمال بودن توزیع پذیرفته می‌شود؛ لذا شرایط نرمال بودن متغیر های مورد مطالعه جهت برآورد پارامترهای مجهول قابل اتکا است.

اعتبار سنجی مدل پژوهش با مدل معادلات ساختاری
مدل معادلات ساختاری رویکرد آماری جامعی برای آزمون فرضیه هایی درباره روابط بین متغیرهای مشاهده شده^[۵۹] و متغیرهای پنهان^[۶۰] مدل می‌باشد. از طریق این رویکرد می‌توان قابل قبول بودن مدل های نظری را در جامعه های خاص با بهره گرفتن از داده های همبستگی، غیرآزمایشی و آزمایشی آزمود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تجزیه و تحلیل ساختارهای کواریانس یا مدل‌سازی علّی یا مدل معادلات ساختاری، یکی از اصلی‌ترین روش های تجزیه و تحلیل ساختارهای داده‌ای پیچیده است و به معنی تجزیه و تحلیل متغیرهای مختلفی است که در یک ساختار مبتنی بر تئوری، تأثیرات هم زمان متغیرها را برهم نشان می‌دهد. این روش، ترکیب ریاضی و آماری پیچیده ای از تحلیل عاملی، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر است که در یک سیستم پیچیده گردهم آمده تا پدیده های پیچیده را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. مدل معادلات ساختاری به دو بخش کلی تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل مسیر تقسیم می‌شود. در قسمت اندازه گیری ارتباط نشانگرها یا همان سوالات پرسشنامه با سازه ها (متغیرهای پنهان مدل) و در قسمت ساختاری ارتباط عامل ها یا همان متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش با یکدیگر جهت آزمون فرضیه ها مورد بررسی قرار می‌گیرند.
یکی از قوی ترین و مناسب ترین روش های تجزیه و تحلیل در تحقیقات علوم رفتاری و اجتماعی تجزیه و تحلیل چند متغیره است، زیرا ماهیت این گونه موضوع ها چند متغیره بوده و نمی‌توان آن ها را با شیوه دو متغیری (که هر بار تنها یک متغیر مستقل با یک متغیر وابسته در نظر گرفته می‌شود) حل نمود. تجزیه و تحلیل چند متغیره به یک سری روش‌ های تجزیه و تحلیل اطلاق می‌شود که ویژگی اصلی آنها، تجزیه و تحلیل هم زمان K متغیر مستقل و n متغیر وابسته است. تجزیه و تحلیل ساختارهای کواریانس یا مدل‌سازی علّی یا مدل معادلات ساختاری (SEM^[61]) یکی از اصلی‌ترین روش های تجزیه و تحلیل ساختارهای داده ای پیچیده است و به معنی تجزیه و تحلیل متغیرهای مختلفی است که در یک ساختار مبتنی بر تئوری، تأثیرات هم زمان متغیرها را برهم نشان می دهد.
به طور کلی روابط بین متغیرها در مدل معادلات ساختاری به دو حوزه کلی تقسیم می‌شود:
روابط بین متغیر های پنهان با متغیرهای آشکار (مدل اندازه گیری یا مدل تحلیل عامل تأییدی).
روابط بین متغیر های پنهان با متغیر های پنهان (مدل معادلات ساختاری یا مدل تحلیل مسیر).
در مدل اندازه گیری ارتباط نشانگرها یا همان سوالات پرسشنامه با سازه ها (متغیر ها) مورد بررسی قرار می‌گیرد و در قسمت مدل ساختاری ارتباط عامل های مورد بررسی با یکدیگر جهت آزمون فرضیه ها مورد توجه هستند. در واقع تا ثابت نشود نشانگرها یا همان سوالات پرسشنامه، متغیر های پنهان را به خوبی اندازه گیری کرده‌اند، نمی‌توان روابط را مورد آزمون قرار داد؛ لذا برای اثبات اینکه مفاهیم به خوبی اندازه گیری شده‌اند از مدل اندازه گیری یا تحلیل عاملی تأییدی استفاده می‌شود. برای بررسی معنی داری هر مدل از معیار های مختلفی همچون کای دو، P-Value و RMSEA استفاده شده است. اگر کای دو تقسیم بر درجه آزادی کمتر از ۳، P-value بیشتر از ۰۵/۰ و RMSEA کمتر از ۱/۰ باشد مدل معنی دار می باشد. اگر معیار های بالا در سطح قابل پذیرش نباشند مدل معنی دار نیست و باید اصلاح شود.

مدل اندازه گیری یا تحلیل عاملی تأییدی
در روش شناسی مدل معادلات ساختاری، ابتدا لازم است تا روایی سازه^[۶۲] مورد مطالعه قرار گرفته تا مشخص شود نشانگر(سوال) های انتخاب شده برای اندازه گیری سازه‌(متغیر)های مورد نظر خود از دقت لازم برخوردار هستند. برای این منظور از تحلیل عاملی تأییدی (CFA^[63])، استفاده می‌شود. به این شکل که بار عاملی هر نشانگر با سازه خود دارای مقدار t بالاتر از ۹۶/۱ باشد. در این صورت این نشانگر از دقت لازم برای اندازه گیری آن سازه یا صفت مکنون برخوردار است؛ لذا جهت بررسی اینکه هر کدام از سازه های مدل تحقیق تا چه حد با نشانگر های انتخاب شده جهت سنجش آن ها دارای هم سویی بوده‌اند از مدل اندازه گیری یا همان تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است.

مدل اندازه گیری یا تحلیل عاملی تأییدی در سطح متغیرهای پژوهش
تحلیل عامل تاییدی متغیر مستقل مهارت های PC
در پرسشنامه ارزیابی پذیرش کیفیت خدمات الکترونیکی، رضایت و تمایلات مشتری در بانک ملت استان کرمانشاه، میزان تاثیر متغیر مهارت های PC با بهره گرفتن از ۹ سوال (نشانگر) بررسی شده است(سوال های ۱ تا ۹). مدل زیر مدل استاندارد شده بررسی متغیر مهارت های PC در نرم افزار لیزرل می باشد که رابطه متغیر و نشانگرهای آن ترسیم شده است:
شکل ۴ – ۵ مدل استاندارد شده بررسی متغیر مهارت های PC در نرم افزار لیزرل
این مدل مربوط بهفرضیه ی اول با عنوان مهارت های PC می تواند بر کیفیت سرویس وب رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد..
با توجه به شکل بالا معیارهای RSMEA، P-Value و کای دو تقسیم بر درجه آزادی در سطح قابل قبولی قرار دارند و مدل دارای برازش مناسب می باشد. لذا می‌توان پارامتر های برآورد شده در مدل را به لحاظ آماری قابل اتکا دانست و از تطابق پذیری نشانگرها با سازه‌های مورد مطالعه استفاده نمود. شکل بالا نشان می دهد که سوال ۶ دارای بیشترین تاثیر با میزان تاثیر ۴۶/۰ و سوال ۹ دارای کمترین تاثیر با میزان تاثیر ۱۹/۰ روی مهارت های PC می باشند.
اکنون به بررسی معنی داری هر یک از روابط فوق با بهره گرفتن از نمودار آماره تی استودنت می پردازیم. با توجه به اینکه مقدار آماره تی استودنت نشان داده شده در شکل زیر برای هر یک از سوال ها بیش تر از ۹۶/۱ است، در نتیجه روابط فوق همه معنی دار می باشند و برای تجزیه و تحلیل های بعدی و استفاده در مدل معادلات ساختاری باید در مدل بمانند.
شکل ۴ – ۶ مقادیر t-value مدل استاندارد بررسی مهارت های PC در نرم افزار لیزرل
مقادیر محاسبه شده t برای هر یک از بار های عاملی هر نشانگر با سازه یا متغیر پنهان خود بالای ۹۶/۱ است؛ لذا می‌توان هم سویی سوالات پرسشنامه برای اندازه گیری مفاهیم را در این مرحله معتبر دانست. با توجه به مقادیر آماره تی استیودنت مربوط به خطا ها ملاحضه می گردد که مقادیر این آماره برای همه سوال ها بیشتر از ۹۶/۱ است و نشان می دهد که با مقدار معناداری از خطا مواجه هستیم البته به دلیل اینکه روابط بین این سوال ها با متغیر همه بالا و معنی دار هستند، این خطاها قابل چشم پوشی است. برای آنکه نشان دهیم این مقادیر به دست آمده تا چه حد با واقعیت‌های موجود در مدل تطابق دارد باید شاخص‌های برازش مورد مطالعه قرار گیرد. همچنین با توجه به بار های عاملی موجود در هر یک از ابعاد می‌توان در مورد اهمیت هر یک از نشانگرها تصمیم گیری نمود..
جدول ۴ – ۷ بارهای عاملی و T-Value نشانگرهای مربوط به بررسی مهارت های PC

سازه پژوهش

علامت در مدل

بار عاملی در مدل استاندارد

از نظر دسته بندی تحقیقات برحسب نحوه جمع آوری داده ها (روش تحقیق) می توان این تحقیق را، تحقیق توصیفی دانست، زیرا به جمع آوری شواهد واقعی در خصوص پدیده ها پرداخته و شرایط و روابط موجود را تفسیر و توصیف می کند.
تحقیقات توصیفی مشتمل بر چند نوع هستند که یکی از آن ها روش پیمایشی است. از نظر دسته بندی تحقیقات توصیفی، این تحقیق از نوع پیمایشی به شمار می رود، به دلیل این که وارد شرکت های مورد بررسی شده و به طور مستقیم با پرسش از مدیران آن مجموعه به جمع آوری اطلاعات می پردازد.
بنابراین می توان گفت این تحقیق از نظر نحوه ی جمع آوری داده ها یک تحقیق توصیفی- پیمایشی محسوب می شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۲– جامعه آماری
با توجه به این که هدف از این تحقیق بررسی رابطه عوامل سازمانی با کارایی سیستم مدیریت دانش است و مورد مطالعه ی این تحقیق، شرکت های شهرک صنعتی دلیجان در نظر گرفته شده است، جامعه آماری این تحقیق، کلیه مدیران شرکت های شهرک صنعتی دلیجان بوده است.
۳-۳- نمونه های آماری و روش نمونه گیری
گروه نمونه، مجموعه کوچکی از جامعه آماری است مشتمل بر برخی از اعضاء که از جامعه آماری انتخاب شده اند. در واقع گروه نمونه یک مجموعه فرعی از جامعه آماری است که با مطالعه آن محقق قادر است نتیجه را به کل جامعه آماری تعمیم دهد. نمونه گیری فرایند انتخاب تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است، به طوری که با مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات و ویژگی های آزمودنی های گروه نمونه قادرخواهیم بود این خصوصیات یا ویژگی ها را به اعضاء جامعه آماری تعمیم دهیم (سکاران،۱۳۹۰: ۲۹۶). در خصوص تعیین حجم نمونه، می‌توان از چند روش استفاده کرد و حجم نمونه متناسب با تحقیق را به دست آورد. این روش‌ها عبارتند از: به کارگیری تحقیقات مقدماتی، استفاده از تحقیقاتپیشین و کسب شناخت از مشخصات واحدهای جامعه آماری (سرمد و همکاران،۱۳۸۷: ۱۸۶-۱۸۸).استفاده از این روش‌ها برای آن صورت می‌پذیرد که بتوان از میزان پراکندگی صفت اصلی تحقیق اطلاع حاصل کرد. در پژوهش حاضر، صفت اصلی تحقیق، تاثیر هر یک از عوامل مطرح شده در بازنشستگی پیش از موعد در نظر گرفته شده است. با توجه به آن که در یک نمونه گیری مقدماتی میزان پراکندگی صفت اصلی تحقیق برابر با ۹۶ درصد بود. با توجه به آن‌که این تحقیق، در نظر دارد که میزان خطای نمونه‌گیری، کمتر از پنج درصد باشد، با بهره گرفتن از فرمول زیر، حجم نمونه تحقیق به‌دست آمد:
روش نمونه گیری به کار برده شده در این تحقیق به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده است.
با بهره گرفتن از فرمول تعیین حجم نمونه، تعداد اعضای نمونه لازم برای انجامتحقیق برآورد گردید.
با توجه به فرمول بالا، تعداد مدیران که اعضای نمونه آماری پژوهش را تشکیل می دهند در این پژوهش برابر ۱۱۰ نفر بوده است. که پس از توزیع پرسشنامه ها بین ۱۱۰ نفر ازمدیران، تعدادی از آنها به دلیل ناقص بودن کنار گذاشته شد و در نهایت ۱۰۰ پرسشنامه برای تجزیه و تحلیل، بررسی شده است.
۳-۴- روش و ابزار جمع آوری داده ها
در این تحقیق دو روش برای گرد آوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته است که عبارتند از:
۳-۴-۱- مطالعات کتابخانه ای
پرهیز از تکرار مکررات از جمله اهدافی است که با مطالعات کتابخانه ای می توان به آن دست یافت. در تحقیق حاضر از مطالعات کتابخانه ای بهره گرفته شده و با مراجعه به کتاب ها، مجلات و نشریات گوناگون فارسی و لاتین، پایان نامه ها و همچنین با بهره گرفتن از سایت های مختلف اینترنتی مرتبط با موضوع، سعی شده است تا سوابق تحقیقات صورت گرفته در مورد این موضوع را گردآوری کرده هم چنین با بهره گرفتن از مطالعات کتابخانه ای و گرد آوری آثار مربوط به موضوع تحقیق، آخرین اطلاعات و آمار موجود و استفاده از آن ها، در غنی تر ساختن ادبیات تحقیق و تهیه ی پرسش نامه و فصول دیگر این پایان نامه به نحو مناسب و مطلوبی بهره گرفته شود.
۳-۴-۲- روش های میدانی
روش های میدانی به روش هایی گفته می شود که محقق برای گرد آوری داده ها و اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط، و نیز برقراری ارتباط مستقیم با واحد تحلیل یعنی افراد اعم از انسان، موسسات، موردها و غیره، اطلاعات مورد نیاز خود را گردآوری نماید.
ابزار اصلی مورد استفاده در این تحقیق جهت جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه می باشد .
۳-۴-۲-۱- پرسشنامه
پرسش نامه فهرستی مدوّن از سؤالات برای جمع آوری اطلاعات از پاسخ دهندگان می باشد. کاربرد پرسش نامه در اندازه گیری و ارزیابی رفتارهای گذشته، طرز فکرها و برداشت ها و ویژگی های پاسخ دهنده است. ( ونوس، ابراهیمی و روستا، ۱۳۸۹)
در پرسش نامه، سؤالات ممکن است جواب را در میان انتخاب هایی که برای پاسخ دهنده فراهم می کنند تعیین کرده باشند ( پرسش نامه بسته) یا ممکن است پاسخ دهنده را در ارائه ی جواب آزاد بگذارند (پرسش نامه باز). در مجموع پاسخ های داده شده توسط واحد های نمونه، تشکیل دهنده داده های مورد نیاز پژوهشگر در امر تحقیق است. با بهره گرفتن از این داده ها پژوهشگر می تواند فرضیات پژوهش را بررسی کند.
پرسش نامه های این تحقیق، به منظور شناسایی وتعیین مهم ترین معیارها و متغیرها از نظر افراد جامعه آماری با استناد به ادبیات تحقیق و مصاحبه با مدیران شرکت های شهرک صنعتی دلیجان تهیه و تنظیم گردیده است.
قسمت اول پرسشنامه مربوط به متغیرهای جمعیت شناختی تحقیق شامل: سن، سابقه فعالیت،میزان تحصیلات و … است. قسمت پایانی پرسشنامه شامل سوالاتی است که توسط مدیران پاسخ داده می شود.
۳-۴-۲-۲- نحوه ی امتیاز بندی پرسش نامه
در مقیاس لیکرت، نگرش پاسخ گویان نسبت به بعضی موضوعات اندازه گیری می شود. مقیاس لیکرت شامل تعدادی عبارت است که هریک با گزینه های پنج گانه به طور مثال از «خیلی زیاد» تا «خیلی کم» را در بر می گیرد. امتیازها و ارزش های عددی گزینه ها را طوری تعیین می کنیم که امتیاز یک و پنج، ارزش های دوطرف طیف، وامتیاز سه، ارزش مربوط به وضع «بی تفاوت» یا«متوسط» باشد. از طریق عباراتی که در این مقیاس به کار می روند می توان پاسخ پاسخ گویان یا موضوعات مختلف را به طور ترتیبی مشخص کرد.
در پرسش نامه های تحقیق حاضر، از مقیاس پنج گزینه ای لیکرت برای جمع آوری نظرات مدیران شرکت های شهرک صنعتی دلیجان استفاده شده است .
نحوۀ امتیاز بندی سؤالات به شرح زیر می باشد.
جدول ۱-۳٫نحوه ی امتیاز بندی پرسش نامه :

۳-۵- متغیرهای تحقیق
متغیرها شامل هر چیزی است که بتواند ارزش های گوناگون و متفاوت بپذیرد. این ارزشها می تواند در زمان های مختلف برای یک شخص یا یک چیز متفاوت باشد یا اینکه در یک زمان برای اشخاص یا چیزهای مختلف تفاوت داشته باشد (سکاران،۱۳۹۰: ۸۲). با توجه به موضوع تحقیق، بررسی رابطه عوامل سازمانی با کارایی سیستم مدیریت دانشکاری بس دشوار و زمان براست که از طرف دیگر مستلزم تعیین معیارها و شاخص های بسیاری می باشد که باید مورد تأیید خبرگان و متخصصین قرارگیرد و از طرفی با پاسخگویی اعضای جامعه آماری به سؤالات پرسشنامه تحلیل آماری پیچیده وچند گانه ای خواهد داشت. با توجه به مطالب ذکر شده در فصل بررسی ادبیات موضوع و مطالعه و بررسی مقالات مختلف از بین تعدادی از عوامل کلیدی در زمینه بررسی رابطه عوامل سازمانی با کارایی سیستم مدیریت دانش عواملی که در بیشتر پژوهش ها به عنوان عوامل کلیدی در بررسی رابطه عوامل سازمانی با کارایی سیستم مدیریت دانش معرفی شده اند را انتخاب کرده و آنهارا مورد بررسی قرار می دهیم. متغیرها بر اساس نقشی که در پژوهش برعهده دارند به دو دسته تقسیم می شوند:
الف: متغیر مستقل : متغیر محرک درونداد است که به وسیله پژوهشگر اندازه گیری ،دستکاری یا انتخاب می شود تا تأثیر یا ارتباط آن با متغیر دیگری معین شود.متغیر مستقل مقدمه و متغیر وابسته نتیجه است.
ب: متغیر وابسته : متغیر پاسخ ،برونداد یا ملاک است و عبارتست از وجهی از رفتار یک ارگانیسم که تحریک شده است. متغیر وابسته مشاهده یا اندازه گیری می شود تا تأثیر متغیر مستقل برآن مشخص ومعین شود(دلاور،۱۳۸۳: ۵۹).

مدل­های فرهنگ سازمانی

در ادامه به برخی از مهم­ترین مدل­های فرهنگی پرداخته می شود و سپس جدولی از تمامی مدل­های ارائه شده در فرهنگ سازمانی ارائه خواهد شد.
مدل دنیسون
دانیل دنیسون و همکاران پژوهش­هایی را در زمینه فرهنگ سازمان و تغییر در سازمان انجام داده­اند. آنان در مدل خود ابعاد فرهنگ سازمانی را برای سازمان­ها در چهار محور اصلی شامل درگیر شدن در کار، سازگاری، انطباق پذیری و ماموریت در نظر گرفته­اند که هر یک از این ابعاد با سه شاخص اندازه گیری می شوند(دنیسون،هالند و گلذر^[۱۲۷]،۲۰۰۰)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

درگیر کار شدن: فرهنگ سازمانی که دارای ویژگی “درگیر شدن در کار” باشد، بطور قوی درگیری و مشارکت کارکنان را در فعالیت­های مختلف سازمان مورد تشویق قرار می­دهد و حس مالکیت و مسئولیت را در آنها بوجود می ­آورد. حس مالکیت موجب ایجاد تعهد بیشتری به سازمان شده و قابلیت ­های استقلال را در کارکنان افزایش می­دهد. ویژگی “درگیر شدن در کار” با سه شاخص توانمندسازی، تیم سازی، و توسعه قابلیت­ها اندازه ­گیری می­ شود سازمان­های اثربخش افرادشان را توانمند می­سازند، سازمان را بر محور کاری تشکیل می­ دهند و قابلیت ­های منابع انسانی را در همه سطوح توسعه می­ دهند. افراد در همه سطوح احساس می کنند که در تصمیم گیری نقش دارند و کار آنها مستقیمآ با اهداف سازمان، پیوند دارد(گیلس پیه^[۱۲۸] و همکاران،۲۰۰۸).
انطباق پذیر: انطباق پذیری عبارتست از توجه به الزامات محیط کاری در فعالیت­ها. سازمان­های سازگار دربرگیرنده سیستمی از هنجارها و اعتقاداتی هستند که قابلیت دریافت، تفسیر و اعمال علایم محیطی را در تغییرات رفتاری درون سازمان افزایش می­دهد و شانس بقا، رشد و توسعه سازمان را بالا می­برد. این ویژگی با سه شاخص ایجاد تغییر ، مشتری­گرایی و یادگیری سازمانی اندازه ­گیری می­ شود(گیلس پیه و همکاران،۲۰۰۸).
سازمان­های سازگار به وسیله­ مشتریان هدایت می­شوند، ریسک پذیر هستند، از اشتباه خود پند می­گیرند و ظرفیت و تجربه ایجاد تغییر را دارند. آنها به طور مستمر در حال بهبود توانایی سازمان در جهت، ارزش قائل شدن برای مشتریان هستند. این سازما­ن­ها معمولا رشد فروش و افزایش در سهم بازار را تجربه می کنند.
سازگاری: سازگاری عبارتست از ارزش­ها و سیستم­هایی که مبنای یک فرهنگ قوی را تشکیل می­ دهند. سازمان­های یکپارچه به سبب برخورداری از یک فرهنگ با ثبات، هماهنگ و منسجم گرایش بالایی به اثربخشی دارند. در این نوع سازمان­ها، رفتار اعضا ریشه در مجموعه ای از ارزش­های بنیادی دارد و کارکنان دارای مهارت بالایی برای رسیدن به توافق حتی بر سر مسائل پیچیده (حتی زمانی که دیدگاه مخالف یکدیگر را دارند) هستند. سازمان­هایی با چنین ویژگی­هایی، دارای فرهنگ قوی و متمایزند و به طور کافی بر رفتار کارکنان نفوذ دارند. این ویژگی با سه شاخص هماهنگی و انسجام، توافق و ارزش­های بنیادین اندازه گیری می شود.
ماموریت: این ویژگی با سه شاخص گرایش و جهت گیری استراتژیک، اهداف و مقاصد و چشم انداز اندازه گیری می­ شود. شاید بتوان گفت مهم­ترین ویژگی فرهنگ سازمانی رسالت و ماموریت آن است. سازمان­هایی که نمی دانند به کجا می روند، وضعیت موجودشان چیست، معمولاً به بیراهه می روند. سازمان­های موفق درک روشنی از اهداف و جهت خود دارند، به طوری که اهداف سازمانی و اهداف استراتژیک را تعریف کرده و چشم انداز سازمان را به روشنی ترسیم می کنند. سازمان­هایی که مجبورند ماموریت اصلیشان را به طور مداوم تغییر دهند پر دردسرترین سازمان­ها هستند. وقتی یک سازمان مجبور است رسالت خود را تغییر دهد، تغییر در استراتژی، ساختار، فرهنگ و رفتار الزامی است. در این وضعیت رهبر قوی چشم انداز سازمان را مشخص می کند و یک فرهنگ را خلق می کند که این چشم انداز را پشتیبانی می کند. همان طور که در مدل دنیسون شکل ۱۳-۲ هم مشخص است، این مدل دارای دو محورعمودی و افقی می باشد که مدل را به چهار قسمت تقسیم کرده است. محور عمودی در برگیرنده میزان و نوع تمرکز فرهنگ سازمانی است. این محور دارای دو انتهای تمرکز داخلی و تمرکز خارجی می باشد. درگیر کار شدن و سازگاری بیان کننده پویایی درونی یک سازمان است، اما بیان کننده ارتباط متقابل سازمان با محیط بیرونی خودش نیست. درمقابل، انطباق پذیری و ماموریت بیان کننده تمرکز سازمان بر روی ارتباط با محیط است. محور افقی به میزان انعطاف پذیری اشاره دارد که از یک سمت به فرهنگ ایستا و از طرف دیگر به فرهنگ منعطف ختم می شود. درگیر کار شدن و انطباق پذیری بیان کننده قابلیت سازمان برای انعطاف پذیری و تغییر است و در مقابل سازگاری و ماموریت مؤید قابلیت سازمان برای ثبات و پیروی از دستورالعملهاست.

: مدل فرهنگ سازمانی دنیسون (۲۰۰۷)
مدل رابینز
همانطور که قبلآ بیان شد، رابینز با بهره­ گیری از مدل­های مختلف فرهنگ سازمانی، ده مؤلفه را که نمایانگر فرهنگ سازمانی است را به شرح زیر معرفی می کند:
خلاقیت فردی، ریسک پذیری، هدایت و رهبری، یکپارچگی، حمایت مدیریت، کنترل، هویت، سیستم پاداش، سازش با پدیده ی تعارض، الگوی ارتباطی(رابینز،۱۳۸۹؛ رابینز،۱۳۸۸؛ رعنایی،۱۳۸۸).
الگوی شاین
ادگار شاین در دهه ی ۱۹۸۰ نظریه ای را مطرح کرد که در بحث فرهنگ سازمانی بسیار تأثیرگذار بود. طبق نظریه ی او فرهنگ از سه سطح به شرح زیر تشکیل شده است:
باورها و مفروضات:
به اعتقاد شاین، باورها و مفروضات، هسته­ی یک فرهنگ سازمانی را تشکیل می­دهد. مفروضات بیانگر چیزهایی هستند که اعضا معتقدند واقعیت دارد. از این رو مفروضات بر آنچه اعضا ادراک، فکر و احساس می­ کنند، تأثیرگذار است. مفروضات غیر قابل تغییرند و معمولآ در سطح ذهن ناخودآگاه افراد قرار دارند و غالبآ نمی­ توان آنها را به سطح خودآگاه آورد.
هنجارها و ارزش ها:
ارزش­ها عبارتند از اصول، اهداف و استانداردهایی که معتبر شده اند تا ارزش و اعتبار ذاتی داشته باشند. آنها بیانگر این موضوعند که اعضای سازمان، باید چه چیزهایی را رعایت کنند. ارزش­ها مبنای قضاوت در این باره­اند که چه چیزی درست و چه چیزی غلط است. این امر بیانگر این است که چرا به ارزش­ها به عنوان کدهای اخلاقی اشاره می­ شود.
ارزش ها خودآگاهانه تر از مفروضات بنیادین هستند، اما معمولآ در سطح خودآگاه و بالای ذهن قرار ندارند. با این حال وقتی کسی تلاش کند فرهنگ را بگونه ای بنیادین و اساسی تغییر دهد، اعضای یک سازمان قادرند ارزش هایشان را به آسانی تشخیص دهند و به آنها آگاهی ویژه پیدا کنند.
هنجارها، ارتباط نزدیکی با ارزش ها دارند، آنها قوانین نانوشته ای هستند که برای اعضای یک فرهنگ این امکان را فراهم می کنند که بدانند در طیف گسترده و متنوعی از وضعیت ها چه انتظاری از آنان وجود دارد، در حالیکه ارزش­ها مشخص می کنند که چه چیزی برای اعضای یک سازمان مبهم است.
مصنوعات:
مصنوعات بقایای دیدنی، شنیدنی و ملموس رفتار هستند که در هنجارها، ارزش­ها و مفروضات فرهنگی ریشه دارند. انواع مصنوعات عبارتند از نمودهای فیزیکی ایجاد شده بوسیله ی افراد یک فرهنگ، بروز و ظهورهای کلامی در نوشته ها و مکالمات، شعائر، تشریفات و سایر ظهورات رفتاری(موحدی،۱۳۸۹).
مدل فرهنگ سازمانی پارسونز
تالکوت پارسونز ^[۱۲۹] یکی از اولین کسانی است که توانست مدل تحلیلی جامع و کلی را که برای تحلیل همه انواع فعالیت­های جمعی مناسب است، ارائه نماید. مدل او به AGILE مشهور است و بیانگر آن است که سیستم­های اجتماعی برای بقا و ادامۀ حیات خود باید چهار کارکرد اساسی داشته باشند و معتقد است بسته به محیط اجتماعی حاکم بر سازمان، هر یک از انواع سازمان­ها یکی از کارکرد­های زیر را مورد تأکید بیشتری قرار می دهند. این کارکر­د­ها عبارتند از:

• انطباق

• دست یابی به هدف

• انسجام و یکپارچگی

• نهفتگی )کمون((مودلی^[۱۳۰]،۲۰۱۰).

تئوری z
ویلیام اوچی ^[۱۳۱] یکی از محققین شرکت مکینزی، تئوری خود را در خلال یک الگوی مقایسه ای از سه نوع مدل مدیریتی مختلف: ژاپنی، آمریکایی و Z تدوین کرد. اوچی معتقد است که برخی از خصوصیات سازمان­های ژاپنی می ­تواند به طور موفقیت آمیز در سازمان­های آمریکایی نسخه برداری شود )زارعی متین،۱۳۷۴).
: ارزش­های فرهنگی در مؤسسه های ژاپنی، آمریکایی و نوعz (صفراف،۱۳۹۰)

ارزش­های فرهنگی در مؤسسه­های ژاپنی، نوعZ و نوع آمریکایی

نوع شرکت
تعهد کارکنان
ارزیابی
مسیرهای ترقی حرفه­ای
کنترل
تصمیم ­گیری
مسؤلیت
توجه به افراد