لین و همکاران[۵۶](٢٠٠۵): با داده هایی که از تایوان[۵۷] و هنگ کنگ[۵۸] جمع آوری کردند، عواملی که اقدامات مدیریت کیفیت زنجیره تامین را تحت تاثیر قرار می دهد را مشخص کردند. آنها بر اساس بررسی ادبیات موضوع عوامل کلیدی مدیریت کیفیت زنجیره تامین را به صورت زیر تعیین کردند: اقدامات مدیریت کیفیت، مشارکت تامین کننده و انتخاب تامین کننده. شکل۲-۴. بیانگر این مدل می باشد.
شکل ۲-۴: عوامل تاثیر گذار بر اقدامات مدیریت کیفیت زنجیره تامین
با بهره گرفتن از مدل معادلات ساختاری داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند و نتایج نشان داد که اقدامات مدیریت کیفیت به طور معنی داری با استراتژی مشارکت تامین کننده و انتخاب تامین کننده هم بستگی دارد. بین اقدامات مدیریت کیفیت و مشارکت تامین کننده، ارتباط معنی داری وجود داشت. سطح اقدامات مشارکت تامین کننده، تاثیر مثبتی بر عملکرد سازمان داشت، اما سطح اقدامات انتخاب تامین کننده بر عملکرد سازمان تاثیر نداشت و همچنین میزان اقدامات مدیریت کیفیت تاثیر مثبتی بر میزان عملکرد سازمان نداشت. آنها پیشنهاد کردند که اقدامات مدیریت کیفیت باید در برنامه های مشارکت تامین کننده ادغام شوند تا همکاری مورد نظر بدست آید که منجر به بهبود عملکرد سازمانی می شود.
جیاناکیس(۲۰۱۱)[۵۹] در این مقاله روش شکل گیری تفکر زنجیره تأمین طی ۲۰ سال گذشته مورد بررسی قرار گرفت. این مهم با بررسی مقالات منتشر شده در ۱۰ مجله برتر در زمینه مدیریت زنجیره تأمین صورت گرفت. با گسترش ادبیات مرتبط با مدیریت زنجیره تأمین، روش تحلیل ویژگی های این مجموعه مجلات در طی زمان تغییر پیدا نموده و شناسایی چالش های مهم مدیریت زنجیره تأمین در دهه جدید را قادر ساخته است. نتایج نشان داد که ساختار و محتوای موجود میان مجلات از مدیریت عملیات به سمت مدیریت زنجیره تامین تمایل پیدا کرده است. همچنین هر چند میزان انسجام مجلات بهبود یافته است ولی هنوز هم خلاهایی به سبب کمبود خود استنادی متقابل میان مجلات و ظهور سه شاخه متفاوت در مجلات به چشم میخورد.
دیوید الوین و ریکاردو دالوین (۲۰۱۲) در مقاله ای به بررسی مدیریت ریسک پروژه های برنامه ریزی منابع سازمانی پرداختند. از نظر آنها پروژه های ERP روش هایی بسیار پیچیده در شرکت های تجاری هستند و لذا عوامل ریسک آنها نیز جنبه های متعدد تکنولوژیک، مدیریتی، روانشناختی و جامعه شناختی را شامل می شوند. هدف از این مقاله معرفی روشی ابداعی برای آنالیز ریسک است تا درکی بهتر، ساختارمندتر و سیستماتیک تر در مورد روابط اصلی مابین عوامل ریسک و همچنین بین عوامل ریسک و اثرات خاص مرتبط با پروژه های ERP فراهم آورد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
استیفن و همکاران (۲۰۱۲) در پژوهش خود به ارتباط میان تناسب زنجیره تامین و عملکرد مالی شرکت ، با مطالعه ۲۵۹ شرکت تولیدی امریکایی و اروپایی و داده های مالی ثانوی، به بررسی ای رابطه پرداخته اند، در واقع در مورد تناسب بین تامین محصولات و عدم قطعیت تقاضا و همچنین طرح های پایه ای زنجیره ی تامین تحقیق کرده اند. یافته ها نشان می دهد که بالاترین تناسب زنجیره ی تامین به همراه نرخ بالاتر بهره ی دارایی های شرکت (آر او ای) و شرکت های دارای سوء تناسب منفی، عملکرد پایین تری نسبت به شرکت های با سوء تناسب مثبت دارند.
چانگ شی و همکاران(۲۰۱۴) در مطالعه خود با عنوان قالب کنترل داخلی برای سیستم موافق برنامه ریزی منابع سازمانی پرداخته اند. این مطالعه یک چارچوب کنترل داخلی ایجاد می کند که قابل اعمال در سیستم ERP است. در ابتدا بررسی منابع انجام شده، تا فرم های لازم کنترل داخلی در سیستم های فناوری اطلاعات IT بررسی شوند. سپس معیارهای کنترل برای ایجاد چارچوب کنترل داخلی ساخته شده است. مطالعه موردی انجام شده تا امکان سنجی چارچوب تولید شده بررسی شود. این مطالعه یک چارچوب ۱۲ بعدی با ۳۷ مورد کنترل با هدف کمک به حسابرسان در انجام حسابرسی موثر با بررسی نقاط کنترل داخلی و ضروری در سیستم های ERP پیشنهاد می کند. چارچوب پیشنهادی به شرکت ها اجازه می دهد تا بهره وری حسابرسی IT را افزایش و خطر کنترل را کاهش دهند. علاوه بر این، شرکت هایی که به این چارچوب مراجعه کنند و محدودیت های مدیریت IT خاص خود را در نظر گیرند می توانند مکانیزم مدیریت IT قوی تر ایجاد کنند.
باندی و همکاران[۶۰] (۲۰۰۳) اصول زیر را برای دستیابی به کیفیت در زنجیره تامین پیشنهاد ونحوه اجرای هر کدام را بیان می کنند. این اصول عبارتند از: تعهد مدیریت ارشد، تمرکز بر رضایت مشتری، طراحی و تولید محصول برای کیفیت، بهبودمستمر، آموزش و پرورش کارکنان، مشارکت و توانمند سازی کارکنان، توسعه و نگهداری یک سیستم تضمین کیفیت موثردرمحل، سیستم مدیریت کیفیت تامین کنندگان.
لی و همکاران (۲۰۱۲) در مقاله خود به بررسی روابط بین عناصر تسهیم اطلاعات و استراتژی‌های رقابتی و عملکرد زنجیره تامین در سازمان می پردازد. آنها ۵ بعد معمول مدیریت زنجیره تامین (مشارکت استراتژیک با تامین کننده، ارتباط با مشتریان، سطح اشتراک گذاری اطلاعات، کیفیت اشتراک گذاری اطلاعات، و تعویق) و ارتباط بین ابعاد معمول زنجیره تامین، مزیت رقابتی و عملکرد سازمانی را بررسی کردند. نتایج این تحقیق با بهره گرفتن از دیدگاه مبتنی بر منابع، بیانگر آن است که سطوح بالاتر از معمول SCM، می‌توانند منجر به کسب مزیت رقابتی و بهبود عملکرد سازمانی شوند. همچنین مزیت رقابتی می‌تواند تأثیری مثبت و مستقیم بر عملکرد سازمانی داشته باشد.
ساناتام و همکاران[۶۱](۱۹۹۹) فعالیت های مدیریت کیفیت شرکت های تولیدی را در سطوح مختلف زنجیره تامین و صنایع مختلف بررسی کردند. آنها برای انجام این کار، شرکت ها را در سه سطح در زنجیره تامین قرار دادند- مونتاژ کنندگان نهایی، تامین کنندگان رده اول و تامین کنندگان رده دوم. علاوه بر این شرکت ها را در صنایع خودروسازی، الکترونیک و سایر صنایع نیز مورد بررسی قرار دادند. عوامل مدیریت کیفیت در این تحقیق عبارتند از: مدیریت کیفیت فرایند، مدیریت و توسعه نیروی انسانی، برنامه ریزی کیفیت استراتژیک، و اطلاعات و تجزیه و تحلیل. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که هیچ تفاوت معنی دار آماری در زمینه سطح اقدامات مدیریت کیفیت در طول زنجیره تامین وجود ندارد. این یافته در تضاد با این نظریه بود که از نظر اقدامات کیفیت تامین کنندگان رده دوم پشت سر مونتاژ کنندگان نهایی و تامین کنندگان رده اول قرار دارند. علاوه بر این نتایج نشان داد تولید کنندگان در صنعت خودرو، در زمینه برنامه ریزی استراتژیک از صنایع الکترونیک و سایر صنایع فعال تر هستند. ولی در زمینه سه عامل دیگر کیفیت تفاوت معنی داری بین صنایع وجود نداشت.
جمع بندی فصل دوم
بنگا ه های تجاری، سازمان ها، و شرکت ها وقتی موفق خواهند شد که بیش از رقبا برای مشتریان ارزش افزوده ایجاد کنند که این امر به مراتب سود دهی و حفظ جایگاه را در بازار در پی خواهد داشت. در این راستا حفظ و بالا بردن کیفیت مدیریت در زنجیره تامین ضروری می باشد که این امر با تبادل اطلاعات و یکپارچه سازی آن با بهره گرفتن از یک نرم افزار مناسب که می تواند ERPباشد برای شناسایی و رفع نیازهای داخلی و خارجی در زنجیره تامین محیا می شود. یکپارچه سازی سیستم و یکپارچه سازی فعالیت، در القای عملکرد بهتر شرکت نقش ویژه ای دارند. یکپارچگی زنجیره تامین، شایسته توجه مدیران است چرا که نه تنها در پاسخ دهی زنجیره تامین بلکه بر روی بهبود فعالیت ها تاثیر مستقیم دارد. مدیرانی که به دنبال بهبود جایگاه خود در بازار هستند، باید در نظر داشته باشند که بهبود یکپارچگی زنجیره های تامین داخلی و خارجی و فعالیت های سازمانی و بین شرکتی تاثیر بسزایی بر روی بازار دارد.
فصل سوم
روش شناسی
تحقیق
۳-۱ مقدمه
روش‌شناسی علمی، نظامی است از قواعد و روش‌هایی که پژوهش بر آن نهاده شده است و ادعاها در مورد مسئله پژوهش مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. روش علمی تحقیق به همه مراحلی اشاره دارد که در جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات برای رسیدن به یک هدف معین مورد استفاده قرار می‌گیرد. انتخاب روش تحقیق مناسب به هدف‌ها، ماهیت و موضوع مورد تحقیق و امکانات اجرایی بستگی دارد و هدف از تحقیق دسترسی دقیق و آسان به پاسخ سؤالات تحقیق است (سلطان محمد،۱۳۹۲). به طور کلی هر تحقیق در پی طرح شدن مشکل یا مسئله‌ای مطرح می‌شود. پژوهشگر با جمع آوری اطلاعات و آمار مورد نیاز، ساماندهی و در نهایت تجزیه و تحلیل آنها به سوالات و اهداف تحقیق پاسخ می دهد. در نتیجه فرایند جمع آوری اطلاعات و داده ها و همچنین تجزیه و تحلیل آنها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. و برای اینکه نتایج حاصل از تحقیق معتبر باشد از یک روش مناسب در تحقیق استفاده می شود چرا که انتخاب روش نامناسب منجر به نتیجه‌گیری نادرست می‌شود. تحقیق حاضر در پی بررسی یکپارچه سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی و تاثیرآن در عملکرد مدیریت کیفیت زنجیره تأمین شرکت پتروشیمی استان کرمانشاه می باشد. لذا در این فصل از تحقیق، به روش شناسی پژوهش و سیر مراحل انجام آن به صورت تفصیلی خواهیم پرداخت و در مورد نوع پژوهش، روش پژوهش، روش و ابزار جمع آوری داده ها، روش تجزیه و تحلیل داده ها، جامعه آماری این پژوهش و روایی و پایایی ابزار مطالبی ارائه خواهد شد.
۳-۲ نوع روش تحقیق
تحقیق، بررسی نظام مند مبتنی بر استدلال و شواهد برای کشف روابط جدید می باشد. به بیان دیگر، تحقیق جستجوی نظام مند و دقیقی است که می خواهد روابط یا اطلاعات جدیدی را بیابد یا دانش موجود را تشریح یا اصلاح کند (احمدی و همکاران، ۱۳۹۲). احمدی و همکاران (۱۳۹۲) انواع تحقیق را به شرح زیر معرفی می نمایند:
الف) تحقیق بنیادی: به دنبال توسعه مرزه ای دانش و کشف قوانین علمی است. ممکن است نظریه ای انشاء شود یا اصول فرضیه و قضایای نظریه ای آزمایش شوند.
ب) تحقیق کاربردی: بررسی ساخت های نظری در موقعیت عملی که به روش می انجامد. به عبارت دیگر، این تحقیق بسترکار تحقیق بنیادین است.
ج) توسعه ای: نوعی تحقیق کاربردی است که هدف آن توسعه و بهبود روش ها، ابزار، کالاها یا ساختار است.
که تحقیق حاضر ازلحاظ هدف از نوع کاربردی می باشد، به این دلیل که یافته‌های این تحقیق و تجزیه و تحلیل آن می‌تواند برای حل مسائل مورد استفاده قرار گیرد. لذا به تعریف مجدد آن از دیدگاه های دیگر می پردازیم. تحقیق کاربردی تلاشی برای پاسخ دادن به یک معضل و یا مشکل عملی است که در دنیای واقعی وجود دارد (خاکی،۱۳۹۱). سکاران معتقد است که هنگامی که با هدف برخورداری از نتایج یافته ها برای حل مسایل موجود در سازمان به تحقیق می پردازیم آن را تحقیق کاربردی می نامیم. در واقع بسیاری از سازمان ها به تحقیقات کاربردی توجه دارند و محققان را برای بررسی مشکلات مورد علاقه خود بکار می گیرند تا راه حل های عملی برای اصلاح یک موقعیت مشکل آفرین بیابند. به عبارت دیگر، هدف تحقیقات کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است (نادری،۱۳۹۳). تولید دانش جز با احراز روش‌های درست ممکن نیست و پژوهشگر مسؤل روشی است که برای پردازش داده ها به کار برده است. در واقع، روش‌های پژوهش وسیله یا طریقه تعیین این امر است که چگونه یک گزاره‌ی پژوهش (فرضیه) مورد تأیید قرار می‌گیرد یا رد می‌شود (خلیلی شورینی، ۱۳۹۱). یکی از روش های مرسوم تحقیق در علوم مدیریت روش تحقیق توصیفی است. هدف این مطالعه توصیف عینی و منظم رویدادهاست (احمدی و همکاران، ۱۳۹۲). به عبارت دیگر، مطالعه توصیفی برای تعیین و توصیف ویژگی های متغیرهای یک موقعیت صورت می گیرد. هدف هر مطالعه توصیفی عبارت است از تشریح جنبه هایی از پدیده مورد نظر پژوهشگر و با دیدگاهی فردی، سازمانی، صنعتی ونظایرآن. پژوهش حاضر، به دلیل آنکه به بررسی و آزمون نظریه های علمی موجود در زمینه تاثیر سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی بر مدیریت کیفیت زنجیره تامین در عملکرد شرکت می پردازد و دانش کاربردی را در این زمینه توسعه می دهد از نظر هدف در دسته پژوهش های کاربردی است، و آنجاییکه دراین تحقیق به توصیف و بررسی روابط موجود بین عوامل از طریق گردآوری و تحلیل اطلاعات برای پاسخ به سؤالات پرداخته می شود، پژوهش حاضریک تحقیق توصیفی است. که به روش پیمایشی و مطالعه موردی انجام شده است. تحقیق حاضر در گروه تحقیقات پیمایشی به روش مقطعی می باشد، روش مقطعی به منظور گردآوری داده ها درباره یک یا چند صفت در یک مقطع از زمان، از طریق نمونه گیری از جامعه انجام می شود، این گونه پژوهش ها به توصف جامعه بر اساس یک یا چند متغیر می پردازد. همچنین تحقیق ما به نظر منطقه اجرا در زمره تحقیقات قیاسی قرار می گیرد.
۳-۳ قلمرو تحقیق:
در ادامه به شرح قلمروموضوعی، مکانی و زمانی پژوهش پرداخته خواهد شد.
۳-۳-۱ قلمرو موضوعی
موضوع پژوهش مورد نظر در ارتباط با بررسی تاثیر مدیریت کیفیت زنجیره تأمین با بهره گرفتن از برنامه ریزی منابع سازمانی در عملکرد شرکت پتروشیمی باختر کرمانشاه می باشد.
۳-۳-۲ قلمرو مکانی
پژوهش مورد نظر، از نظر مکانی در شرکت پتروشیمی باختر استان کرمانشاه به انجام رسیده است و همچنین در سایر شرکت ها و صنایع مشابه قابلیت اجرا دارد.
۳-۳-۳ قلمرو زمانی
جمع آوری داده های لازم برای پژوهش حاضر، از میان آزمودنی های پژوهش از خردادماه ۱۳۹۴آغاز و در شهریورماه ۱۳۹۴ پایان یافت.
۳-۴ جامعه و نمونه آماری
۳-۴-۱جامعه
یک جامعه پژوهش(آماری)، همه اعضایی هستند که یافته های پژوهش را به آن تعمیم می دهیم که در واقع دارای ویژگی های همگون، مشترک، و قابل اندازه گیری می باشند و با اهداف موضوع تحقیق کاملاً مرتبط اند (احمدی و همکاران، ۱۳۹۲). جامعه در این پژوهش مدیران ارشد، مدیران میانی، مدیران عملیاتی و سایر پرسنل شرکت پتروشیمی باخترکرمانشاه می باشند که تعداد آنها به حدود ۱۰۰۰ نفر می رسد.
۳-۴-۲ نمونه
نمونه عبارت است از مجموعه ای از نشانه ها که از یک قسمت، یک گروه یا جامعه ای بزرگترانتخاب می شود به طوری که این مجموعه، معرف کیفیات و ویژگی های آن قسمت، گروه یا جامعه بزرگترباشد. نمونه گیری، فرایند انتخاب کردن تعدادکافی از میان اعضای جامعه آماری است، بطوری که با مطالعه نمونه و فهمیدن خصوصیات و ویژگی های آزمودنی ها گروه نمونه قادر خواهیم بود این خصوصیات و ویژگی ها را به اعضای جامعه تعمیم دهیم(سکاران، ۱۳۸۷)[۶۲]. در این پژوهش جامعه مورد نظر شرکت پتروشیمی استان کرمانشاه می باشد که با توجه به جدول مورگان[۶۳] و تعداد جامعه مورد نظر مقدار حجم نمونه ۲۷۸ نفربرآورد شده است که در مجموع ۳۰۰ پرسش نامه به دلیل احتمال در ناقص، مخدوش بودن و یا عدم بازگشت توزیع شد که از این تعداد ۲۸۵ پرسشنامه بازگشت ودر پایان تعداد مورد نظر مورد بررسی وتحلیل قرار گرفت. جدول مورگان زمانی که نه از واریانس جامعه ونه از احتمال موفقیت یا عدم موفقیت متغیر اطلاع دارید و نه می توان از فرمول های آماری برای برآورد حجم نمونه استفاده کرد مورد استفاده قرار می گیرد همچنین این جدول نسبت به سایر روش ها حداکثر تعداد نمونه را می دهد. جدول زیر طبقات، جامعه و حجم نمونه در شرکت مورد نظر را نشان می دهد.
جدول ۳-۱: حجم نمونه طبقات شرکت پتروشیمی باختر
| طبقات | جامعه آماری | حجم نمونه |
| مدیران ارشد | ۱۵ | ۱۲ |
۵-۳- پیشنهادات حاصل از نتایج آزمون فرضیه ها:
باتوجه به نتایج حاصل ازفرضیه های تحقیق و بررسی تفکیکی سوالات تحقیق مشخص گردید:
متغیر انتظار اجرا :
با توجه به نتایج به دست آمده در انتظار اجرا با میانگین ۶۶۵۴/۳، مبیّن این موضوع است که حتی با بالاتر بودن از میانگین پیش بینی شده ، می توان با تغییر نگرش دهیاران مبنی بر عدم محدود شدن عملکرد با بهره گرفتن از ICT ، عدم کاهش اثربخشی با بهره گرفتن از ICT و عدم کاهش فرصت ترفیع و ارتقا می تواند انتظار اجرا افزایش پیدا کند و همچنین می توان با در اختیار قرار دادن مزایا به دهیارانی که با بهره گرفتن از ICT عملکرد و کارایی خود را بهبود می بخشند، آنان را در استفاده از ICT راغب تر کرد.
متغیر انتظار تلاش :
با توجه به نتایج به دست آمده در انتظار تلاش با میانگین ۵۵۸۷/۳ ، مبیّن این موضوع است که حتی با بالاتر بودن از میانگین پیش بینی شده ، می توان با تغییر باور افراد مبنی بر عدم صرف زمان بیشتر نسبت به وظایف معمول ، تهیه و طراحی نرم افزارها با محیط ساده و آموزش های لازم و مرحله به مرحله به دهیاران درک استفاده از ICT را برای آنان راحت و آسان نمود.
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
متغیر نگرش به استفاده :
با توجه به نتایج به دست آمده در نگرش به استفاده با میانگین ۹۲۵۶/۳ ، این گونه می توان گفت که با تقویت جنبه سرگرمی، خوشایند و دلپذیر نمودن استفاده از ICT نگرش دهیاران را نسبت به استفاده از فناوری مثبت تر و از بیزاری فرد کاست .
متغیر اثرات اجتماعی :
با توجه به نتایج به دست آمده در اثرات اجتماعی با میانگین ۸۱۲۳/۳ ، می توان بیان کرد که با افزایش حمایت و پشتیبانی بخشداران و اعضای شوراها و اعتقاد آنان مبنی بر استفاده و پذیرش دهیاران از فناوری همچنین ارائه کمک نرم افزاری و سخت افزاری مورد نیاز در هنگام بروز مشکلات ، نگرش دهیاران را برای استفاده از ICT بهبود بخشید.
متغیر شرایط تسهیل گر:
با توجه به نتایج به دست آمده در شرایط تسهیل گر با میانگین ۴۹/۳ ، می توان بیان داشت با تهیه و طراحی سیستمهای سازگار و متناسب با کار دهیاران و ارائه کمکهای لازم هنگام روبرو شدن با مشکلات رایانه ای ، دیدگاه دهیاران را نسبت به استفاده از ICT مثبت تر نمود.
متغیر قصد استفاده از ICT :
با توجه به نتایج به دست آمده در قصد استفاده از ICT با میانگین ۷۳۹۸/۳ ، می توان با برنامه ریزی های بلند مدت و کوتاه مدت برای استفاده از فناوری توسط دهیاران و اهمیت استفاده از ICT در انجام کارهای مختلف قصد دهیاران جهت استفاده از ICT را در آینده تحت تاثیر قرار داد.
متغیر خودکارآمدی :
با توجه به نتایج به دست آمده در خودکارآمدی با میانگین ۶۹۰۶/۳ ، می توان با برگزاری کلاسها و جلسات آموزشی و پشتیبانی در هنگام بروز مشکل توانایی دهیاران را در استفاده از ICT افزایش داد .
متغیر اضطراب :
با توجه به نتایج به دست آمده در اضطراب با میانگین ۲۷۹۹/۳ ، می توان با آموزشهای لازم در طرز استفاده از فناوری و پشتیبانی در طی مراحل انجام کار و تصحیح اشتباهات آنان در هنگام کار با فناوری ، نگرانی دهیاران را نسبت به استفاده از ICT کاهش داد و آنها را راغب تر نمود.
۵-۴- محدودیت های تحقیق :
معمولاً انجام هر تحقیق موانع، مشکلات و محدودیتهایی را به دنبال دارد ولی این مطلب بدان معنی نیست که نمی توان از نتایج آن تحقیقات استفاده کرد و یا تأثیر قابل توجهی بر ارزش آن تحقیقات داشته باشد. ولی از آنجایی که اشاره به مشکلات و محدودیتهای تحقیق برای آشنایی مخاطبان و استفاده کنندگان لازم است در زیر به برخی موارد اشاره می شود :
۱- باتوجه به حجم نمونه و استفاده از نمونه برداری در دسترس می توان گفت که این گونه نمونه برداری یکی از محدودیتهای تحقیق بوده که باعث می شود تعداد پاسخ دهندگان با جنسیت مرد نسبت به زن افزایش داشته باشد. البته یکی از دلایل دیگر اینست که نسبت دهیاران با جنسیت مرد به دهیاران زن در دهیاریها بیشتر می باشد.
۲- از آن جایی که دهیاری نهادی تازه تاسیس در ایران است و سابقه خدمت دهیاران به بالای ۱۵سال نمی رسد، این خود می تواند محدودیت هایی را ایجاد کند.
۳- با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش تحصیلات، جنسیت و سن ازمتغیرهای است که در پاسخ گویی به سوالات مطرح می باشد و تاثیرگذار است ولی در این تحقیق آن ها مورد بررسی قرار نگرفته اند.
۵-۶- پیشنهادات برای تحقیقات آتی :
پیشنهاد می گردد در مطالعات آینده متغیرهای جنسیت ، سن، تجربه و اختیار استفاده، مدل یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد سنجش و بررسی قرار گیرند.
پیشنهاد می شود برای آزمون مجدد مدل، تحقیق مشابهی در سطح کشور و در بین دهیاران سایر استان ها انجام گیرد و نتایج حاصل مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
پیشنهاد می شود در تحقیقات بعدی همزمان با مطالعه بر روی دهیاران، اعضای شوراهای اسلامی روستا نیز مورد مطالعه قرار گیرند.
همچنین پیشنهاد می شود در تحقیقات آینده از سایر مدلهای پذیرش فناوری اطلاعات ( مانند مدل TAM ) استفاده گردد و نتایج بدست آمده با نتایج حاصل از این پژوهش مقایسه گردد.
منابع
و
مآخذ
منابع فارسی :
آلبرتو، کارنیرو (مرداد ۱۳۸۶). ترجمه عباس نصیری زنگ آباد. پذیرش فناوری های نوین در سازمان: ماهنامه تدبیر ، سال هجدهم، شماره ۱۸۲،صفحه ۴۹٫
احمدی ده قطب الدینی، محمد . (۱۳۸۷) . بررسی رابطه تجربه کار با رایانه ، تناسب تکلیف - فناوری ، خودکارآمدی رایانه ، اضطراب رایانه ، لذت ادراک شده رایانه ، سازه های مدل پذیرش فناوری دیویس ، طرح پژوهشی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد انار.
اصنافی ،امیررضا-حمیدی،علی.( ۱۳۸۶).نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه آموزش و دانش با تاکید بر نقش کتابخانه های مجازی،مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.
الهی، ش. عبدی، ب. دانایی فرد،ح (۱۳۸۹). پذیرش دولت الکترونیک در ایران: تبیین نقش متغیرهای فردی، سازمانی و اجتماعی مطرح در پذیرش فناوری. چشم انداز مدیریت دولتی، شماره۱،صص ۶۷-۴۱٫
امیرشاهی، میراحمد و باروتی اردستانی، نرگس، (۱۳۸۵) ،«ارائه مدل مفهومی پذیرش فناوری اطلاعات برای کارکنان سیستم های بانکی: بانک صادرات شهر تهران» ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده فنی الزهرا.
پاسبان رضوی،مجیدرضا.(۱۳۸۸). موسسه ارتباطات و فناوری آموزشی بریتانیا والدین، فناوری ارتباطات و اطلاعات ، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران (ICT) و تعلیم و تربیت
حسین پور، جعفر. ۱۳۸۶٫ نقش فن آوری اطلاعات در تحول ساختار سازمان ها، ماهنامه اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره ۲۳۸، صفحات ۱۹۵-۱۸۲.
حسینی، خدداد و فتحی، سیدحمید و الهی، سعید . ۱۳۸۵٫ طراحی الگوی تأثیر فن آوری اطلاعات بر سنجه های عملکرد مالی با رویکرد فراتحلیل، فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی، شماره ۴۶، صفحات ۸۳-۶۱.
خاکی، غلامرضا، ١٣٨٢ ، روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی، انتشارات بازتاب.
ریاحی، غلامحسین (۱۳۷۲)،آشنایی با اصول و روش تحقیق، نشر اشراقیه، تهران
سلمان زاده ، سهراب. (۱۳۸۵) ، لزوم طراحی و اجرای سیستم های اطلاعاتی در گمرک، مجموعه مقالات همایش منطقه ای گمرک و فناوری اطلاعات و ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو، چاپ سفید، صص. ۱۳۳-۱۲۴٫
سرلک، محمدعلی و منتظر، راحله و حبیبی، فاطمه، « ارزیابی تفاوتهای فرهنگی بر استفاده از فناوری اطلاعات در محیط چند فرهنگی رسانه ملی»، نشریه مدیریت فردا، سال ششم، شماره ۲۰.
سرمد، زهره و بازرگان، عباس و حجازی، الهه، ۱۳۷۶ ، روش تحقیق در علوم رفتاری ، تهران، انتشارات آگاه، صص ۸۱-۸۲ و صص ۱۷۳-۱۷۰و۱۶۹.
سکاران، اوما. ۱۳۸۱٫ روش های تحقیق در مدیریت، ترجمه صائبی، محمد، شیرازی، محمود، ناشر مؤسسه عالی آموزش و پرورش مدیریت و برنامه ریزی، صفحات ۳۰۰-۱۰۰.
سورین، ورنرجی و جیمز دبلیوتانکارد (۱۳۸۱). نظریه‌های ارتباطات. ترجمه علیرضا دهقان، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران. ص ۳۲ و ۳۱۲.
شیخ شعاعی، فاطمه ، ۱۳۸۵، بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کتابداران کتابخانه های دانشکده های فنی دانشگاه های دولتی شهر تهران : قابلیت کاربرد “مدل پذیرش فناوری” ، پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ص۱
شیخ شعاعی،فاطمه.علومی، ط(۱۳۷۸). بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطّلاعات توسط کتابداران کتابخانه های دانشکده های فنی دانشگاههای دولتی شهر تهران. کتابداری و اطلاع رسانی- جلد ۱۰ شماره ۳.
پیشینه داخلی
-
- “خودی و انسان آرمانی در شعر اقبال لاهوری” موضوعی است که میر ( ۱۳۸۸) با روش توصیفی انجام داده است. در ابتداء نویسنده به اندیشۀ توحیدی و قرآنی اقبال اشاره می کند. سپس به اهمیت تعالیم قرآنی و نقش آن در شکل گیری آراء اقبال می پردازد. در بخش بعدی، پژوهش گر به فلسفۀ خودی اقبال اشاره می کند؛ و معتقد است که وی با مشاهدۀ انحطاط و زوال هویت در اقوام شرق، علی الخصوص مسلمانان، راه درمان این انحطاط را در توجّه بیشتر به اندیشۀ خودی و بازگشتن به خویشتن می داند. در بخش آخر، نویسنده اشاره ای به مراحل تربیت و پرورش خودی از دیدگاه اقبال لاهوری می کند.
-
- مشایخ فریدنی (۱۳۷۳) در کتاب نوای شاعر فردا، بر اساس دریافت کتاب اسرار خودی اقبال شرح می دهد که جوهر کائنات و اساس آفرینش، خودی یا خویشتن است. این خودی، چون با عشق مقرون گردد، چنان قدرتی خواهد داشت که می تواند بر سراسر جهان آفرینش حکم فرمایی کند. این خودی با پیروی کامل از شریعت محمّدی و با خویشتن داری وضبط نفس از مناهی و محرّمات، چنان نیرویی به انسان می بخشد که او را تا مقام خلیفه اللهی بالا می برد. اقبال معتقد است که شرقیان و بویژه مسلمانان شخصیت خود را فراموش نموده اند و در نتیجه مجذوب غرب شده اند. اهل اسلام باید به اسرار نهفته ای که در خودیِ خود دارند، پی ببرند و به جای رها کردن کارها به تقدیر، روی به کار و کوشش آورند(مشایخ فریدنی،۵۴:۱۳۷۳).
-
- بهرامی (۱۳۹۰) پایان نامه ای تحت عنوان” تأثیر اندیشۀ اصلاح گرایانۀ اقبال لاهوری بر اشعار فارسی او"که در مقطع کارشناسی ارشد، با راهنمایی جمال احمدی و در دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج تهیه شده را، دفاع کرده است. پژوهش گر در این پایان نامه اقبال را جزء اندیشمندان برتر مسلمان در قرون اخیر قرار می دهد، و معتقد است که اندیشه های اقبال لاهوری بیشتر از قرآن و مضامین قرآنی تأثیر پذیرفته است. در ادامه آمده، اقبال اصلاح گری است که در ردیف افرادی مانند سید جمال الدین اسدآبادی قرار می گیرد. اقبال با مشاهدۀ انحطاط و زوال هویّت در اقوام شرق، خصوصاً مسلمانان، راه درمان این انحطاط را در توجّه بیشتر به خود و ارزش خودی می داند. و سرانجام به مراحل تربیت و پرورش خودی پرداخته شده است.
-
-
-
- شاه محمدی (۱۳۸۴) در مقاله ای تحت عنوان” تعامل علم و دین از دیدگاه اقبال لاهوری” با پرداختن به نگرش اقبال لاهوری دربارۀ علم جدید، دین، خدا و جهان طبیعت، نشان می دهد که در نظر او علم و دین، نه در تعارض و نه در تمایز و جدایی، بلکه در تعامل با یکدیگرند و علوم جدید هیچ تعارضی با روح تعالیم قرآنی و اسلامی ندارند. در پایان، نویسنده معتقد است که در نظر اقبال، برای ارائۀ تفسیری جامع از واقعیت، تعامل علم و دین با یکدیگر لازم است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
-
-
پیشینۀ خارجی
-
- “ذوق زیبایی شناسی اقبال لاهوری” عنوان رسالۀ فقری[۱۲]است. این رساله که پنج فصل دارد بیشتر به زیبایی شناسی پرداخته است، ولی بخش هایی به ویژگی های رفتاری و تربیتی مسلمانان اختصاص یافته است. اینکه اقوام شرق(مسلمانان) به هنگام بیداری، در غفلت و خواب به سر می برند. در ادامه محقّق به ارزش علم نزد اقبال اشاره کرده و معتقد است که وی علوم پیشرفته زمان خود را که عمدتاً توسط کشورهای غربی هدایت و به کار برده می شد را، به این دلیل که تنها برای به دست آوردن مادّیات بود، چندان نافع نمی داند، اقبال علمی را نافع و حقیقی می داند که از ارادت قلبی و عشق لبریز باشد. او پیامبر اکرم(ص) را نمونۀ انسان کامل می داند. اقبال تمام زیبایی و خیر را در جمال خداوند، سپس انسان کامل (پیامبر خاتم(ص)) و عشق ورزی به انسان ها می داند. .
جمع بندی و چهارچوب مفهومی تحقیق
وجه اشتراکِ تمامیِ پژوهش های صورت گرفته در مورد اندیشه های اقبال این است که، همۀ پژوهش گران، اقبال را مسلمانی تحوّل خواه و در عین حال مقیّد و متعهّد به آموزه های اسلام می دانند. اقبال لاهوری یکی از بزرگ ترین و مشهورترین متفکّران جهان اسلام است، که به دلیل تسلّط وی بر علوم گوناگون مانند: فلسفه، سیاست، شعر و علوم دینی، علی الخصوص دین اسلام… لقب علّامه را به وی داده اند. علّامه در آراء خود به موضوعات بسیاری پرداخته است، که یکی از آن موضوعات، تعلیم و تربیت و آراء تربیتی می باشد.
در این پژوهش به تحلیل و بررسی آراء تربیتی اقبال پرداخته ایم؛ زیرا با توجّه به جست و جویی که در میان منابع داخلی و خارجی صورت گرفت؛ پژوهشی به شکل مفصّل و تخصّصی، به موضوع آراء تربیتی اقبال لاهوری نپرداخته، و اگر هم پژوهشی صورت گرفته، پیرامون اشعار و سبک شعری و بیشتر در مورد افکار و اندیشه های سیاسی وی بوده است. در این تحقیق سعی داریم تا با پر کردن این خلاء و پرداختن به این موضوع، کمکی به شناساندن آراء تربیتی این اندیشمندِ آگاه به زمانه اش کنیم، و در عین حال راهی روشن را برای مسلمانانی قرار دهیم که خواهان تعالیم تربیتی ناب و در عین حال اسلامی هستند.
چارچوب مفهومی تحقیق:
فصل سوم
روش پژوهش
روش شناسی تحقیق
روش پژوهش مورد نظر در این پژوهش از نوع پژوهش های بنیادی نظری می باشد. در این نوع پژوهش ها اطلاعات و موادّ اوّلیه تحلیل به روش کتابخانه ای جمع آوری می شود. پژوهش های بنیادی نظری از نوع پژوهش های کیفی محسوب می شوند. در این تحقیق، روش گردآوری اطّلاعات کتابخانه ای، و ابزار آن فرم های فیش است. از این رو به دلیل مطالعه کتاب ها و مقالات متنوّع ومنابعی پیرامون تربیت به طور کلّی و آراء تربیتی اقبال لاهوری به طور اخص و تحلیل آن منابع، روش تحقیق آمیزه ای از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و تحلیل اسنادی است.
جامعه آماری
با توجه به اینکه این تحقیق میدانی نیست و با آمار و ارقام سرو کار نداریم، بنابراین این جامعه آماری به معنای متعارف وجود ندارد، و با جامعه متنی روبه رو هستیم. در تحقیق حاضر جامعه متنی، کلیه پایان نامه ها، کتب و مقالات موجود در کتابخانه ها و سایت ها و مجلّات علمی پژوهشی و علمی کاربردی و دیگر نوشته های پیرامون عنوان مورد پژوهش می باشد.
نمونه تحقیق
این تحقیق از نمونه های هدفمند دست اول (که آثار اقبال را شامل می شود)، دست دوم که منابعی که در مورد اقبال و توسط دیگران نوشته شده و در دسترس، با توجه به سوالات پژوهش استفاده خواهد شد. روش نمونه گیری نیز در راستای پاسخ گویی به سوالات و اهداف تحقیق، هدف مند می باشد.
ابزارهای تحقیق
از آنجایی که این تحقیق، یک تحقیق نظری و بنیادی می باشد، لذا ابزار تحقیق، فرم های فیش برداری بوده است که با توجه به موضوع تحقیق، یعنی بررسی اجمالی اندیشه و آراء تربیتی اقبال لاهوری، تهیه و مورد استفاده قرار گرفته است.
شیوۀ انجام تحقیق
-
- بررسی و جمع آوری منابع نظری مرتبط با موضوع تحلیل آراء تربیتی اقبال لاهوری
-
- مطالعۀ منابع مرتبط و فیش برداری از آنها
-
- طبقه بندی محتوایی مطالب
-
- پاسخ به سوالات مطرح شده در تحقیق
-
- جمع بندی و نتیجه گیری
شیوۀ تحلیل داده ها
داده های جمع داده آوری شده با بهره گرفتن از تکنیک های تحلیل کیفی، تحلیل شده است.
فصل چهارم
یافته های تحقیق
سؤال اوّل: مبانی تربیت از دیدگاه اقبال لاهوری چیست؟
منابع تعلیم و تربیت در اسلام از دو منظر و معنی قابل بررسی است: ۱- منابع اولیۀ اسلام که بازگو کنندۀ (انسان آن چنان که هست) و (انسان آن چنان که باید باشد) هستند. این منابع عبارتند از:
۱-۱: کتاب الله(قرآن کریم) که بیان کنندۀ موجودیت انسان است، از نظر واقعیاتی که طبیعت جسمانی و روانی او را تشکیل می دهند. و بیان کنندۀ راه های به فعلیت رساندن استعدادهای مثبت انسان و قراردادن او در مسیر جاذبۀ کمال است.
۲-۱:سنّت پیامبراکرم(ص) که شامل: گفتار، کردار و امضای عملی قانون گزار اسلام است. سنت پیامبراکرم(ص) در هر شکلی که باشد، توضیح دهنده و مفسّر قرآن و مقداری دیگر از احکام و تکالیف است.
۳-۱:اجماع که در اصطلاحات فقها به معنای اتّفاق نظرمجتهدان اسلام در یک عصر(یا از صدر اسلام تا زمان حال) بر سر یک مسئلۀ فقهی است.
۴-۱:عقل که دارای دو نوع عقل یا دو نوع فعّالیت؛ شامل عقل نظری معمولی است که این فعالیت، با عینکی که انسان برای شناخت هستی و وجود خویشتن به چشمانش زده و نگرش با عینک را هم برای خود ضروری تشخیص داده است، کاری ندارد. و فعالیت دیگر عقل که فعالیت عقل سلیم(عقل کامل) است که عامل اصلی ادارۀ حیات معقول که ضامن به فعلیت رسیدن کمال ممکن دربارۀ یک انسان است(جعفری تبریزی، ۱۳۹۰: ۲۳-۳۰).
۲- اصول، قواعد و اهداف تعلیم و تربیت: که به اهداف تربیتی(اهداف نسبی و مطلق) به شکل مجزّا پرداخته خواهد شد.
در این تحقیق منظور از مبانی تربیتی، همان معنای اوّل از مبانی تربیت که شامل منابعی است که محتوای مباحث و اعمال تربیتی از آنها نشأت گرفته اند؛ و در تمامی مضامین و ارکان تعلیم و تربیت به عنوان منبع و مأخذ مورد توجّه هستند، مورد نظر است.
علّامه اقبال لاهوری نیز در کتاب احیای فکر دینی در اسلام، به طور مفصّل به معرّفی منابع اصیل و اصلی دین اسلام می پردازد. اقبال از چهار منبع مورد قبول در فقه اسلامی نام می برد که قرآن کریم، حدیث، اجماع و قیاس(عقل استدلالی) را شامل می شود. از ویژگی های دیدگاه اقبال این است که قرآن کریم به عنوان مهمترین منبع مورد استفاده قرار می گیرد، و منابع دیگر، تأیید کننده این منبع هستند و یا در مواقعی به کار گرفته می شوند، که در مورد آن موضوع صریحاً اشاره ای نشده باشد. اگرچه نظر و توضیحات اقبال در مورد برخی از این منابع، در نظر اوّل کمی متفاوت از تعاریف و نظرات معمول دانشمندان مسلمان به نظر می رسد، البته این نکته را بیشتر در مورد اهمّیت زیادی که به اجماع می دهد و اینکه منبع چهارم را قیاس معرّفی می کند، می توان مشاهده کرد؛ ولی در واقع بیانی جدید از همان منابع چهارگانۀ مورد اتّفاق مسلمانان است.
مقصود اقبال برای مطرح کردن منابع چهارگانۀ فقه اسلامی، نشان دادن لزوم تحوّل، تطوّر و تکامل با بهره گرفتن از این منابع است؛ زیرا وی معتقد است که درجازدن در مذاهب فقهی و با تغییرناپذیر دانستن آنها، در واقع ضربه ای به پیکره ی دین اسلام وارد می سازیم، و قصد دارد که لزوم داشتن فقهی پویا را برای مسائل روز مسلمانان گوشزد کند. منابع چهارگانه ای که ذکر شد نه تنها منابعی دینی، بلکه در واقع منبعی برای تمامی جنبه های زندگانی مسلمانان هستند، اقبال نیز مانند اکثر قریب به اتّفاق دانشمندان جهان اسلام؛ هرچند هر یک با کمی تفاوت در ترتیب اهمیّت و تعاریف اصطلاحی از این منابع، این منابع را قبول دارد و تقریباً در تمامی نظرات خود به این منابع توجّه دارد، در مورد نظرات تربیتی نیز به همین شکل است. اقبال این منابع را به عنوان مبنا و مبانی هر نظری می پذیرد و در این راه تقلید از بیگانگان را امری بیهوده و در عین حال گمراه کننده می شمارد، و اعتقاد دارد که یک مسلمان واقعی باید خودش با منابع اصیل اسلامی آشنا شود، و با خود شناسی ای که در این راه پدید می آید، می تواند راه خود را در تمامی زمینه ها هموار سازد. اقبال این نکته را در کتاب احیای فکر دینی در اسلام بیان کرده است، البته می توان این نکته را در عنوان کتاب اقبال و تلاش وی برای احیای تفکّرات اسلامی دید. وی مرکزیّت و اصالت را به دین، ایمان و منابع دینی می دهد. وی می گوید:"فلسفه که به قضاوت دربارۀ دین برمی خیزد، نمی تواند در میان مفروضات و معطیات خود به دین مقام پست تری بدهد. دین چیزی نیست که بتوان آن را با یکی از شاخه های علم مقایسه کرد؛ نه فکر مجرّد است و نه احساس مجرّد و نه عمل مجرّد؛ بیان و تعبیری از تمام وجود آدمی است. بنابراین، فلسفه در ارزش یابی دین باید به این مرکزیّت دین معترف باشد. هیچ دلیلی در دست نیست تا بنابرآن فرض کنیم که اندیشه و اشراق یا درون بینی اصولا معارض با یکدیگرند. هر دو از یک ریشه جوانه می زنند و مکمّل یکدیگرند؛ هر دو خواستار یک حقیقت اند. اشراق و درون بینی در واقع، همان گونه که برگسون می گوید، نوع عالی تری از عقل است"( اقبال لاهوری، ۱۳۶۲: ۵).
(مبانی)انسان شناسی از منظر اقبال لاهوری
مریم/ ۱۲ ↑
مفید، الفصول المختاره، ص۳۱۸-۳۱۹ ↑
مفید، الإرشاد، ج۲، ص۳۳۹ ↑
همو، أوائل المقالات، ص۱۲۵ ↑
طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۷۸۱؛ ابن شهرآشوب، متشابه القرآن و مختلفه، ج۲، ص۴۵؛ حویزی، تفسیر نور الثقلین، ج۳، ص۳۲۵-۳۲۶؛ فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ج۳، ص۲۷۵-۲۷۶ ↑
مسعودی، مروج الذهب، ۳/۴۶۴؛ ابن‌جوزى، المنتظم، ۱۱/۶۲ ↑
مریم/ ۲۹-۳۰ ↑
مریم/ ۱۲ ↑
مفید، الفصول المختاره، ص۳۱۵-۳۱۶ ↑
یوسف/ ۲۶ ↑
رک: مفید، الفصول المختاره، ص۲۷۱-۲۸۲؛ همو، الإرشاد، ج۱، ص۳۰۵-۳۰۷ و نیز رک: قاضی نورالله شوشتری، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، ج۳، ص۱۸۰-۱۸۲ ↑
کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۸۲-۳۸۳؛ قطب راوندی، قصصالأنبیاء، ص۲۶۶-۲۶۷ ↑
کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۸۳؛ مفید، الإرشاد، ج۲، ص۲۷۶؛ طبرسی، إعلامالورى، ص۳۴۵-۳۴۶ ↑
کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۸۴، ح۷؛ مفید، الإرشاد، ج۲، ص۲۹۲-۲۹۳ ↑
«..و به او وحى کردیم که قطعاً آنان را از این کارشان- در حالى که نمىدانند- با خبر خواهى کرد» یوسف/ ۱۵ ↑
«پس آن [داورى] را به سلیمان فهماندیم، و به هر یک [از آن دو] حکمت و دانش عطا کردیم..» أنبیاء/ ۷۹ ↑
قاضی نورالله شوشتری، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، ج۳، ص۱۸۱؛ میرسید حامد حسین، عبقات الأنوار فی إثبات إمامه الأئمه الأطهار(ع)، ج۳، ص۱۱۴-۱۱۶ ↑
«و این چنین، پروردگارت تو را برمىگزیند، و از تعبیر خوابها به تو مىآموزد، و نعمتش را بر تو و بر خاندان یعقوب تمام مىکند، همان گونه که قبلًا بر پدران تو، ابراهیم و اسحاق، تمام کرد..» یوسف/ ۶ ↑
«..و به او وحى کردیم که قطعاً آنان را از این کارشان- در حالى که نمىدانند- با خبر خواهى کرد» یوسف/ ۱۵ ↑
سبحانی، سیماى عقائد شیعه، ص۲۹۸ ↑
حرعاملی، الایقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، ص۶۰ ↑
بحارالأنوار ج : ۵۳ ص : ۱۲۲ ↑
المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص: ۱۰۷ ↑
«آیا از [حال] کسانى که از بیم مرگ از خانههاى خود خارج شدند، و هزاران تن بودند، خبر نیافتى؟ پس خداوند به آنان گفت: «تن به مرگ بسپارید» آن گاه آنان را زنده ساخت..» بقره/ ۲۴۳ ↑
بقره/ ۲۵۹ ↑
ابنبابویه، اعتقادات الإمامیه، ص۶۱ ↑
«سپس شما را پس از مرگتان برانگیختیم..» بقره/ ۵۶ ↑
ابنبابویه، اعتقادات الإمامیه، ص۶۱ ↑
«..و آن گاه که مردگان را به اذن من [زنده از قبر] بیرون مىآوردى..» مائده/ ۱۱۰ ↑
همو، ص۶۱-۶۲ ↑
«و سیصد سال در غارشان درنگ کردند و نُه سال [نیز بر آن] افزودند» کهف/ ۲۵ ↑
ابنبابویه، اعتقادات الإمامیه، ص۶۲ ↑
«..و آنان را گرد مىآوریم و هیچ یک را فرو گذار نمىکنیم» کهف/ ۴۷ ↑
«و آن روز که از هر امّتى، گروهى از کسانى را که آیات ما را تکذیب کردهاند محشور مىگردانیم، پس آنان نگاه داشته مىشوند تا همه به هم بپیوندند» نمل/ ۸۳ ↑
ابنبابویه، اعتقادات الإمامیه، ص۶۲-۶۳ ↑
«و با سختترین سوگندهایشان بخدا سوگند یاد کردند که خدا کسى را که مىمیرد بر نخواهد انگیخت. آرى، [انجام] این وعده بر او حق است..» نحل/ ۳۸ ↑
«تا [خدا] آنچه را در [مورد] آن اختلاف دارند، براى آنان توضیح دهد» نحل/ ۳۹ ↑
ابنبابویه، اعتقادات الإمامیه، ص۶۳ ↑
نور/ ۵۵ ↑
بقره/ ۳۰ ↑
ص/ ۲۶ ↑
نساء/ ۵۴ ↑
طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۲۳۹-۲۴۰ ↑
قصص/ ۵-۶ ↑
«خدا به کسانى از شما که ایمان آورده و کارهاى شایسته کردهاند، وعده داده است که حتماً آنان را در این سرزمین جانشین [خود] قرار دهد همان گونه که کسانى را که پیش از آنان بودند جانشین [خود] قرار داد، و آن دینى را که برایشان پسندیده است به سودشان مستقر کند، و بیمشان را به ایمنى مبدل گرداند..» نور/ ۵۵ ↑
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۲۳۹-۲۴۰ ↑
«و در حقیقت، در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد» أنبیاء/ ۱۰۵ ↑
رک: خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۷، ص۲۹۸؛ جوهری، الصحاح، ج۵، ص۱۸۴۱؛ ابنمنظور، لسان العرب، ج۱۱، ص۷۲۴ ↑
«سپس آدم از پروردگارش کلماتى را دریافت نمود و [خدا] بر او ببخشود آرى، او [ست که] توبهپذیرِ مهربان است» بقره/ ۳۷ ↑
کلینی، الکافی، ج۸، ص۳۰۵؛ عیاشی، کتاب التفسیر، ج۱، ص۴۱؛ ابنبابویه، معانیالأخبار، ص۱۲۵؛ فراتکوفی، تفسیر، ص۵۷-۵۸؛ قطب راوندی، قصصالأنبیاء، ص۵۴؛ ابنشهرآشوب، المناقب، ج۱، ص۲۸۳؛ ابنبطریق، العمده، ص۳۷۹؛ حلی، نهجالحق، ص۱۷۹؛ ابنمغازلی، المناقب، ص۱۰۴-۱۰۵؛ سیوطی، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، ج۱، ص۶۰-۶۱؛ قاضی نورالله شوشتری، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، ج۳، ص۷۶ و ج۹، ص۱۰۲-۱۰۹؛ فیروزآبادی، فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج۱، ص۱۷۰-۱۷۱ ↑
آل عمران/ ۴۵ ↑
نساء/ ۱۷۱ ↑
«و [یوسف] به آن کس از آن دو که گمان مىکرد خلاص مىشود، گفت: «مرا نزد آقاى خود به یاد آور.» و [لى] شیطان، یادآورى به آقایش را از یاد او برد در نتیجه، چند سالى در زندان ماند» یوسف/ ۴۲ ↑
احـکام یـعنی دسـتورهایی که مـربوط به فـعالیت‌های خـارجی و عیـنی انسان ، اعـم از فعالیـت‌های
معاشی، معادی ،دنیوی،اخروی،فردی،واجتماعی است.
طباطبایی (۳۳:۱۳۸۷) چنین بیان می‌دارد که دین به ما می‌گوید که در زندگی صفات پسندیده برای خود اختیار کنیم و خوی خوش داشته باشیم و خود را با اوصاف خوب و نیک بیارائیم، وظیفه شناس، خیر خواه، بشر دوست، مهربان، خوش خلق، خوش رو و دادگستر باشیم و از حق خود دفاع کنیم و از حدود و حقوق خود تجاوز نکنیم و به مال و عرض و جان مردم تعدی روا نداریم و در طلب دانش و ادب از هیچ گونه تلاش و فداکاری و از خودگذشتگی کوتاهی ننمائیم و بالاخره، عدل و اعتدال (میانه روی) را درتمام امور زندگی پیشه خود سازیم.
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
داوودی( ۱۳۸۹: ۱۱۰ ) نخستین مبنای تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) را در هم تنیدگی بین اخلاق و دین می‌داند. اصلی که از این مبنا به دست می‌آید اصل در هم تنیدگی تربیت دین و تربیت اخلاقی است.
ذوعلم( ۱۳۸۰: ۴۰) چنین بیان می‌دارد که از دیدگاه اسلام، ارزش ها هرگز اموری انتزاعی و ذهنی و اعتباری محض که صرفِ فرض و خیال باشد، به عنوان ایده‌آل‌های دست نیافتنی و غیر قابل تحقق نیست ؛بلکه خداوند متعال که حقیقی‌ترین حقایق عالم وجود است و همه‌ی حقایق، در مقایسه با او حقیقتی ندارند، منشاء و واجد همه ی ارزش های متعالی و کمالات حقیقی است. بدین ترتیب در عرصه‌ی اخلاق و تربیت ارزش های مطلوب، بر گرفته از ارزش های الهی است و در یک کلام «تخلّق به اخلاق الهی» توصیه می‌گردد. این محور اخلاقی و تربیتی در راستای همان هدف خلقت انسان که «تربیت خلیفه الله» است، می‌باشد.
از مباحث گذشته به خوبی نمایان است که کسب سعادت واقعی انسان در گرو شناخت و عمل به ارزش های دین به عنوان متقـن‌ترین آموزه‌های وحیانی و شناخت و عمل به ارزش های اخلاقی بـه
عنوان اساسی‌ترین مؤلفه‌های حیات نیک آدمی است.
حجتی( ۱۳۶۶) چنین بیان می‌دارد که رابطه و پیوند دین و اخلاق تا آن اندازه عمیق و در عین حال وسیع و گسترده است که می‌توان گفت دین و اخلاق یکی است و دین وسیله ی ایجاد خلق پسندیده در رفتار نیک اخلاقی است. طبق این معنی، اخلاق از سر چشمه دین مستفیض می‌گردد چنان که پیامبر اکرم (ص) فرموده: بعثت لا تمم مکارم الاخلاق. آموزش ارزش های دینی مقدمه و شرط لازم برای رهایی انسان از آتش جاودانی و رسیدن به سعادت ابدی است و آموزش ارزش های اخلاقی نیز زمینه ساز اصلی و پیش شرط لازم برای آن است.
اهتمام در شناخت و استفاده از روش‌های صحیح در آموزش ارزش هابه ویژه ارزش های دینی و اخلاقی که بر اساس مبانی ذکر شده از رابطه تنگاتنگی هم برخوردارند،از اصول اساسی تبییـن
و در نتیجه تحکیم ارزش ها می‌باشد.
تحول اخلاقی، دینی و به طور کلی ارزشی در نوجوانان و جوانان بیش از هر دوره ی سنی دیگری
است .رشد سریع شناختی در آنها باعث می‌شودکه بهتر بتوانند درباره ی مسائل اخلاقی، دینی و ارزشی قضاوت کنند و در برخورد با این مسائل واکنش دقیق‌تر و پیچیده‌تری نشان دهند. زمانی که فرزندان ما با مجموعه‌ای وسیع از تغییرات درونی و بیرونی و تعارض‌های ناشی از ارزش های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و دینی روبرو می‌شوند باید جایگاه مطمئنی برای رشد و دوام خود دست و پا کنند. وظیفه انتخاب ارزش های مناسب برای زندگی با مشکل پیچیدگی این امور همراه است؛ یعنی از یک سو نوجوان و جوان به ظرفیت‌های تازه‌ی مهم ارزش های اخلاقی و دینی دست می‌یابد و از سوی دیگر از تجربه کافی برای برخورد صحیح با مسائل پیچیده اخلاقی، اجتماعی و ارزشی و دینی که با آنها روبرو می‌شوند برخوردار نیست ؛ لذا اینجاست که ضرورت آموزش ارزش ها آن هم از طریق ارائه روش‌های تدریس مناسب نمایان می‌شود.
بسیاری از روانشناسان معتقدند که رشد کودک با رشد اخلاقی او همراه است. پیاژه معتقد بود که دو مرحله از قضاوت و رشد اخلاقی در بچه‌ها وجود دارد. او داستان‌هایی را به کودکان ارائه می‌کرد و از آنها می‌خواست قضاوت کنند که چه کسی مقصر است. بچه‌های زیر هشت سال به نتیجه عمل افراد بیش از نیت آنها توجه می‌کردند و قضاوت‌های اخلاقی آنها بر اساس نتیجه عمل بود نه بر اساس نیت، در حالی که بچه‌های بزرگتر بر اساس نیت عمل قضاوت می‌کردند نه بر اساس نتیجه عمل. او این مراحل را به ترتیب اخلاق عینی و اخلاق ذهنی نامید که حاکی از رشد اخلاقی در بچه‌ها بود.
کلبرگ روانشناسی بود که نظرات پیاژه را کامل تر عنوان نمود و در زمینه رشد و قضاوت اخلاقی توصیف دقیق‌تر و مبسوط‌تری ارائه داد. وی سه مرحله از رشد اخلاقی را که هر مرحله شامل دو سطح بود را به این ترتیب عنوان نمود:
الف) سطح اخلاق پیش عرفی
۱- جهت گیری مبتنی بر پایه تنبیه و اطاعت
۲- جهت گیری بر اساس نفع پرستی و لذت طلبی ابزاری
ب) سطح اخلاق قراردادی یا عرفی
۳- جهت گیری مبتنی بر پسر خوب، دختر خوب
۴- جهت گیری مبتنی بر قانون و نظم اجتماعی
ج) سطح پس عرفی
۵- جهت گیری مبتنی بر قوانین و قراردادهای اجتماعی
۶- جهت گیری مبتنی بر اصول اخلاقی جهانی (کنولز و مکلین[۹]، ۱۹۹۲: ۵۲ و ۵۱).
قضاوت‌های اخلاقی و رشد اخلاقی کودک با سایر جنبه‌های رشد و به خصوص رشد ذهنی او ارتباط دارد و تا کودک فهم لازم را پیدا نکند امر و نهی دیگران باعث رشد اخلاقی او نمی‌شود.
مدارکی موجود است که حاکی از آن است که در درون بچه‌ها یک حس مذهبی و گرایش به سمت قدرتی مافوق وجود دارد و از طرفی بچه‌ها بسیاری از آموخته‌ها را از طریق تقلید از والدین خود می‌آموزند و حرف شنوی آنها در سنین کودکی باعث می‌شود تا هر آن چه را که والدین یا بزرگترهای آنها می‌گویند بدون تأمل بپذیرند و جزء ارزش های درونی خود قرار دهند اما به مرور زمان که رشد ذهنی و جهانی آنها افزایش می‌یابد به همان اندازه که ایمان در آنها رشد کرده، شک و تردید نیز ایجاد می‌شود و این وظیفه معلمان را سنگین‌تر می‌کند، تا با آموزش صحیح ارزش ها و نه، تحمیل عقاید خود و نه با زور و اجبار این شک را برطرف نموده و زمینه آموزش صحیح بچه‌ها را فراهم آورند (دیکس[۱۰]، ۱۹۱۵: ۱۳۰ و ۱۲۷).
پـس همزمان بـا رشد جسمانی و ذهنی بچه‌ها ، رشـد اخلاقی هم صورت می‌گیرد ؛ امـا بـا وجـود
تعارضات ارزشی و تهاجم ضد ارزش ها در جامعه بایستی رشد آنها در تمامی ابعاد جسمانی، اخلاقی، اجتماعی و معنوی به طور هماهنگ و به صورت برنامه‌ریزی شده و منسجم صورت گیرد. از آن جایی که ارزش های دینی و اخلاقی از جمله ارزش های برتر به شمار می‌آیند بذل توجه به آنها می‌تواند زمینه ساز آموزش و یا اصلاح سایر ارزش ها گردد.
از دیدگاه اسلام سیر رشد کودک و ویژگی‌های اخلاقی او به این ترتیب است: پیامبر اکرم (ص)، می‌فرمایند: کودک در هفت سال اول سید و آقا است، در هفت سال دوم روحیه اطاعت و فرمانبرداری دارد و در هفت سال سوم وزیر و مشاور است (سیف، ۱۳۷۹: ۱۵۰).
از ویژگی‌های اخلاقی کودکان در هفت سال دوم عبارت است از سن اطاعت و فرمانبری که در این دوره کودک آمادگی فراوانی برای ارضاء خواسته‌های بزرگترها از خود نشان می‌دهد ؛زیرا خاصیت این دوره نقش پذیری است. امام صادق علیه السلام این دوره را دوره تعلیم می‌نامند. دو خصوصیت روانی و تربیتی این دوره یعنی تربیت پذیری و تعلیم پذیری گویای این مطلب است که کودک آمادگی دارد تا به طور مستقیم ارزش ها و ضد ارزش ها به او آموزش داده شود و این مفاهیم به تدریج برای او تبیین گردد. آموزش مستقیم این مفاهیم در دوره قبل چندان کار ساز نبود و لازم بود کودک بیشتر به طور غیر مستقیم و تقلیدی تحت این آموزش‌ها قرار گیرد؛ اما با افزایش رشد سنی به این مرحله از شناخت رسیده که بتوان به او مفاهیم اخلاقی و تربیتی را مستقیم آموزش داد. کودک در این دوره تشنه تعلیم و تربیت است و آن چه از طرف والدین و بزرگسالان ارائه شود به جان می‌پذیرد؛ بنابراین اگر اصول اخلاقی به شیوه‌ای ملموس و عینی برای کودکان در این دوره ارائه شود ، آنها قادرند این اصول را همـانند بزرگسالان درک کنند و در
دوره‌های بعد نیز آنها را حفظ کنند (سیدی، ۱۳۷۹: ۳۱۵-۳۱۴).
روش‌ها در واقع با تکیه بر اصول ، چگونگی آغاز و روند و برآیند فعالیت‌های آموشی ـ تربیتی را
تبیین می‌کنند و در جای خود، تحقق بخش خواسته‌ها، دستور العمل‌ها و ارزش های آموزشی ـ تربیتی‌‌اند. به عبارتی، روش‌ها ناقل بینش‌ها و ارزش هایند که بدون آنها هیچ تحول و نقش تربیتی صورت نمی‌پذیرد. هنگامی که روش‌ها متناسب با مبانی و اصول به کار گرفته می‌شوند، اهمیت نقش آنها در انتقال پیام‌های آموزشی و تربیتی بیشتر و بهتر روشن می‌شود (رهنمایی، ۱۳۸۸: ۸۱).
آرتورس. ربر در تعریف روش شناسی می‌گوید: روش شناسی عبارت است از شکل گیری نظامند و منطقی روش‌های منسجم برای ایجاد شناخت. به عبارت دیگر روش شناسی به طور مستقیم به ایجاد شناخت و درک مسائل مربوط نمی‌شود؛ بلکه به روش ها و مراحلی که طی آنها این شناخت کسب می‌شود مربوط می‌شود(ربر، ۱۳۶۸: ۴۳۹) .
بـا اطـمینان می تـوان گفت که، انتخـاب روش‌های مناسـب جهت آموزش ،از جـمله ابـزار اصلـی
کارِآموزش به حساب می‌آید. پس از انتخاب مناسب روش است که ، آموزش ارزش ها میسر می‌شود. آموزش ارزش به معنای نهادینه کردنِ حس نوع دوستی و ایجاد توجه نسبت به خوشبختی و آسایش دیگران و سایر ملل است. این عمل زمانی می‌تواند به سرانجام برسد که ما به صورت تدریجی حس عمیقی از تعهد نسبت به ارزش ها را در افراد ایجاد کنیم تا به وسیله آن جامعه را بسازند و افتخاری که با خود امنیت و پیشرفت را به همراه می‌آورد را به آنها برگردانیم (ونکاتایا[۱۱]، ۲۰۰۷: ۳۱).
آموزش ارزش ها همواره بخش مهمی از اهداف نظام‌های تربیتی است؛ زیرا این نظام ها به منزله ی بخش اساسی از کار خود، در پی آن هستند که فرهنگ و ارزش های آن را به نسل آینده انتقال دهند اما آن چه که مهم است این است که چگونه می‌توان ارزش های مورد نظر را در دانش‌آموزان درونی کرد (باقری، ۱۳۸۷: ۸۲).
در اینجامی توان گفت که مطالب یاد شده در مبـانی نظری حاکی از ایـن است که ارزش ها قابـل
آموزش دادن هستند ؛اما نکته قابل تامل درباره ی نحـوه ی چگونگی آموزش ارزش هـاست، کـه
محقق در این تحقیق به دنبال یافتن راهی در این زمینه است.
۲-۳٫ مبانی تجربی:
پاره‌ای از تحقیقات انجام شده که تا حدود اندکی به موضوع این تحقیق مربوط می‌‌شوندعبارتند از:
-رحیمی پور( ۱۳۸۵) در تحقیقی با عنـوان « بررسی رابطه‌ی نظام ارزشی مدیران با رشـد اخلاقی
-رحیمی پور( ۱۳۸۵) در تحقیقی با عنوان «بررسی رابطه‌ی نظام ارزشی مدیران با رشد اخلاقی دانش آموزان در دبیرستان‌ها و پیش دانشگاهی‌های ناحیه یک شهرستان کرمان در سال تحصیلی ۸۶-۱۳۸۵ »چنین بیان می‌دارد که ارزش ها ی اخلاقی همانند جریانات موجود در طبیعت، در زندگی انسان‌ها تأثیر همه جانبه دارند و نقش آنها رادر جامعه نمی‌توان انکار نمودوبه طور کلی هدف بسیاری از ادیان و سازمان‌های بین المللی تحکم مبانی اخلاقی و ارزش های انسانی می‌باشد، روش تحقیق فوق توصیفی همبستگی می‌باشد و جامعه آماری، کلیه مدیران و دانش آموزان مدارس مذکور که شامل ۷۲ مدیر و ۱۶۶۴۳ دانش آموز می‌باشند را،در بر می‌گیرد .حجم نمونه دانش آموزان ۳۷۵ نفر می‌باشد که طی دو مرحله (خوشه‌ای و تصادفی ساده) انتخاب شده‌اند. ابزارهای سنجش عبارتند از:
۱- آزمون مطالعه ارزش ها (SOV) جهت شناسایی نظام ارزشی مدیران.
۲- آزمون تعریف مباحث (DIT) جهت شناسایی رشد اخلاقی دانش آموزان.
از تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده نتایج ذیل حاصل شد:
۱- ارزش های نظری نظام ارزشی مدیر با رشد اخلاقی دانش آموز رابطه دارد.
۲- ارزش های اقتصادی نظام ارزشی مدیر با رشد اخلاقی دانش آموز رابطه ندارد.
۳- ارزش های هنری نظام ارزشی مدیر با رشد اخلاقی دانش آموز رابطه ندارد.