وبلاگ

شکل (۴-۱۹) نمودار گشتاور الکترومغناطیسی در هنگام بروز افت ولتاژ و سرعت باد متغیر
شکل (۴-۲۰) سرعت روتور بر حسب (rad/s) در هنگام بروز افت ولتاژ و سرعت باد متغیر
شکل (۴-۲۱) نمودار توان‌های اکتیو و راکتیو مربوط به استاتور در هنگام بروز افت ولتاژ و سرعت باد متغیر
شکل (۴-۲۲) نوسانات ولتاژ لینک DC در هنگام بروز افت ولتاژ و سرعت باد متغیر
شکل (۴-۲۳) نمودار گشتاور الکترومغناطیسی در شرایط ولتاژ نامتقارن
شکل (۴-۲۴) نمودار سرعت روتور بر حسب (rad/s)در شرایط ولتاژ نامتقارن
شکل (۴-۲۵) نمودار توان‌های اکتیو در حالت با وبدون اتصال GSC به شبکه در شرایط ولتاژ نامتقارن
شکل (۴-۲۶) نوسانات ولتاژ لینکDC در شرایط ولتاژ نامتقارن
شکل(۴-۲۷) گشتاور تولیدی توسط توربین بادی برای تحلیل در دستگاه مرجع سنکرون

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل (۴-۲۸) گشتاور الکترومغناطیسی ژنراتور DFIG در دستگاه مرجع سنکرون
شکل (۴-۲۹) سرعت روتور بر حسب (rad/s) در دستگاه مرجع سنکرون
شکل (۴-۳۰) نمودار توان‌های اکتیو در حالت با وبدون اتصال GSC به شبکه در دستگاه مرجع سنکرون
شکل (۴-۳۱) نوسانات ولتاژ لینک DC در دستگاه مرجع سنکرون
چکیده
در این پایان‌نامه با بهره گرفتن از مدل مشروح ژنراتور القایی با تغذیه دو سو، رفتار نیروگاه بادی مورد بررسی قرار می‌گیرد. مبدل‌های الکترونیک قدرت نیروگاه و سیستم‌های کنترلی آن و رفتار نیروگاه شامل قسمت‌های الکتریکی و آئرودینامیکی شبیه‌سازیمی‌شود. تغییرات سرعت باد و شرایط بهره برداری مورد مطالعه قرار می‌گیرد و عملکرد سیستم‌های کنترلی که با بهره گرفتن از کنترل‌برداری ماشین القایی طراحی شده‌اند، ارزیابی می‌شود. در این تحقیق استراتژی ماکزیمم توان که با توان اکتیو DFIG یکی شده و وظیفه تولید توان اکتیو رفرنس را بر عهده دارد، اجرا شده و کنترل‌برداری به روش جهت‌دهی بردار شار استاتور برای کنترل مجزای توان اکتیو و راکتیو تولیدی به وسیله DFIG بر پایه توربین بادی اعمال می‌شود. صحت و عملکرد روش با شبیه‌سازی سیستم قدرت نمونه در محیط نرم افزار MATLAB/Simulink تایید می‌شود. نتایج حاصل می‌تواند به خوبی برای بررسی عملکرد متقابل سیستم‌های قدرت با تولید پراکنده که از منابع انرژی تجدید پذیر استفاده می‌کنند به کار گرفته شود.
مقدمه
امروزه انواع زیادی از سیستم‌های توربین بادی در بازار رقابت می‌کنند که آنها را به دو گروه اصلی می‌توان تقسیم کرد. گروه اول، توربین‌های بادی سرعت ثابت هستند که ژنراتور بطور مستقیم به شبکه متصل شده است. در واقع هیچ‌گونه کنترل الکتریکی برای این سیستم وجود ندارد. به علاوه تغییرات سریع در میزان سرعت باد به سرعت روی بار القا می‌شود (به علت تغییرات توان). این تغییرات برای توربین بادی که به سیستم قدرت متصل است خوشایند نیست و باعث ایجاد فشارهای مکانیکی روی توربین می‌شود و عمر توربین را کم می‌کند و نیز از کیفیت توان می‌کاهد. در توربین بادی سرعت ثابت فقط یک سرعت باد وجود دارد که توربین در آن سرعت بهینه کار می‌کند، از این رو توربین بادی سرعت ثابت اغلب خارج از عملکرد بهینه خود کار می‌کند و بطور معمول ماکزیمم توان از باد گرفته نمی‌شود. نوع سرعت متغیر توربین بادی قابلیت کنترل سرعت روتور را فراهم می‌کند، این کار به ما اجازه می‌دهد تا توربین بادی نزدیک نقطه بهینه خود کار کند. بیشتر توربین‌های بادی با بازده توان بیشتر از ۱.۵ مگاوات از نوع سرعت متغیر می‌باشند. یکی از انواع توربین‌های بادی سرعت متغیر، توربین‌های بادی مجهز به ژنراتور القایی از دو سو تغذیه است. امروزه اکثر توربین‌های بادی به ژنراتور القایی از دو سو تغذیه مجهز شده‌اند. در این نوع، ژنراتور القایی روتور سیم‌پیچی از طریق استاتور به شبکه قدرت متصل می‌شود و روتور از طریق مبدل الکترونیک قدرت ac/dc/acفرکانس متغیر با توان نامی در حدود ۲۵-۳۰ درصد توان نامی ژنراتور به شبکه قدرت متصل می‌شود. مبدل الکترونیک قدرت شامل مبدل طرف روتور و مبدل طرف شبکه است که بطور پشت به پشت از طریق یک خازن اتصال dc به هم متصل شده‌اند. ایراد اصلی توربین‌های بادی سرعت متغیر به خصوص توربین‌هایی که به DFIG مجهز شده‌اند، عملکرد آنها در طی بروز اتصال کوتاه در شبکه است. اتصال کوتاه روی سیستم قدرت حتی اگر از محل توربین بادی دور باشد باعث ایجاد افت ولتاژ در نقطه اتصال توربین بادی با شبکه قدرت می‌شود. این امر باعث افزایش جریان در سیم پیچ استاتور می‌شود. به خاطر کوپل مغناطیسی بین استاتور و روتور، این جریان در مدار روتور و مبدل الکترونیک قدرت دیده می‌شود، چون ظرفیت مبدل ۲۵-۳۰ درصد ظرفیت ژنراتور است این جریان منجربه آسیب دیدن مبدل می‌شود. در این پروژه نیروگاه بادی مجهز به ژنراتور القایی از دو سو تغذیه شبیه‌سازی و کنترل شده و تاثیر پارامترهای باد و ولتاژ شبکه بر روی نیروگاه مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل اول
مقدمه
۱-۱- مکانیزم پیدایش باد
تشعشعات دریافتی خورشید توسط زمین، موجب گرم شدن هوای اتمسفر شده و به همین دلیلهوا به سمت بالا حرکت می‌کند. شدت این گرمایش در استوا؛ جایی که خورشید عمود می‌تابد؛ بیشتر از هوای اطراف قطبین؛ جایی که زاویه تابش خورشید تند می‌باشد؛ خواهد بود و هوای اطراف قطبین نسبت به هوای استوا کمتر گرم می‌گردد .دانسیته هوا با افزایش دما کاهش پیدا کرده و بنابراین هوای سبکتر استوا به سمت بالا حرکت کرده و در اطراف پخش می‌گردد. این عمل موجب افت فشار در این ناحیه گردیده و موجب می‌گردد هوای سرد از قطبین به سمت استوا جذب گردند[۱].
شکل (۱-۱) مکانیزم چرخش باد در مدارات مختلف سیاره زمین
همچنین وقتی خورشید در طول روز می‌تابد، هوای روی سرزمین‌های خشک سریعتر از هوای روی دریا ها و آب ها گرم می‌شود. هوای گرم روی خشکی بالا رفته و هوای خنک‌تر و سنگین‌تر روی آب جای آنرا می‌گیرد که این فرایند بادهای محلی را می‌سازد این به آن معناست که روز از سمت دریا به سمت ساحل باد می‌وزد. در شب، از آنجا که هوا روی خشکی سریعتر از هوای روی آب خنک می‌شود، جهت باد برعکس می‌شود. بنابراین باد به علت گرادیان فشار به وجود آمده از تابش غیر یکنواخت خورشید به سطح زمین به وجود می‌آید[۱].
شکل(۱-۲) فرایند به وجود آمدن باد در شب و روز
۱-۲- تاریخچه انرژی بادی
۱-۲-۱- آغاز استفاده از انرژی باد 
اولین آسیاب‌های بادی برای آسیاب کردن غلات و پمپاژ آب به کار گرفته شده بودند و قدیمی‌ترین مدل طراحی شده آن از نوع محور عمودی بوده که در طی سال‌های ۹۰۰-۵۰۰ میلادی در ایران توسعه یافته است. ظاهراً اولین استفاده از این آسیاب‌ها برای پمپاژ آب بوده است ولی نحوه دقیق کار آن معلوم نیست.نخستین مستندات مربوط به طراحی این آسیاب‌های بادی نیز مربوط به ایرانیان می‌باشد. که پره‌های آن یا اصطلاحاً بادبان‌های آنها از جنس چوب و یا نی بوده که با تیرهای افقی به یک محور عمودی متصل می شدند.آسیاب نمودن غلات اولین استفاده مستند شده و بسیار ساده آسیاب‌های بادی می‌باشد. بطوری که سنگ آسیاب به همان محور عمودی متصل می شده است. کلیه قسمت‌های آسیاب بادی معمولا در داخل یک ساختمان محصور می‌شده‌اند و ورودی ساختمان در جهت وزش باد فضای بازی داشته تا باد بتواند به سمت داخل هدایت شود[۱].

شکل (۱-۳) ساختمان اولین آسیاب های بادی برای کوبیدن غلات و پمپاژ آب
۱-۲-۲- آسیاب‌های بادی در غرب جهان
اولین آسیاب‌های بادی در غرب اروپا از نوع محور افقی بوده‌اند. چرخآب اروپائیان پیکربندی با محور افقی داشته است و ظاهرا آنها این تکنولوژی را برای آسیاب‌های بادی اولیه خود نیز به خدمت گرفته‌اند. و یکی دیگر از دلایل شاید این باشد که راندمان نیروی درگ در سیستم‌های با محور افقی بسیار بالاتر از سیستم‌های با محور عمودی است. برجهای آسیاب‌های بادی در قرن ۱۳ طراحی جدیدی به خود گرفت. آسیاب‌های بادی بر بالای برجهای بزرگ سنگی که به صورت کلاهکی دوار بوده نصب می شدند بادنما نیز در پشت پره‌ها نصب می گردید[۱].
اولین آسیاب‌ها ۴ پرهچوبی داشتند که بیشتر آنها اهرمی در پشت خود داشتند تا پره‌ها را به سمت جهت باد بچرخانند ولی برخی از آنها برجهایشان را در مسیر باد برپا می‌کردند) ۱ اسب بخار و یا کمتر) تنها در آمریکا نصب گردید. استفاده اولیه آنها برای پمپاژ آب برای تهیه آب مورد نیاز آبیاری مزارع و خانه‌ها بوده است[۱].
شکل (۱-۴) آسیاب‌های بادی چوبی برای پمپاژ آب
آسیاب‌های بادی از سال ۱۸۸۸ تا کنون در اواخر قرن ۱۹ میلادی اولین آسیاب بادی برای تولید برق طراحی گردید. این آسیاب بادی در سال ۱۸۸۸ میلادی در کلیولند اوهایو توسط CharlesF. Brush ساخته شد. روتورهای این آسیاب بادی به قطر ۱۷ متر بوده که یک اهرم جانبی برای چرخاندن آن به سمت باد داشته است. و اولین آسیاب بادی بوده که گیربکسی با نسبت ۵۰:۱ و ژنراتور جریان مستقیم با سرعت RPM500 داشته است. با وجود موفقیت نسبی این آسیاب بادی در مدت ۲۰ سال محدودیت‌هایی در سرعت کم و استحکام بالای روتور برای تولید برق وجود داشت. میزان برق تولیدی این آسیاب بادی ۱۲ کیلوواتی با روتور ۱۷ متری در مقابل توربین‌های بادی مدرن با این قطر روتور و ظرفیت ۷۰ تا ۱۰۰ کیلوواتی بسیار ناچیز می‌باشد. از این زمان بود که نام توربین‌های بادی جایگزین آسیاب‌های بادی شدند[۱].
شکل (۱-۵) اولین آسیاب بادی مورد استفاده برای تولید برق
در سال ۱۸۹۱ میلادی فردی دانمارکی اولین سیستم بادی با پره‌های آیرودینامیکی را طراحی نمود و در بهترین برج آسیاب بادی به کار گرفت. سرعت بالاتر حرکت پره‌ها باعث تولید برق بیشتری گردید. با پایان جنگ جهانی دوم استفاده از سیستم‌های بادی ۲۵ کیلوواتی در سرتاسر دانمارک رواج پیدا کرد ولی قیمت ارزان تر سوختهای فسیلی در نیروگاههای بخاری باعث شد تا استفاده از این آسیاب‌های بادی از رونق بیفتد. بزرگترین توربین بادی به ظرفیت ۱.۲۵ مگاوات در سال ۱۹۴۱ در ورمونت نصب گردید. این توربین از نوع محور افقی و با ۲ پره با قطر ۱۷۵ فوت رو به باد ساخته شده بود. روتور آن از جنس فولاد ضد زنگ و به وزن ۱۶ تن بوده و سیستم کنترل آن روی ۲۸ دور در دقیقه تنظیم شده بود[۱].
شکل (۱-۶) اولین آسیاب بادی با طراحی پره‌های آیرودینامیکی برای تولید برق
و اما توربین‌های مدرن امروزی بیشتر از نوع محور افقی و با سه پره می‌باشند. پره‌های این توربین‌ها بسیار شبیه به بال هواپیما طراحی گردیده و از نیروی لیفت استفاده می‌کنند. میزان برق تولیدی آنها به ظرفیت توربین و محل قرار گیری آن مربوط می‌باشد. اکثر توربین‌های تجاری بین ۱ تا ۲.۵ مگاوات می‌باشند. با توجه به شرایط وزش باد و میزان برق مصرفی خانوارها توربین‌های ۱ مگاواتی برق مورد نیاز تقریبا ۵۰۰ خانه را تامین می‌کنند[۱].
۱-۳-صنعت انرژی بادی
قیمت انرژی بادی در بازه زمانی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ به خاطر افزایش تقاضای جهانی و افزایش قیمت فولاد افزایش یافته است. ولی کاهش قیمت اخیر آن به خاطر ظرفیت بیش از حد تولید کنندگان، افزایش رقابت، افزایش اندازه و بازده بیشتر توربین‌های می‌باشد که تمامی این عوامل افزایش ضریب تولید و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و ساخت شده است. ۱۰ تولید کننده برتر جهان در حدود ۸۰% از بازار جهانی را به خود اختصاص داده اند که از این میان ۴ تولید کننده از اروپا، ۴ تولید کننده مربوط به کشور چین و ۱ تولید کننده هندی و ۱ تولید کننده آمریکایی می‌باشند. وستاس دانمارک در مقام اول این رتبه بندی قرار دارداما سهم بازار جهانی آن نزدیک به ۲% کاهش داشته است. شرکت Goldwind از مقام چهارمی به مقام دومی صعود کرد و جای شرکت Sinovel که به مقام هفتمی تنزل کرده، گرفته است. شرکت Gamesa اسپانیایی ۴ پله صعود کرد و شرکت   United Power چینی ۲ پله صعود نموده و شرکت Mingyang چینی به فهرست ۱۰ تولید کننده برتر پیوسته است در حالی که شرکت Dongfang چینی از این لیست حذف گردیده است[۲].
شکل (۱-۷) بازار مشارکت ده کشور برجسته تولید کننده توربین بادی در سال ۲۰۱۱ برحسب درصد
۱-۴- هزینه‌ها
جدول زیر تفکیک هزینه‌های ​سرمایه‌گذاری برای سیستم‌های انرژی بادی خشکی و offshore در کشورهای توسعه یافته در سال۲۰۱۱ را نشان می‌دهد[۳].
جدول (۱-۱) تفکیک هزینه‌های ​سرمایه‌گذاری برای سیستم‌های انرژی بادی خشکی و offshore

۱

۱۹۸۷

انجمن ملی حسابداران آمریکا NAA و موسسه CAM-I

۶۰% از مجموع ۲۶۰ مدیرمالی ۶۴مدیر اجرایی شرکت از سیستم ارزیابی عملکرد شرکت ناراضی هستند و نارسایی سنجشهای مالی صرف بیش از پیش نمایان گردید.

۲

اوایل دهه ۱۹۹۰

کاپلان و دیوید نورتون

اعلام کردند برای انجام یک ارزیابی کامل از عملکرد سازمان می بایست این عملکرد از چهار زاویه مورد ارزیابی قرار بگیرد:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱٫ منظر مالی، ۲٫منظر ۳٫مشتری، ۳٫منظر فرآیندهای داخلی و ۴٫منظر یادگیری و رشد

۳

۲۰۰۱

فریمانسون و لیند

ازکارت امتیازی به عنوان استراتژی کارآمد در موفقیت شرکت های تجاری یاد نمودند

۴

۲۰۰۳

لانکومیت

مدل کارت امتیازی متوازن را یکی از معروف ترین سیستم اندازه گیری و سنجش عملکرد در آمریکا و اروپا تلقی نموده است.

۵

۲۰۱۰

ولتر ،ووسن و ریچرت در شرکت سوخت Tailor-Made در آلمان

پیشنهاد نمودند با بکارگیری سالانه روش Bsc عملکرد کل گروه ممتاز را با شاخصهای اصلی عملکرد شناسایی و مقایسه کنند و در راستای مدیریت استراتژیک گروه ممتاز آنها مورد تحلیل قرار دهند.

۲-۵٫ واکاوی ادبیات پژوهشی در ایران

• محسن شکوه فر در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان “سنجش عملکرد سازمان های تولیدی با رویکرد کارت امتیازی متوازن ” به راهنمایی دکتر معینی در دانشگاه علم و صنعت ایران در سال ۱۳۸۱، مدل کارت امتیازی متوازن از جمله سیستم های ارزیابی عملکرد، به عنوان قوی ترین و ضروری ترین سیستم های مدیریت در مدیریت سازمان های مدرن، این مدل را الگویی مناسب برای سنجش عملکرد سازمان مورد مطالعه معرفی نمود. ولی اذعان داشت که سیستم های سنتی در محاسبه دارایی شرکت فقط دارایی معمولی چون تجهیزات، زمین، موجودی اقلام و غیره را لحاظ می کردند و قابلیت حساب کردن دارایی های چون رضایت مشتری و انعطاف پذیری تولید و غیره را نداشتند. از این جهت طرح سیستم هایی که قابلیت سنجش و محاسبه چنین دارایی هایی را داشته باشد ضرورتی جدی محسوب می شود

• دکتر محمدرضا ربیعی مندجین در رساله دکترای خود با عنوان"بررسی و تبیین الگوی چند معیاره (کمی و کیفی) برای ارزیابی عملکرد شرکت های منتخب دولتی ” در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات به راهنمایی دکتر میرسپاسی در سال ۱۳۸۳ به مدل کارت امتیازی متوازن به عنوان یکی از مدل ارزیابی جامع در راستای تحقق اهداف سازمان در سازمان های دولتی اشاره کرده و اذعان داشت این مدل به سازمان ها کمک می کند، تا استراتژی ها خود را به اهداف عملیاتی تبدیل نموده، و از طریق رفتار مناسب، عملکرد بهتر را فراهم نمایند.

• دکتر سید اصغر ابن رسول در رساله دکتری خود به عنوان “توسعه سیستم کارت متوازن برای سیستم های مدیریت تحقیقات” در دانشگاه علم و صنعت تهران ۱۳۸۳ در تحقیقات خود نشان دادکه مدل کارت امتیازی متوازن با توجه به شاخص های مقایسه ای، ملموس ترین و مناسب ترین مدل برای ارزیابی عملکرد در سازمان های ایرانی می باشد. وی اظهار داشت روش کارت امتیازی متوازن با دید جامع تری نسبت به روش های سنتی، سازمان را کنترل میکند.جهت گیری بلند مدت و استراتژیک آن موجب کارایی بهتر نسبت به روش های حسابداری و مدیریت مالی سنتی شده اما مهمترین مسأله ای که باید مورد نظر قرار گیرد تدوین برنامه استراتژیک مناسب و یافتن عوامل کلیدی موفقیت به شکل صحیح است وی دیدگاه آینده نگر به محیط خارج سازمان را از مهمترین شاخصه های این مدل دانست.

• دکتر تورج مجیبی میکلایی در رساله دکتری خود در رشته مدیریت دولتی با عنوان “ارائه الگوی جامع ارزیابی عملکرد سازمان های دولتی در استان مازندران” به راهنمایی استادان دکتر سید مهدی الوانی و دکتر ناصر میر سپاسی در سال ۱۳۸۴ در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات نشان داد که از میان مدل های جامع ارزیابی عملکرد مدل کارت امتیازی متوازن به عنوان مدل تحقیقی برای ارزیابی عملکرد سازمان های دولتی مناسب تر تشخیص داده شد.

وی اذعان داشت که این مدل باتمرکز بر استراتژی های سازمان قادر به اندازه گیری بهره وری در محیط بسیار پیچیده سیاسی و دولتی است و با توجه به اینکه ارزیابی عملکرد در مدیریت دولتی نوین که با مفروضاتی از قبیل انعقاد قراردادهای کارگزاری برای دخل و خرج صحیح و کارآمد منابع مالی، تمرکز بر ارباب رجوع و مشتری، انطباق بوروکراسی و ساختار سازمان دولتی با محیط در حال تغییر، و رشد و یادگیری اعضای سازمان شناخته می شود. استفاده از مدل کارنامه متوازن مناسب بوده، و با ارزیابی جامع و چند بعدی امکان تحقق اثر بخشی سازمان را بهتر از هر مدل دیگری فراهم می سازد. ولی پس از ارائه مدل میزان اهمیت یا وزن حوزه ها و شاخص های عملکرد را معین نموده، و نتایج تحقیقات ایشان نشان داد که حوزه شهروندان و ارباب رجوع بیشترین اهمیت و یا در بین حوزه های دیگر به خود اختصاص داده است.

• محمدرضا مهرگان و حمید شاهبندرزاده در مقاله‌ای با بهره گرفتن از BSC روشی را برای ارزیابی عملکرد سازمان مشخص نمودند که با شناسایی شاخصهای مختلف کمی و کیفی و با چشم اندازهای متعددی که با الهام از مدل BSC تکمیل و طراحی شده بود به یک نتیجه عملیاتی دست یافتند. در این پژوهش با بررسی ادبیات موضوعی به طور عام و ارزیابی عملکرد بانکها به طورخاص در داخل وخارج به استخراج شاخص های ارزیابی عملکرد شعب بانک پرداخته اند .

• دکتر اصغر ابن رسول و نصراله خانی جاغرق در طرحی پژوهشی بنام” ارزیابی عملکرد در پروژه های فناوری اطلاعات” در سال ۱۳۸۴ ،با بکارگیری مدل کارت امتیازی متوازن، به ارزیابی عملکرد در این پروژه ها پرداخته و به ارائه شاخص های مناسب بر اساس این مدل اقدام نموده اند و این مدل را در ارزیابی عملکرد پروژه های فناوری اطلاعات یکی از سیستم های اندازه گیری مناسب دانستند.

• عباسعلی حاجی کریمی و محمد مهدی پرهیزگار (۱۳۸۴) با بکارگیری شاخصهای BSCدربانکهای تجاری کشور(مطالعه موردی،بانک ملت)به این نتیجه رسیدندکه این سازمانها برای سنجش عملکرد ،باید دو رویکرد را مدنظرقراردهند: نخست به دنبال معیارها وشاخص هایی باشندکه کل عملکردسازمان را مورد سنجش قراردهد و از معیارهای تک بعدی به سوی معیارهای چندبعدی حرکت کنند و رویکرد دوم برقراری ارتباط نظام سنجش عملکرد سازمانی با استراتژیها و اهداف کلان سازمان است.دراین تحقیق این دورویکرد مدنظرقرارگرفته است. یعنی نخست معیارها و شاخص های نوبرای سنجش عملکرد، معرفی وآزمون خواهدشد. ودوم این که همهی این شاخص ها ومعیارهاترجیحا استراتژی واهداف بلندمدت سازمان می تواند باشد.

۸ . پایان نامه کارشناسی ارشد خانم سلیمه خلیلی ازاندهی با موضوع ” ارزیابی عملکرد سازمان بر اساس مدل کارت امتیازی متوازن درمراکز تأمین اجتماعی استان مازنداران : در رشته مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد واحد ساری به راهنمایی دکتر محمد صالحی در تابستان ۱۳۸۶٫
در این تحقیق ضمن بیان مفهوم و چارچوب مدل کارت امتیازی ابعاد و حوزه های آن در سازمان تأمین اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته و شاخص های مورد نظر در حوزه های فوق مورد شناسایی قرار گرفته و در نهایت، میزان اهمیت و اولویت هر یک از حوزه ها و شاخص ها در عملکرد سازمان تعیین گردید. نتایج تحقیق بیانگر آن است که حوزه های عملکرد و شاخص های حوزه شهروندان، فرایندهای داخلی، حوزه رشد و یادگیری و حوزه مالی در دستیابی به اهداف سازمان نقش یکسانی ندارند.
جدول ۲-۳:واکاوی ادبیات پژوهشی در ایران

نقش مدیران بعنوان برنامه ریز و تصمیم گیرنده تنها به استفاده از نتایج نهایی مطالعات آماری بسنده نمی شود، بلکه باید توانایی صحت عملیات آماری از یک سو و هدایت کارشناسان آماری را از سوی دیگر بعهده داشته باشند، لذا اگر میان مدیران و کارشناسان آماری جدایی افتد، یکی از دشواری های مدیریت پدید خواهد آمد که اهمیت کارهای آماری را در مطالعات مدیریت نشان می دهد و در آن صورت نتایج کارهای آماری تنها بصورت یک گزارش بایگانی شده و از اهمیت لازم برخوردار نخواهد بود و برای رفع این نقص باید درک عمیق از کاربرد آمار و مفاهیم آن داشت تا بتوان به نتایج مهم در امر اداره سازمان ها دست یافت (عباس زادگان، ۱۳۷۸).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در این فصل به توضیح مختصری در زمینه مربوط به روش تحقیق پرداخته شده است و مطالبی در زمینه آزمودنی ها و چگونگی روش گزینش آن، نحوه تدوین پرسشنامه و بررسی متغیرهای تحقیق و گردآوری داده ها و همچنین به چگونگی تجزیه و تحلیل داده ها اشاره شده است.
روش تحقیق
اعتبار و ارزش پایه هر تحقیق علمی به روش شناختی است که در آن علم بکار می رود. روش تحقیق مجموعه ای از قواعد، ابزار و راه های نظام یافته برای بررسی واقعیت ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکل است (پاشاشریفی و شریفی، ۱۳۸۰).
این تحقیق از آن جا که به بررسی و امکانسنجی استقرار سیستم مدیریت اطلاعات می پردازد یک تحقیق توصیفی اکتشافی می باشد.
از آنجا که روش تحقیق توصیفی به تحلیل شرایط موجود و یا بعبارت دیگر توصیف مدون و منظم موقعیتی ویژه یا حوزه مورد علاقه می پردازد، مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی می باشد.
از سوی دیگر چون درباره وضع موجود آگاهی چندانی نداشته و یا برای درک بهتر ماهیت مسئله ای که شاید درباره پدیده های مرتبط با آن؛ پژوهش های اندکی صورت گرفته باشد، این تحقیق یک مطالعه اکتشافی می باشد، بنابراین تحقیق حاضر با توجه به هدفی که داشته است، یعنی درک عمیق تر از یک مسئله معین؛ شاکله یک تحقیق اکتشافی را به خود گرفته است.
این پژوهش از نظر جمع آوری داده ها یک تحقیق پیمایشی است. پیمایش عبارت است از جمع آوری اطلاعات با طرح و نقشه به عنوان راهنمای عملی توصیف و پیش بینی (بازرگان و همکاران، ۱۳۷۶).
در تعریفی دیگر پیمایش به منظور تجزیه و تحلیل روابط برخی از متغیر ها صورت می گیرد. پیمایش توصیفی، به توصیف پدیده ای خاص در محیطی معین می پردازد و برای آزمون نظریه ها و یا پاسخگویی به پرسش های پژوهشی بکار می رود که شامل توصیف و نتیجه گیری است (کومار^[۱۲۳]، ۱۳۷۴).
جامعه آماری
جامعه آماری به کل گستره گروه و افراد، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آنها بپردازد (افشین نیا، ۱۳۸۲).
جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه مدیران و کادر مدیریتی و معلمان مدارس راهنمایی منطقه ۳ شهر تهران می باشد که تعداد آن ها ۱۵۴۱ نفر می باشد.
نمونه آماری
نمونه های آماری در این تحقیق شامل ۱۵۰ نفر از کارکنان و پرسنل آموزش و پرورش منطقه ۳ تهران شامل ۵۰ نفر از مدیران و کادر مدیریتی مدارس راهنمایی دولتی پسرانه مانند معاونان و مشاوران و ۱۰۰ نفر از دبیران (معلمان) دروس مختلف را شامل شد.
روش نمونه برداری
در این تحقیق از روش نمونه گیری ساده استفاده شده است. بدین صورت که ابتدا با مراجعه به وب سایت اداره آموزش و پرورش منطقه سه تهران لیست جامعه آماری مدارس راهنمایی مختلف منطقه گرفته شد، سپس با معرفی نامه اخذ شده از دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه توسط محقق به اداره آموزش و پرورش منطقه سه تهران بصورت حضوری مراجعه گردید و پس از ارجاع مدیریت منطقه سه آموزش و پرورش به دوایر ذیربط، طی مذاکراتی که با کارشناسان امور پژوهشی و حراستِ منطقه مذکور انجام شد؛ اظهار داشتند که بدلیل مقررات اداری موجود امکان حضور فیزیکی محقق در مدارس دخترانه وجود نخواهد داشت و چون به دلیل نوآورانه بودن موضوع در حوزه آموزش و پرورش و احتمال عدم توجیه اغلب مدیران و دبیران از موضوع طرح پژوهش و احتمال بروز مقاومت در خصوص طرح موضوع و پرسشنامه در غیاب محقق، در نهایت به این جمع بندی رسیده شد که پرسشنامه در مدارس راهنمایی پسرانه و با حضور محقق توزیع گردد و با توجه به پورپوزال ارائه شده در ابتدای پروژه که نمونه را در حدود صد نفر تخمین زده بود؛ نمونه ها بدین صورت انتخاب شدند که تعداد پنج مدرسه راهنمایی پسرانه بصورت تصادفی از میان مدارس دولتی پسرانه راهنمایی موجود در منطقه سه آموزش و پرورش تهران انتخاب شدند و از کل جامعه آماری ۱۵۰۰ نفری، طبق جدول مورگان۱۵۰ نفر با رعایت تناسب مدیران با معلمان انتخاب شدند و به همین منظور پرسشنامه هایی در اختیار آنها قرار گرفت و در کل از مجموعه ۵۰ پرسشنامه توزیع شده بین مدیران و کادر مدیریتی مدارس تعداد ۴۷ نفر از مدیران و یا مجموعه کادر مدیریتی مدارس پرسشنامه ها را بنحو صحیح (پاسخها بصورت کامل و بدون خدشه) عودت دادند و از مجموعه ۱۰۰ پرسشنامه توزیع شده بین معلمان (دبیران مقطع راهنمایی پسران) تعداد۸۱ نفر از دبیران نیز پرسشنامه ها را بنحو صحیح (پاسخها بصورت کامل و بدون خدشه) عودت دادند و ۳ نسخه پرسشنامه سفید و ۵ نسخه پرسشنامه مخدوش نیز از نمونه آماری حذف گردید و بقیه پرسشنامه ها (۱۴پرسشنامه) نیز عودت داده نشدند.
ابزار گردآوری اطلاعات
در این تحقیق از روش کتابخانه ای (با بهره گرفتن از کتب مربوط به موضوع، مقالات لاتین، پایان نامه های موجود و در دسترس) برای تکمیل مبانی نظری و هم چنین برای تکمیل پرسشنامه استفاده شده است.
متغیر های این تحقیق عبارتند از:
۱- متغیر اقتصادی امکان سنجی
۲- متغیر فنی امکان سنجی
۳- متغیر عملیاتی امکان سنجی.
تعداد سوالاتی که برای هر یک از این متغیر ها تعریف شده به ترتیب: تعداد ۱۵ سوال برای متغیر اقتصادی امکان سنجی، ۱۵ سوال برای متغیر فنی امکان سنجی و ۲۰ سوال برای متغیر عملیاتی امکان سنجی تعریف شده است و هر یک از متغیر های ذکر شده با توجه به سوالات مربوط به خود سنجیده شد.
برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه استاندارد مشتمل بر ۵۰ سوال که سوالات ۱ الی ۱۵ برای متغیر اقتصادی و شماره های ۱۶ الی ۳۰ برای متغیر فنی و از سوال ۳۱ تا ۵۰ برای متغیر عملیاتی در نظر گرفته شد. پرسشنامه استاندارد متکی بر مولفه های تکنیک TELOS از پروژه های قبلی مشابه و مرتبط که به سوابق آنها در پیشینه اشاره شده است اقتباس گردیده است.هر یک از متغیر های فوق با توجه به سوالات مربوط به ابعاد خود سنجیده می شوند و سوالات از نوع بسته و پاسخ ها طی مقیاس پنج طبقه ای لیکرت طراحی شد، که گزینه های آنها به ترتیب از:
نظری ندارم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد
رتبه بندی شده اند و نمرات هر یک به ترتیب ۱و ۲و و۳ و ۴و ۵ می باشد.
ویژگی روانسنجی ابزار تحقیق
الف) روایی سؤالات^[۱۲۴]: در خصوص روایی سؤالات و اینکه تا چه میزان سؤالات مطروحه در تحقیق برای اندازه گیری اهداف مورد نظر پژوهش دارای ارزش علمی و روایی لازم می باشند؛ با توجه به این نکته که استاندارد بودن پرسشنامه، روایی آنرا قبلا به اثبات رسانیده است لیکن محقق با توجه به تغییر مولفه های موجود در پرسشنامه و تبدیل آن به اهداف مورد نظر اعتبار و روایی پرسشنامه را با نظر خواهی از تعدادی از متخصصین اطلاعات و اساتید رشته علوم تربیتی بررسی نموده و با بررسی سؤالات موجود در پیشینه پژوهش و پایان نامه های مرتبط قبلی نتیجه بدست آمده را با مشورت و تصحیح اساتید راهنما و مشاور بصورت مجموعه سؤالات فعلی با رعایت استاندارد لازم و اولیه تهیه نموده است.
ب) پایایی سؤالات^[۱۲۵]: در خصوص پایایی سؤالات مطروحه در تحقیق از نتایج داده های یک مطالعه مقدماتی استفاده شده است و این نتایج محاسبه گردیده و در نهایت ضریب آلفای کرونباخ ۸۰/۰بدست آمده است. با توجه به ضریب آلفای کرونباخ بدست آمده که بیشتر از ۷/۰ می باشد، لذا پایایی سؤالات نیز اثبات گردیده است. مجدداً لازم به ذکر است که با توجه به استاندارد بودن سوالات پایایی آن قبلاً بدست آمده است و این امر صرفاً بدلیل کنجکاوی محقق بررسی گردید حال آنکه اساساً سوالات استاندارد موجود این مراحل را قبلاً سپری کرده اند تا عنوان استاندارد را کسب نمودند.
محدوده مکانی و زمانی پژوهش
محدوده مکانی اجرای پرسشنامه پژوهش آموزش و پرورش منطقه سه شهر تهران می باشد؛ اما دلیل انتخاب منطقه سه آموزش و پرورش شهر تهران اینست که با توجه به اینکه موضوع پژوهش، امکانسنجی استقرار سیستم مدیریت اطلاعات در آموزش و پرورش می باشد و با توجه به بدیع بودن موضوع در حوزه آموزش و پرورش، لازمه استقرار سیستم مذبور برخورداری از حداقل امکانات سخت افزاری و نرم افزاری در حوزه مورد بررسی می باشد و دارا بودن تجربه نیروی انسانی و امکانات حداقل مالی از دیگر لوازم استقرار هر سیستم نوین در حوزه مورد نظر خواهد بود. عواملی که با توجه به بررسی های میدانی و رایزنی های لازم محقق با مدیران پژوهشی ستاد وزارت آموزش و پرورش و مشورت با کارشناسان معاونت پژوهشی دانشگاه شهید رجائی وابسته به وزارت مذکور؛ منطقه سه آموزش و پرورش شهر تهران از آن برخوردار می باشد. بدیهی است که اگر هر طرح امکانسنجی ابتدائاً در محیطی اجرا گردد که از حداقل امکانات و شرایط لازم اولیه برخوردار نباشد، محکوم به شکست خواهد بود و این امر با اهداف و مفروضات پژوهش کاملا ًدر تضاد خواهد بود لذا سعی برآن شد که طرح در محیطی برخوردار از حداقل لوازم لازم اجرا شود تا نتایج آن در گام اولیه و از همان ابتدا محرز نباشد. برای مثال اگر طرح امکانسنجی استقرار سیستم مدیریت اطلاعات در آموزش و پرورش در یکی از مناطق محروم تر شهر تهران که برخی از مدارس آن هنوز بطور فراگیر به رایانه مجهز نیستند یا مدیریت مدرسه در تأمین بودجه لازم برای خرید ملزومات اولیه دانش آموزان در تنگنای مالی قرار دارد، اجرا می گردید؛ از همان ابتدا محکوم به شکست بود لذا طرح فوق با فرض موفقیت امکانسنجی و با شرط بهبود شرایط آموزش و پرورش در آینده؛ به مورد اجرا در آمده است.
محدوده زمانی اجرای پژوهش نیمسال دوم سال تحصیلی ۲-۱۳۹۱ می باشد.
روش جمع آوری داده ها
به منظور تأمین اعتبار بیشتر، نتایج متغیرهایی که در جریان تحقیق اختلال بوجود می آوردند، بشرح زیر کنترل شدند:
۱- پرسشنامه هایی که توسط آزمودنی ها نامربوط پاسخ داده شده بودند و یا پاسخی در آن درج نشده بود، جمع آوری و کنار گذاشته شدند.
۲- به افرادی که در زمینه بُعد متغیر فنی اطلاعات کمی داشتند توضیحاتی در حین پخش پرسشنامه ها ارائه شد.
۳- توضیحات کلی در خصوص کلیت پژوهش به تمامی پاسخ دهندگان بصورت شفاهی داده شد.
روش های آماری
برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو روش زیر استفاده شد:
۱- روش های توصیفی
از روش های آمار توصیفی برای محاسبه میانگین هر یک از مؤلفه های متغیرهای امکان سنجی و میانگین کل هر یک از متغیرهای اصلی امکان سنجی استفاده شد و فراوانی و درصد پاسخ ها نیز محاسبه و نتایج در جداول و شکل ها ارائه شدند.
۲- آزمون فرضیه ها
برای آزمون فرضیه ها از روش های آمار استنباطی استفاده شد. در این رابطه برای تعین توزیع طبیعی و تجانس واریانس از آزمون کولموگروف استفاده شد. همچنین از آزمون تی استودنت برای امکان سنجی استقرار سیستم اطلاعات مدیریت استفاده شد. در ادامه برای رتبه بندی متغیرهای پژوهش و مؤلفه های امکانسنجی از آزمون فریدمن استفاده شده است.
همانطور که قبلا هم اشاره شد برای انجام پیمایش، از سوالات بسته با پاسخ های مقیاس پنج طبقه ای لیکرت استفاده شد، که گزینه های آنها به ترتیب:
نظری ندارم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد
رتبه بندی شده اند و نمرات هر یک به ترتیب ۱و ۲و و۳ و ۴و ۵ می باشد. توضیح درباره دلیل انتخاب عدد ۳ بعنوان میانگین معیار امکان سنجی اینست که چنانچه در ایفاد میانگین مشاهده شده از نظر آماری تفاوت معنادار با این معیار باشد محقق نتیجه خواهد گرفت که امکان استقرار سیستم مدیریت اطلاعات در سازمان آموزش و پرورش در رابطه با هر یک از ابعاد سه گانه امکان سنجی اقتصادی ، فنی و عملیاتی وجود خواهد داشت.
عدد سه به این دلیل انتخاب شد که اولاً معیار محقق، طیف پنج طبقه ای لیکرت (خیلی زیاد – زیاد – متوسط – کم – خیلی کم یا نظری ندارم) و حد متوسط آن عدد ۳ می باشد و عدد ۵/۲ که میانگین ۱ تا ۵ است در این طیف قرار نمی گیرد. همچنین عدد ۳ عددی است که در این طیف میتوان بعنوان معیار پذیرش و یا رد متغیرها لحاظ گردد زیرا عدد ۵/۲ معیاری برای اثبات و یا رد فرضیه ها نمی تواند باشد و حکم ۵۰% را خواهد داشت و نمی توان فرضیه ها را با آن رد یا اثبات نمود. بر حسب تقسیم بندی درصدی “خیلی زیاد ۱۰۰% ؛ زیاد ۸۰% ؛ متوسط ۶۰% ؛ کم ۴۰% و خیلی کم یا نظری ندارم۲۰%” می باشد بنابراین می توان عدد سه را برای تائید و یا َرد H0 قرار داد زیرا اگر عدد ۵/۲ بعنوان معیار انتخاب شود ممکن است متغیری میانگین ۵/۲ بیاورد و نتوانیم H0 را رد و یا تایید نماییم. این عدد بصورت قراردادی در این تجزیه و تحلیل به عنوان عدد معیار قرار گرفت.
فصل چهارم
(تجزیه تحلیل داده ها)
مقدمه
در این فصل ابتدا آمار توصیفی برای محاسبه میانگین هر یک از مؤلفه های متغیر های امکان سنجی و میانگین کل هر یک از متغیر های اصلی امکانسنجی و فراوانی و درصد پاسخ ها و نتایج در جداول و شکل های مربوطه پس از گردآوری داده ها، تجزیه و تحلیل آنها و آزمون فرضیه با بهره گرفتن از نرم افزار مربوط ارائه شدند. در قسمت آمار توصیفی با بهره گرفتن از شاخص های مرکزی و پراکندگی همچون میانگین، میانه، کمترین و بیشترین و همچنین ترسیم نمودار به توصیف شاخص های آماری متغیرها پرداخته می‎شود.
در ادامه نیز برای آزمون فرضیه ها و آمار استنباطی در رابطه برای تعین توزیع طبیعی و تجانس واریانس از آزمون کولموگروف استفاده شد و نتایج نشان داد که داده ها طبیعی و دارای تجانس واریانس بودند. همچنین از آزمون تی استودنت برای امکانسنجی استقرار سیستم اطلاعات مدیریت استفاده شد و با توجه به نتایج بدست آمده و جداول آنها مشخص گردید که امکان استقرار سیستم اطلاعات مدیریت از بُعد اقتصادی و عملیاتی وجود دارد اما از بعد فنی (تکنیکی) وجود ندارد. همچنین از لحاظ رتبه بندی و اولویت نسبت به مؤلفه های امکانسنجی، رتبه اول به مولفه عملیاتی، رتبه دوم به مولفه اقتصادی و رتبه سوم به مولفه فنی (تکنیکی) اختصاص یافت.

آشنا سازی و انتساب
آموزش و بهسازی
برنامه ریزی مسیر خدمتی
جریان بازخور
ارزشیابی عملکرد
نمودار ۲-۲ جایگاه ارزیابی عملکرد در مدیریت منابع انسانی
همانگونه که مشاهده می شود، ارزیابی عملکرد به عنوان ابزاری برای کنترل کیفیت اقدامات مدیریت منابع انسانی به کار گرفته می شود. وجود تعداد زیادی از افراد که عملکرد ضعیفی دارند می تواند نشانگر وجود نقص یا اشکالاتی در انجام یکی از وظایف مدیریت منابع انسانی باشد. به این ترتیب، نتایج حاصل از سیستم ارزیابی عملکرد می تواند به عنوان ابزاری در جهت حصول اطمینان از انجام سایر وظایف مدیریت منابع انسانی مورد توجه قرار گیرد و چنانچه این سیستم درست طراحی شده باشد می تواند نقایص و اشکالات موجود در سایر زمینه ها را به روشنی مشخص نماید. (دولت آبادی فراهانی،۹۲:۱۳۸۷).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲-۸ مراحل ارزیابی عملکرد
در مرحله اول باید هدف و منظور از ارزیابی عملکرد کارکنان معین شود . این امر ضروری است ، زیرا بندرت می توان سیستم واحدی برای ارزیابی کارکنان طراحی نمود که تمام جوانب را در نظر بگیرد.برای مثال ممکن است در یک سازمان ، هدف اولیه از ارزیابی عملکرد ، تعیین نیازهای آموزشی کارکنان باشد و در سازمانی دیگر ، سنجش شایستگی افراد برای اتخاذ تصمیماتی در باره افزایش پرداخت و یا ترفیع مقام. بنابراین باید اهداف ویژه ای که سیستم ارزیابی عملکرد برای نیل به آن طراحی و اجرا می گردد مشخص شود.در مرحله دوم ، باید برای کارکنان کاملاً روشن نمود که در وظایف محول ، چه انتظاری از آنها می رود . معمولاً به کمک اطلاعاتی که از تجزیه و تحلیل شغل به دست آمده و در شرح شغل منعکس گردیده است ، سرپرست یا رئیس مستقیم ، محتوی و وظایف اصلی شغل را با فرد در میان گذارده ، برای وی توضیح دهد که عملکرد او چگونه باید باشد. همچنین در این مرحله ، شاخصها و استانداردهای ارزیابی عملکرد به اطلاع فرد رسانده می شود. در مرحله سوم ، عملکرد واقعی فرد در شغل اندازه گیری می شود و در مرحله چهارم ، این عملکرد ( آنچه انجام گرفته ) با استانداردهای عملکرد ( آنچه باید انجام می گرفت ) مقایسه می گردد. سرانجام در مرحله پنجم ، نتایج حاصل از این مقایسه با فرد در میان گذاشته می شود و تصمیمات مقتضی اتخاذ می گردد (سعادت ، ۱۳۸۶:صص ۲۱۹و۲۲۰).
در شکل زیر مراحل ارزیابی عملکرد به صورت نمودار۲-۳ نشان داده شده است
۱-هدف از ارزیابی عملکرد معین می شود.
۲- با توجه به استانداردهای وضع شده ، به فرد تفهیم می شود که چه باید بکند و چه انتظاری از او می ود.
۳- عملکرد واقعی فرد در شغل اندازه گیری می شود.
۴- عملکرد واقعی فرد با استانداردهای عملکرد مقایسه می شود.
۵- نتایج حاصل از این مقایسه با فرد در میان گذارده می شود و در صورت لزوم ، اقدامات اصلاحی به عمل می آید.
نمودار۲-۳ مراحل مختلف ارزیابی عملکرد (سعادت ،۲۲۰:۱۳۸۶)
۲-۲-۹ ویژگی های سیتم ارزیابی عملکرد
سیستم یا نظام های ارزیابی عملکرد چهار ویژگی عمده دارد. نخست، کاربرد نظام و درک و فهم آن باید آسان و ساده باشد. اگر نظام ارزیابی پیچیده و مبهم باشد، مدیران و سرپرستان از به کار گرفتن آن به طور موثر اجتناب می کنند و توضیح آن را برای کارکنان خود مشکل و دشوار می یابند. دوم، نظام ارزیابی تا جایی که ممکن است باید عینی باشد. اگر خصوصیتها و معیارها، بی ربط با شغل و نسبت به آن بی اهمیت باشد معمولاً کارمندان در برابر ارزیابی از خود مقاومت نشان می دهند. سوم، نظام ارزیابی باید عادلانه و منصفانه طراحی شود. کارمندان باید اطمینان داشته باشند که امتیازها یا درجه هایی که برای کارکرد معینی توسط مدیران به آنان داده می شود، مشابه چیزی است که توسط سایر مدیران در برابر عملکرد مشابه در نظر گرفته می شود. سرانجام، نظام درجه بندی باید به شدت مبتنی بر عملکرد شغلی باشد، یعنی خصوصیات و ویژگیهای شخصیتی فرد را ارزیابی نکند. ارزیابی هایی که مبتنی بر ویژگیهای شخصیتی افراد پایه ریزی می شود، معمولاً متمایل به انحراف از قضاوت درست و بدون ارتباط با عملکرد شغلی است.
نظام ارزیابی عملکرد متشکل از چند جزء است. نمودار شماره ۱-۳ اجزاء یک نظام ارزیابی عملکرد قابل قبول را نمایش می دهد(حقیقی و دیگران ،۴:۱۳۸۶).
ارزیابی عملکرد
عملکرد کارمند
بازخورد نتایج به کارمند
اندازه گیری عملکرد
تصمیمات پرسنلی
ثبت در پرونده پرسنلی
استانداردهای مربوط به عملکرد
Source: W.B. Wether and K.Davis1995: 340
نمودار ۲-۴ اجزاء یک نظام ارزیابی عملکرد
۲-۲-۱۰عناصر یک سیستم ارزیابی عملکرد موفق :
۱)دستورالعمل واضح و مشخص برای ارزیابان عملکرد
۲) آشنایی ارزیابان عملکرد با طبیعت و اهمیت شغل در هنگام ارزیابی هر کارمند
۳) استفاده از سیستم ارزیابی مرتبط با شغل و قابل فهم
۴)پیشگیری از جهت گیری غلط توسط ارزیابان عملکرد
۵) اعمال نظارت به منظور اطمینان از روش یکپارچه یا استاندارد در سیستم ارزیابی عملکرد
۶) حق مرور و تفسیر برای کارکنان
۷) حق استیناف برای کارمند اگر سیستم موافق باشد.
۸) خواه سیستم عددی باشد ، خواه سنتی ، یا ترکیبی ، وجود بعضی از ابزار برای اطمینان سازی ویژه و متقابلاً اطمینان در مورد هدفهای قابل دسترس
۹) وجود ارزیابی آماری برای فشارهای مخالف (مورفی،۲۶،۲۰۱۱).
۲-۲-۱۱ ملاکهای ارزشیابی عملکرد :
۱)باید عینی باشد تا ذهنی.
۲)باید به شغل مربوط باشد و یا بر اساس تحلیل شغلی باشد.
۳)باید بر اساس رفتارها باشد تا بر اساس ویژگی ها.
۴)باید تحت کنترل و نظارت ارزیابی شونده باشد.
۵)باید به کنش ها خاص مربوط باشد ، نه به اندازه گیری های کلی (مهداد، ۲۴۰:۱۳۸۵).
۲-۲-۱۲ نظریه های ارزیابی عملکرد :
در مورد نحوه ارزیابی ، نظریات مختلف عنوان شده است که مجموعاًً می توان آنها را تحت سه نظریه کلی مطرح نمود:
نظریه اول
طبق این نظریه بهترین روش ارزیابی عملکرد ، اندازه گیری مستقیم کاری است که در شغل مربوطه انجام می گیرد . طبق این نظریه چنین ارزیابی هایی منجر به تشخیص شایستگی گردیده و معیارها کاملاً عینی جهت جبران تلاش و خدمت به وجود می اورد. به اعتبار این نظریه فقط ، بخش عینی و دقیق عملکرد کارکنان می توان استحقاق و ظرفیت واقعی آنها را از مقایسه با یکدیگر دریافت و با جبران متناسب تا آنجا که در حیطه توانایی سازمان است به آن ارج نهاد در نظام ارزشیابی بیمارستانها با بهره گرفتن از این نظریه به عملکرد کارکنان نمره داده شده و ارزیابی می شوند
اندازه گیری و سنجش کار انجام شده
تشویق – تنبیه

بطور­کلی، سنتز مکانیزم­ ها به سه بخش متفاوت: ۱- سنتز نوع ۲-سنتز عددی ۳-سنتز ابعادی تقسیم می گردد. دو سنتز اول مربوط به نوع مکانیزم و تعداد اعضای مورد نیاز برای حرکت مکانیکی بخصوص هستند. در حالی که هدف از سنتز ابعادی پیدا کردن همه پارامتر­های ابعادی یک مکانیزم برای ایجاد حرکت دلخواه می­باشد. هدف ما در این تحقیق سنتز ابعادی برای یک مسیر مورد نظر می­باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در بررسی ابعادی سه مسئله مهم مورد بررسی قرار می­گیرد که عبارتند از:
تولید ابعاد: هدف پیدا کردن مکانیزم برای ایجاد یک دسته از زوج­ها و خروجی معین می­باشد.
تولید مسیر: هدف پیدا نمودن یک مکانیزم برای عبور عضو واسط از نقاط معین است.
هدایت جسم صلب: هدف پیدا نمودن مکانیزم برای عبور عضو واسط از موقعیت­های معین شده برای آن، بعنوان یک جسم صلب است.
برای سنتز یک مکانیزم گاهی از روش­های دقیق و گاهی از روش های تقریبی استفاده می­گردد. سنتز دقیق به معنی حل معادلات حاکم بر مسئله به صورت دقیق می­باشد و در سنتز تقریبی هدف حداقل کردن خطا برای این معادلات می­باشد که سنتز بهینه اختصاص به این روش دارد.
۱-۲ تاریخچه سنتز ابعادی
سنتز ابعادی بخش اصلی فرایند طراحی و اولین قدم در طراحی ماشین می­باشد. به همین خاطر بیش از صد سال است که سنتز مکانیزم­ ها، توجه بسیاری از طراحان را به سمت خود جلب کرده است. هر چند روش­های اولیه برای سنتز بصورت ترسیمی بودند اما بعدها این روش­ها به صورت حل دقیق تغییر یافتند.
طبیعت غیرخطی بودن معادلات سنتز مانع از رشد این روش­های دقیق برای کاربردهای مختلف می­گردید که همین امر باعث شد تا تکنیک­های عددی با ظهور کامپیوترهای پر قدرت به حل این معادلات غیرخطی کمک کنند. اگرچه روش­های عددی منجر به حل تقریبی برای این معادلات می­شدند ولی محدودیت برای تعداد متغیرهای طراحی باعث ایجاد یک مشکل اساسی شد. اواسط دهه ی ۶۰ با گسترش تکنیک های محاسباتی و روش­های بهینه­سازی مکانیزم­ ها این مشکل اساسی برطرف گردید.
فوائد بسیاری در بکارگیری روش­های بهینه­سازی مکانیزم­ ها وجود دارد. برای مثال هیچ قیدی برای تعداد متغیر­های طراحی وجود ندارد. بنابراین ویژگی­هایی همچون قابلیت حرکت، زاویه انتقال و… را می­توان فرمول بندی کرد و در معادله به عنوان پارامترهای طراحی محاسبه نمود. در قرن نوزدهم کمپ (۱۸۷۶) و برمستر^[۱] (۱۸۸۸) سنتز ابعادی را در مسائل سینماتیکی بکار گرفتند. ولی در آن زمان پیشرفت کمی در این زمینه ایجاد گردید]۱[.در قرن بیستم برخی از محققان تلاش خود را در زمینه سنتز سینماتیکی با توجه به شاخه خاصی از مکانیزم بکار گرفتند. بعد از جنگ جهانی دوم، هنگامی که صنعت به سرعت رشد نمود، تقاضا برای طراحی مکانیزم­ های خاص افزایش یافت. نیاز های جدید، مسائل طراحی را با بهره گرفتن از روش های قدیمی بسیار پیچیده و سخت نمود. در سال (۱۹۵۴) لوتیسکی^[۲] و شاکوزیان^[۳] روش حداقل مربعات را برای سنتز مکانیزم­ های فضاییRSSR معرفی کردند]۲[. و در سال (۱۹۵۵) فرودنشتین^[۴] یک روش تقریبی برای سنتز مکانیزم­ های صفحه­ای چهار میله­ای برای تولید تابع معرفی کرد]۳[. این دو کار موجب ایجاد سبز فایل سینماتیکی معروف به سینماتیک مدرن شدند.
معادلات معروف فرودنشتاین و معادلات ورودی-خروجی برای مکانیزم RRRR صفحه ای در سال (۱۹۹۵) شکل گرفتند که بعدها برای سایر مکانیزم­ های صفحه­ای گسترش یافتند و ایجاد یک رابطه کلیدی در سنتز سینماتیکی کردند]۳[. بعد از این تحقیقات، فرودنشتین و سایرین بر روی یک روش سنتز، معروف به سنتز با بهره گرفتن از نقاط دقت کار کردند و موفق شدند با بهره گرفتن از چند جمله­ای­های تقریبی حاصله از نقاط دقت، این روش را معرفی کنند. اگرچه سنتز با بهره گرفتن از نقاط دقت برای مکانیزم­ های ساده مناسب می­باشد، نواقصی همچون محدودیت تعداد متغیر­های طراحی و عدم کنترل بر روی قید طراحی باعث عدم استفاده از این روش برای مکانیزم­ های پیچیده­تر می­گردد. اواسط دهه ۶۰، روش­های بهینه­سازی با بکارگیری برنامه ­های محاسباتی معرفی شدند ومسائل سنتز مکانیزم­ ها را کنترل نمودند (فاکس^[۵] و ویلمورت^[۶] ۱۹۶۷)]۴[. با افزایش پیشرفت در برنامه ­های محاسباتی بعد از جنگ جهانی دوم، کاربرد روش­های بهینه­سازی به سرعت افزایش یافت و پنجره جدیدی را بر روی روش­های قدیمی سینماتیکی باز نمود.
۱-۳ محاسبات اولیه در بررسی مکانیزم­ ها
تلاش محققان در مسائل مربوط به مکانیزم­ ها مربوط به دو بخش می­ شود:
رابطه بین متغیر­های ورودی و خروجی
حرکت عضو یا اعضای واسطه
مورد اول مربوط به آنالیز تولید تابع می­باشد و مورد دوم بررسی تولید مسیر و هدایت جسم صلب در طراحی مکانیزم­ ها مورد بررسی قرار می­گیرند. با بررسی بر روی خواص مکانیزم شش­میله ای که در این تحقیق به آن پرداخته می­ شود، هماننده مکانیزم پایه چهار میله ای، سه نکته عمده مرتبط با این مسائل می­توان عنوان نمود.
قابلیت حرکتی: که امکان دوران هر یک از عضوهای ورودی یا خروجی را بررسی می­ کند. چنانچه عضوی قادر به دوران ۳۶۰ درجه باشد، به عنوان لنگ و در غیر اینصورت آونگ خواهد بود. و بر این اساس مکانیزم­ ها به چهار دسته لنگ-لنگ، لنگ-آونگ، آونگ-لنگ و آونگ-آونگ تقسیم ­بندی می­گردند.
بررسی شاخه: برای یک ورودی معین بیش از یک خروجی امکان­ پذیر می­باشد یا به عبارت دیگر پیکربندی­های متفاوتی برای یک موقعیت خاص می­توان مونتاژ نمود. پس خاصیت شاخه بررسی پیکر بندی­های ممکن برای این موقعیت خاص می باشد.
انتقال نیرو و گشتاور: برای مکانیزم شش میله­ای مورد نطر که دارای یک درجه آزادی است، این خاصیت مربوط به انتقال نیرو و گشتاور از عضو ورودی به عضو خروجی می­باشد. به دلیل اینکه هر سه خاصیت ذکر شده به هندسه و ابعاد مکانیزم مربوط می­شوند، باید در ابتدای سنتز مورد توجه قرار بگیرند.
۱-۴ بهینه­سازی
بهینه­سازى، یکى از موارد مهم طراحى در علوم و به خصوص علوم مهندسى مى­باشد. بهینه­سازى، بهینه­یابى و بهینه­گزینى ، سه واژه با یک بار معنایى هستند که تعریف زیر در این زمینه ارائه شده است: ” تئورى بهینه­سازى چگونگى به دست آوردن بهترین را بررسى مى­کند. بدین منظور بایستى چگونگى سنجش بهتر و ارزش گذارى میان مطلوب و نامطلوب را تشخیص داد. تئورى بهینه­یابى، بررسى نقاط بهینه و روش­هاى پیدا کردن آنهاست” [٢٢]. نقاط بهینه و یا پاسخ­هاى یک مسئله بهینه­سازى، نقاط کمینه یا بیشینه تابعى هستند که تابع هدف نامیده مى شود. هر مسئله بهینه­سازى مى­تواند بدون از دست دادن عمومیت آن، به یک مسئله کمینه­سازى تبدیل شود. بنابراین نقاط بهینه، نقاطى هستند که تابع هدف را تا حد امکان کمینه سازند و هدف از بهینه­سازى جستجوى مقادیر مؤلفه­هاى این نقاط مى­باشد. مؤلفه­هاى این نقاط، متغیرهاى مستقل تابع هدف، متغیرهاى تصمیم­گیرى یا متغیرهاى طراحى نام دارند[٢٣]. روش­هاى گوناگونى براى بررسى مسائل بهینه سازى وجود دارد که هر یک بسته به ویژگى­هاى مسئله در جاى خود کاربرد دارند. براى پرداختن به مسئله بهینه­سازى باید ابتدا به شناخت کافى از مسئله دست یافت و سپس روش­هاى مناسبى براى حل آن برگزید. مسئله بهینه­سازى از لحاظ تعداد توابع هدف، ویژگى­هاى توابع، مقید یا نامقید بودن مسئله و غیره مى­توانند صورت­هاى گوناگونى داشته باشند. با توجه به این گوناگونى، روشهاى مختلفى نیز براى پرداختن به آنها وجود دارد. ممکن است برخى از این روش­ها در حل برخى مسائل کارایى لازم را نداشته باشند. براى مثال روشهاى مبتنى بر گرادیان^[۷] را نمى توان براى حل مسائلى که توابع هدفشان مشتق­پذیر نیست به­کار برد. برخى از ویژگى­هایى که در انتخاب روش مناسب بهینه­سازى مورد توجه قرار مى­گیرند، در ادامه بررسى مى شوند[٢۴]:
تعداد توابع هدف: مسائل بهینه­سازى را از لحاظ تعداد توابع هدف به دو دسته تک­هدفه و چند­هدفه تقسیم مى­نمایند. همه الگوریتم­هاى بهینه­سازى، قادر به انجام بهینه­سازى چندهدفه توابع، به صورت همزمان نیستند. گاهى با تبدیل چند تابع هدف به یک تابع هدف، به کمک روش هاى تک­هدفه به حل این مسائل مى­پردازند ولى این روش­هاى حل نمى توانند پاسخ­هایى با کارایى پاسخ­هاى الگوریتم­هاى ویژه بهینه­سازى چند هدفى را ارائه دهند.
پیوستگى و مشتق­پذیرى توابع هدف: در صورتى که تابع یا توابع هدف مسئله بهینه سازى، پیوسته و یا مشتق­پذیر نباشند، نمى­توان از روش­هاى مبتنى بر گرادیان و سایر روش­­هایى که به مشتقات تابع نیازمندند، بهره گرفت.
در دست بودن تابع هدف به صورت یک تابع صریح ریاضى: در برخى مسائل ممکن است تابع هدف به صورت یک معادله صریح در دست نباشد. براى مثال مقدار تابع با شبیه سازى رایانه­اى به ازاى متغیر­هاى تصمیم گیرى­اش به دست بیابد. در این گونه موارد نمى توان در مورد پیوستگى و یا مشتق پذیر بودن تابع نظرى داد.
قابلیت اعمال قیود: برخى از روش­هاى بهینه­سازى قابلیت اعمال هر نوع قیدى را ندارند. بنابراین در بررسى مسئله باید قیود مسئله را نیز در نظر گرفت.
۱-۴-۱ تاریخچه بکار گیری بهینه­سازی در مکانیزم­ ها
تکنیک حداقل مربعات که در آن بهینه سازی برای توابع هدفی که بصورت جمع مربعات خطا در فضای اقلیدسی در نظر گرفته می­ شود، اولین بار توسط لوتیسکی و شاکوزیان (۱۹۵۴) مطرح گردید]۲[. در آن زمان این روش برای سنتز تابع تولید مکانیزم­ های فضایی RSSR وRSSP با بهره گرفتن از یک سیستم خطی برای معادلات و تعداد محدودی نقاط طراحی بکار گرفته شد. سپس هان^[۸] (۱۹۶۶) روش حداقل مربعات وزنی را با تعداد بیشتری از نقاط طراحی مطرح نمود]۵[. او روش خود را با مثال­هایی از سنتز تولید مسیر برای مکانیزم­ های صفحه ای توزیح داد. بعد از آن لوئیس^[۹] وجیری^[۱۰] ]۶[. نال^[۱۱] وهانت^[۱۲] (۱۹۷۱) روشی را برای سنتز مسیر مکانیزم­ های چهار میله­ای و شش میله­ای بکار گرفتند. در حالی که سارکیسان^[۱۳]، کوپتا^[۱۴] و راس^[۱۵] (۱۹۷۳) روش حداقل مربعات را برای پیدا نمودن مکان هندسی نقاط در یک صفحه متحرک که یک دایره را با حداقل خطا تقریب می زد، پیشنهاد کردند]۷[.
روش حداقل مربعات که یک رابطه بین روش نیوتن و روش گرادیان است، توسط چن^[۱۶] و چان^[۱۷] (۱۹۷۴) برای سنتز صفحه­ای و فضایی تولید تابع مطرح شد]۸[. مسائل سنتز با قیود تساوی (معادلات سازگاری) نیز در آن زمان حل شدند. لوتیسکی و سارکیسان (۱۹۶۸) روش لاگرانژ را برای مسائل مقید و صفحه­ای تولید تابع بکار گرفتند. هرچند آنها مقدار ضریب در روش لاگرانژ را بر مبنای اینکه این ضرایب بسیار کوچک است صفر در نظر گرفتند ولی این فرض عمومی نبود و می­توانست کاملا اشتباه باشد.
سوترلند^[۱۸] و راس (۱۹۷۵) روشی را مطرح کردند که بتوان این عیب را برطرف کند]۹[. آنها ثابت کردند که مقدار مطلق  و  ضرورتا در حالت کلی مقدار ناچیزی نیست و با بهره گرفتن از تقریب تیلور، خطای ساختاری مکانیزم را به طور مستقیم در تابع هدف در نظر گرفتند و بر اساس آن تابع هدف را حل نمودند. آنها همچنین خطای مکانیکی را در یک رابطه و تابع هدف به صورت یک تابع ترکیب شده در مسائل بهینه سازی در نظر گرفتند.
یک روش خطی توسط بکسی^[۱۹] و لی^[۲۰] (۱۹۷۵) در کنترل مسائل سنتز برای تولید مسیر و هدایت جسم صلب با رابطه حداقل مربعات به کار گرفته شد]۱۰[. آنها با معرفی یک رابطه خطی که حرکت عضو واسط را با زاویه ورودی و زاویه بین عضو واسط و خط مرجع را توصیف می­ کند، موفق به انجام این کار شدند. قیود سازگار نیز در شکل خطی بکار گرفته می­شوند. بنابراین حل بهینه بدون نیاز به تکرار حاصل می­گردد. این روش بعدها برای حل مسئله چهار­ میله­ای تولید تابع و همچنین سنتز مسیر و هدایت جسم صلب مکانیزم­ های صفحه­ای چند حلقه­ای بکار گرفته­شد. اما بحث از زمانی آغاز شد که مقاله­ سوترلند منتشر شد و در آن ادعا شد که فرضیات اولیه در روش خطی بکسی قابل پذیرش نمی ­باشد و با ارائه چند مثال، نادرستی مسائل با آن فرضیات را نشان داد. اما تحقیقات بر روی روش­های خطی ادامه داشت (بکسی ۱۹۸۱) و تمام تلاش­ها بر آن بود تا ثابت کند که روش ارائه شده همچنان از اعتبار برخوردار می­باشد.
بعد از آن چنگ و کوپتا (۱۹۸۸) مقاله خود را منتشر کردند که در آن روش حداقل مربعات به دو بخش اساسی تقسیم می­شد، ۱- بخش مستقیم ۲- بخش با تکرار و نشان دادند که روش خطی مربوط به بخش اول می­باشد. آنها چنین بیان داشتند که نقاط تکین معادلات نرمال شده و مقدار ضریب لاگرانژ بطور مستقیم بر کیفیت محاسبات اثر می­ گذارد.
در سال ۱۹۸۲ وایلد^[۲۱] روش حداقل مربعات را برای مسائل تولید تابع ارائه داد]۱۱[. او مسائل تولید تابع برای مکانیزم­ های صفحه­ای را با بهره گرفتن از معادله فرودشتین که از آنجا یک دسته از معادلات سنتز حاصل گردید، حل کرد. وایلد قابلیت روش حداقل مربعات را با روش نیتون-رافسون مقایسه کرد و نتیجه ­گیری مطلوبی را نیز ارائه نمود.
۱-۴-۲ مفاهیم کلی بهینه سازی
فرض کنید هدف این باشد که مقدار کمینه یک تابع پیچیده محاسبه شود. ساده­ترین و در عین حال ناکارامد ترین راه برای بدست آوردن این مقدار، روش سعی و خطا است. یعنی برای تک­تک نقطه­های فضای پاسخ محاسبه گردد. در پایان هم بهترین نقطه، به عنوان نقطه بهینه پذیرفته شود. روش دیگر، گزینش نقاطی با فاصله­های مساوی(توزیع یکنواخت) در فضای جستجو و بررسی آنها است. این روش­ها، روش­های هوشمندانه­ای نیستند، زیرا در هر مرحله از آن­ها اطلاعات بدست آمده از مراحل پیشین به کار گرفته نمی­ شود. برای هوشمندانه کردن این فرایند، می­توان در هر مرحله به کمک اطلاعاتی چون مشتق یا مقدار تابع در چند نقطه اطراف نقطه منتخب، از نقطه منتخب روی سطح تابع، گامی به سوی نقطه بهینه برداشت و با تکرار این روند به نقطه بهینه رسید.
بر اساس چگونگی جستجوی فضای متغیر­های تصمیم ­گیری نیز الگوریتم­های بهینه­سازی را می­توان به دو دسته اصلی روش­های مبتنی بر مشتق و روش­های جستجوی مستقیم^[۲۲] تقسیم ­بندی کرد. روش­های مبتنی بر مشتق، از مشتقات تابع هدف برای حل مسائل بهینه­سازی استفاده می­ کنند. این نوع روش­ها، کاملا به ویژگی هایی از مسئله مانند مشتق­پذیر بودن یا دست کم پیوسته بودن توابع هدف وابسته­اند. این مسئله، بکارگیری این روش ها را محدود می کند زیرا گروه بزرگی از این مسائل، شرایط مورد نیاز این روش­ها را ندارند. اما در صورت برآورده شدن شرایط لازم، الگوریتم خیلی سریع به پاسخ همگرا می­ شود. از جمله روش­های مبتنی بر مشتق که به اطلاعاتی از تابع هدف ماننده مشتق وابسته­اند می­توان به روش شبه نیوتن^[۲۳] ، کاهش گرادیان^[۲۴] ،BFGS^[25] ،DFP^[26] اشاره نمود. ضعف دیگر روش­های مبتنی بر مشتق اینست که پاسخ این روش ها به شدت به نقطه آغاز جستجو وابسته است. به همین دلیل، هنگامی که در فضای جستجو با وجود تعدادی نقطه بهینه محلی^[۲۷] ، الگوریتم معمولا در این نقاط گرفتار شده و قادر به یافتن نقطه بهینه عمومی^[۲۸] نمی ­باشد. همچنین اگر تابع هدف به شکل صریح قابل بیان نباشد و یا تابع هدف مشتق پذیر نباشد، نمی­ توان از این نوع روش­ها برای حل مسائل استفاده نمود]۱۲[. بر خلاف روش­های مبتنی بر مشتق، پاسخ روش­های جستجوی مستقیم چندان به نقطه آغاز جستجو وابسته نمی ­باشد. همچنین در این روش­ها شرایط خاصی برای تابع هدف در نظر گرفته نمی­ شود، اما بدلیل آنکه کمیت­هایی ماننده مشتق تابع هدف را بکار نمی­گیرند، سرعت همگرایی آنها در مسائلی که توسط هر دو روش قابل حل هستند، کمتر می­باشد. روش­های جستجوی مستقیم در حالت کلی به دو دسته هوشمند و غیر هوشمند تقسیم می­ شود]۱۳[. روش جستجوی تصادفی^[۲۹]، که از ابتدایی ترین الگوریتم­ها است، در دسته­بندی روش­های جستجوی مستقیم غیرهوشمند قرار می­گیرد]۱۳[. در این روش فضای متغیر طراحی به صورت تصادفی جستجو می­ شود و نقطه­ای با مقدار اکسترمم به عنوان نقطه بهینه انتخاب می­ شود. این روش برای مسائلی با فضای جستجوی بزرگ مناسب نمی ­باشد. روش جستجوی پخشی^[۳۰]، از دیگر روش­های جستجوی هوشمند می­باشند که با تعریف شدن سه حافظه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در این روش، در هر تکرار به سمت نقطه بهینه سوق می­یابند]۱۴[. الگوریتم های تکاملی^[۳۱]، الگوریتم تجمعی ذره، سیستم ایمنی مصنوعی^[۳۲]، الگوریتم تکامل تفاضلی^[۳۳] از جمله روش­های جستجوی هوشمند می­باشند . این الگوریتم­ها برای یافتن مقدار بهینه، دسته­ای از مقادیر را بر می­گزبنند. سپس با انجام فرایندهایی بر روی جمعیت که از طبیعت الگو برداری شده ­اند، کم­کم آن­ها را طوری تغییر می­ دهند که به مقدار بهینه برسند. یک الگوریتم تکاملی، هر مسئله بهینه­سازی را مانند یک مسئله تکامل می­نگرد و با انجام فرایند تکامل برروی جمعیت به مقدار بهینه می رسد.
بر خلاف روش­هایی که از مشتقات تابع برای بهینه سازی استفاده می کنند، الگوریتم های جستجوی مستقیم هوشمند، از مقدار تابع بهره گرفته و نیازی به مشتق­های آن ندارند. همچنین روش­های مبتنی بر مشتق از یک نقطه اولیه برای یافتن جواب یاری می­گیرند و در هر اجرا فقط یک پاسخ را بر می­گردانند، ولی الگوریتم های جستجوی مستقیم هوشمند با بهره مندی از جمعیتی از نقاط اولیه، از احتمال به دام افتادن در نقاط بهینه محلی می­کاهند]۱۲[.
روش تجمعی ذره که در این پژوهش از آن از استفاده شده است، الگوریتمی ابتکاری و پیشرفته از مجموعه روش­های جستجوی هوشمند می­باشدکه از شبیه سازی سیستم ساده شده رفتار موجودات اجتماعی ماننده پرندگان بر گرفته شده است. این روش به عنوان یک روش مقاوم در حل مسائل بهینه سازی غیرخطی پیوسته شناخته شده است]۱۵و۱۶[. این روش نسبت به سایر روش های آماری، همگرایی دقیق تر،سریع تر و پایدارتری ارائه می دهد]۱۷و۱۸[. در سال­های اخیر، این روش به طور گسترده مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل نشان می­دهد که روش مذکور می ­تواند با سایر الگوریتم­های جستجوی مستقیم هوشمند مانند الگوریتم ژنتیک، رقابت کند]۱۹و۲۰[.
۱-۴-۳ فرمول بندی عمومی بهینه­سازی
با بکارگیری برنامه ­های محاسباتی، مسئله بهینه­سازی در حالت عمومی به شکل

می باشد با توجه به