وبلاگ

بودن, انعطاف داشتن, ابتکار داشتن و توجه به جزئیات) و دریافتی متفاوت کردن, بکار گرفته می شود.
مطالعات دقیق نشان می دهند که روش های یادگیری مبتنی بر خلاقیت تاثیر عظیمی بر موفقیت تحصیلی دارند, ولی متاسفانه همین مطالعات نیز نشان می دهند که این روشها کمترین روش های متخذه در کلاسهای درس هستند, زیرا معلمین عموماً روش یادگیری آمرانه, دیکته کردن اطلاعات را ترجیح می دهند.
بیان مساله:
با توجه به اهمیت خلاقیت و نوآوری در مدارس و ضرورت وجود آن در نظام اموزش و پرورش موضوع مورد پژوهش در این تحقیق عبارتست از :
راه های پرورش خلاقیت در دانش آموزان دوره راهنمایی چیست؟
پس بیان مساله اینکه از چه راه ها و روشهایی برای بروز خلاقیت و پرورش آن در دانش آموزان دوره راهنمایی استفاده نمائیم.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اهداف پژوهش:
از آنجا که خلاقیت و نوآوری برای بقای سازمانها به ویژه نظام اموزش و پرورش امری حیاتی می باشد و تداوم حیات سازمانها وابسته به تحقیق این امر است. منظور از تحقیق حاضر نیز بررسی راه های پرورش خلاقیت در دانش آموزان دوره راهنمایی ناحیه ۳ کرج است که در نتیجه مشخص گردد چه عواملی در پرورش خلاقیت و نوآوری دانش آموزان تاثیر دارد و تا چه اندازه آنان خلاق و نوآور بوده, همچنین به چه اندازه از قدرت تشخیص مسائل و تبیین مشکلات, از آن مهارت در بکار گیری امکانات و ایجاد زمینه برای شکوفایی استعداد ها و بهبود بخشیدن به وضعیت آموزشی برخوردارند.
سئوالات تحقیق:
در این تحقیق سعی می شود به سئوالات زیر پاسخ داده شود.
مدیران و معلمان به چه میزان در رشد و پرورش قوه خلاقیت دانش آموزان می توانند تاثیر گذار باشند؟
انجام فعالیت های گروهی (پژوهشی_ ورزشی_…) تا چه حد در رشد و پرورش و تقویت خلاقیت دانش آموزان موثر است؟
چه عواملی مانع رشد و پرورش قوه خلاقیت در دانش آموزان می شود؟
چه تفاوتی میان شخصیت دانش آموزان خلاق در مقایسه با سایر دانش آموزان ملاحظه می شود؟
اهمیت و ضرورت تحقیق:
با توجه به نقش مهم و حیاتی آموزش و پرورش به ویژه اهمیت تحقیق و پژوهش در زمینه های مختلف و نیاز جامعه, بیش از هرزمان به افراد خلاق و نو آور و موضوع اهمیت خلاقیت و راه های پرورش آن در دانش آموزان لازم و ضروری است که در این زمینه کنکاش و پژوهشی صورت پذیرد و راه کارها و شیوه هایی در این خصوص ارائه می گردد.
تعاریف عملیاتی متغیرها:
در این قسمت از تحقیق به تعریف عملیاتی و کاربردی متغیرهای موضوع پژوهش از جمله خلاقیت و شیوه های پرورشی خلاقیت و موارد وابسته به آنها می پردازیم:
تعریف خلاقیت: یک فرایند ذهنی است که در فرد معینی و در یک زمان مشخص دیده می شود_ فرآیندی که در نتیجه آن یک اثر جدید اعم از فکر, یا چیز نو و متفاوتی تولید می شود.
شیوه های پرورش خلاقیت:
منظور ارائه راه کارهایی است که از آن طریق بتوانیم خلاقیت را در دانش آموزان رشد و شکوفا و همچنین تقویت نمائیم که در این راستا معلم_ مدیر و فعالیت های گروهی دانش آموزان و محیط نقش به بسزایی می توانند ایفا نمایند.
مقدمه۱
در دنیای پیچیده کنونی که شاهد رقابت های بسیار فشرده جوامع گوناگون برای دست یابی به جدیدترین فن آوری و منابع قدرت هستیم, افراد تیز هوش_ خلاق و صاحبان اندیشه نو و تفکر واگرا به مثابه گران بهاترین سرمایه ها از جایگاه بسیار والا و ارزشمندی برخوردار هستند. د رچنین عصری, باید برای اداره سازمان های گوناگون اجتماعی_ فرهنگی, اقتصادی و آموزش, به نوآوری و نوجویی و نوخواهی و بهره گیری از دست آوردهای اخلاقی, علمی و فنی بشر همت گماشت و راه را برای نوآوری و ارائه طرح های مناسب در این سازمانها هموار کرد.
امروز جامعه, بیش از هر زمان دیگر به افراد هوشمند و خلاق نیاز دارد, هر قدر جهانی که درآن زندگی می کنیم پیچیده تر می شود, نیاز به شناسایی و پرورش ذهن های خلاق و آفریننده نیز بیشتر و شدیدتر می گردد به همین دلیل, در شرایط کنونی, مسئله خلاقیت از مهم ترین مسائل در قلمرو روانشناسی آموزشگاهی است, با توجه به این امر باید مدیرانی مبتکر و خلاق را برای رده های متفاوت مدیریت برگزید, مدیران توانمندی که قادر باشند با اتخاذ تدابیر و شیوه های بایسته, به ویژه در دستگاه آموزش و پرورش, زمینه را برای تجلی و بروز استعدادها و خلاقیت های معلمان و دانش آموزان فراهم آورند. آگر با استناد به نظر ((ژان پیاژه)) هدف اصلی آموزش و پرور ش را آفرینش و بویژه آفرینش انسانهای توانا به انجام دادن کارهای نو و انسان هایی خلاق و نوآفرین و کاشف بدانیم.
وظیفه و رسالت سازمان های آموزش وپرورش و از جمله مدارس این است که به کار گماری مدیران مبتکران و نوآور و ارائه طرح های جدید و روش های نو, زمینه بروز این ویژگی های آدمی را در معلمان و دانش آموزان فراهم آورند و فضای مدارس را به فضای بالنده, خلاق, مبتکر, روح افزا, صمیمانه اثر بخش, پرتلاش هماهنگ و لذت بخش تبدیل کنند.
البته این امر مستلزم تدوین طرح ها و برنامه های گوناگونی است که مدیران مدارس باید با اجرای تدریجی آنها, تحول, تحرک وتغییرات جدیدی در واحدهای آموزشی پدید آورند. بطورکلی, برنامه ریزی در تمام سطوح مدیریت, بویژه مدیریت مدرسه, مستلزم داشتن اندیشه خلاق, ارائه ابتکارات جدید, ورزیدگی و مهارت در بکارگرفتن منابع و عوامل متعدد است.
بنابراین با توجه به نقش مهم مدیران در هماهنگی کلیه فعالیت های معلمان و دانش آموزان و ایجاد خلاقیت در محیط آموزشگاهها در این تحقیق به بررسی و چگونگی راه های پرورش خلاقیت در دانش آموزان دوره راهنمائی خواهیم پرداخت.
تعریف و توصیف خلاقیت:
واژه خلاقیت عمر طولانی ندارد_ واژه نامه انگلیسی آکسفورد_ ظهور این کلمه را به سال ۱۸۷۵ میلادی در کتابی راجع به ادبیات نمایش انگلیسی, نسبت می دهد در این کتاب از قدرت خلاق شکسپیر سخن رفته است. خلاقیت واژه های بسیار مبهم و ارائه تعریفی از آن بسیار مشکل است_ پژوهشکران برداشت های متفاوتی از خلاقیت دارند و بالطبع, تعاریف متفاوتی از آن ارائه داده اند, وجود چنین اختلاف نظری ناشی از ماهیت بسیار پیچیده و مرکب کنش های مغزی ماست. در این قسمت به ذکر چند تعریف از خلاقیت از صاحبنظران می پردازیم.
گیلفورد: خلاقیت یعنی حل یک مشکل یا سلسله ای از مسائل کوچک و بزرگ.
راجرز: خلاقیت را اظهار وجود و استقلال طلبی و حفظ شخصیت انسان می داند.
استیفن رابینز: (۱۹۹۱) خلاقیت را به معنای توانائی ترکیب اندیشه ها و نظرات در یک روش منحصر به فرد با ایجاد پیوستگی بین آنان بیان می کند.
لوتانز (۱۹۹۲): خلاقیت را بوجود آوردن تلفیقی از اندیشه ها و رهیافت های افراد و یا گروه ها در یک روش جدید تعریف کرده است.
رضائیان( ۱۳۷۴): خلاقیت بکار گیری توانائیهای ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید است. متداول ترین برداشت از خلاقیت عبارت است از اینکه فرد فکری نو ومتفاوت ارائه دهد._ خلاقیت می توان با تولید یا خلق اثر نو و متفاوت ارزشیابی کرد. اما باید به خاطر داشت که هر خلاقیتی لزوماً به تولید اثر قابل مشاهده منجر نمی گردد_
برای مثال در عالم تخیل, کودک یا نوجوان چیز نو و متفاوتی خلق می کند, اما آفرینش ذهنی او برای دیگران قابل مشاهده و بالطبع ارزشیابی و قضاوت نیست. بنابراین خلاقیت یک فرایند ذهنی است که در فرد معینی و در یک زمان مشخص دیده می شود_ فرآیندی که در نتیجه آن یک اثرجدید, اعم از فکر, چیز نو و متفاوتی, تولید می شود. ممکن است تولید جدید و متفاوت, کلامی یا غیر کلامی عینی یا ذهنی باشد.
در میان تعاریفی که درباره رفتار خلاق و جنبه های گوناگون ان نظیر نتایج, مراحل شخصیت و محیط بعمل آمده است تفاوت هایی به چشم می خورد. برخی معتقدند که نتیجه رفتار خلاق, بطور حتم باید عینی و ملموس باشد در حالیکه عده ای دیگر, ابراز یک اندیشه خلاق را نیز رفتاری خلاق می دانند.
گروهی دیگر فکر می کنند مراحلی که در جریان یک رفتار خلاق طی می شود در همه افراد یکسان است, در صورتی که دیگران اعتقاد دارند این مراحل در افراد گوناگون متفاوت است_ در مورد خصوصیات شخصیتی برخی بر این باورند که ویژگی های شخصیتی افراد خلاق جنبه ارثی دارد_ در حالیکه دیگران ضمن رد این نظریه بر اکتسابی بودن آن تاکید دارند و معتقدند در تکوین یک زفتار خلاق, محیط نقش اساسی دارد در صورتی که مخالفان این عقیده, نقش محیط را نفی می کنند و می گویند فردی که رفتار خلاق دارد خصوصیات خود را هر جا که باشد نشان می دهد و محیط نمی تواند در آن نقشی داشته باشد
چه عواملی در پرورش خلاقیت دانش آموزان می توانند موثر باشند؟
ذهنی که در جستجوی ثبات است راکد می ماند مانند همان آبگیر کنار رودخانه, این ذهن به زودی پر از فساد و پوسیدگی خواهد شد تنها ذهنی که دیوار, مانع, مکان استراحتی ندارد, بطور کامل با زندگی بدون وقفه درحال جلو رفتن, کشف و انفجار است تنها چنین ذهنی می تواند شادمان باشد و تا ابد نو, زیرا چنین ذهنی خود به خود خلاق است. خلاقیت کیفیتی است که در همه انسانها وجود دارد و تفاوت تنها در میزان آن است, مانند هوش که مقدار آن در عده ای کم و در بعضی زیاد و بسیار زیاد است.
خلاقیت کم, نشانه یک فرد عادی است و خلاقیت زیاد آدم های خلاق و مبتکر را از دیگران متمایز می سازد در مورد ارتباط بین بهره هوشی و خلاقیت نمی توان به درستی رابطه ای را تصور کرد, زیرا بسیاری از افراد خلاق, افراد باهوشی نیستند, همچنین نمی توان گفت افرادی که هوش های بالا دارند, خلاق و مبتکرند جالب است بدانیم که دانش آموزان خلاق به اندازه دانش آموزان باهوش مورد علاقه معلمان نیستند.
نتایج این تحقیقات اگر چه قابل تصمیم به کل است, هشداری است که وضعیت کلاسهای درسی را تا حدودی روشن می سازد_ دانش آموزان موفق و مورد احترام معلم معمولاً آنهایی هستند که خوب گوش می دهند مطالب درس را عیناً حفظ می کنند, عاری از تفکر و اگرا هستند و در هنگام پاسخ دادن به سئولات کلیشه ای عمل می کنند.
آموزگاران و معلمانی که به روش های سنتی علاقمند و پایبند هستند, معمولاً دانش آموزانی را دوست دارند که سر به راه و دنباله رو و خالی از اشتباه باشند, دانش آموزانی که با خیال پردازی ها, مسئله ای ایجاد نمی کنند و مسائل را آنگونه که عرف و عادت سال های طولانی معلم است حل می کنند.
در این گونه کلاسها تفکرات و اگرا جایگاهی ندارد. احتمالاً ظرافت طبع یعضی دانش آموزان خلاق هم با بی توجهی آموزگار روبرو می شود. وقت کم و حجم زیاد دانش آموزان و ارزشیابی های آخر سال برای معلمان که متعلق به نسل کهن هستند بهانه ای مناسب است.
خلاقیت انسان ها در همه ادوار و جوامع نیروی محرکه ای بوده است که بشر را از حالت غارنشینی به عصر فضایی امروز کشانده است. انسانی که از وضعیت خویش ناراضی بوده, به دنبال کسب رضایت و بهینه کردن محیط زیست و پاسخ دادن به کنجکاوی هایش کاوش گر و نو اندیش و خلاق باشد.
یکی از انگیزه های خلاقیت, عدم رضایت است که باعث می شود نیروی ابتکار بشر شروع خلاقیت و آغاز جریانی نو و تازه را بشارت دهد.
انگیزه دیگر خلاقیت کنجکاوی است, کنجکاوی نسبت به رویدادها و پدیده های محیط زندگانی همیشه موجد برخورد با مسئله می شود_ گاه خلاقیت در شیوه حل مساله و گاه در طرح آن است.
عامل مهم دیگری که با عث بروز خلاقیت می شود, داشتن روحیه شاد و امیدوار است _ افرادی که نسبت به رویدادها و مسائل محیطی دیدگاه منفی دارند, نمی توانند خلاق و نو اندیش باشند_ مبارزه با درماندگی و آزاده بودن و آزاد زیستن شیوه زندگی انسانهای خلاق است.
آنان با مردم محیط خود به راحتی می جوشند و به آنها احساس نیاز می کنند تا با درک کاستی هایشان, نیروی خلاقه خویش را بکار گیرند و عامل خیر و مبشر نیکی باشند.