وبلاگ

به کشتی گرفتن نهادند روی

دو گرد سرفراز و دو جنگجوی

همان ج ۱ بیت شماره ۱۳۳۷
- پهلوانان: سیامک تورانی- گرازه ایرانی
- شهریاران: کیخسرو شهریار ایرانی با شیده شاهزاده تورانی
- کودکان و طبقات عادی: داراب شاهزاده ایرانی در زمان کودکی در یک خانواده فقیر رومی بزرگ می شود و با بچه های کوچه و خیابان کشتی می گیرد.
- پهلوانان: پهلوانان هندی با یکدیگر و بهرام گور که در نقش و هیبت پهلوانی به هند رفته بود با پهلوان هندی
۶-۴. تیر و کمان
بدون تردید، بشر از ابتدای زندگی به پرتاب سنگ و چوب برای شکار، دفاع یا حمله آشنا بوده است. ناچار از ابتدای آفرینش قبل از استفاده از هر سلاحی به پرتاب سنگ و چوب آشنا بوده، بتدریج که تمدن بوجود آمده و اجتماعات روستائی و شهری پیدا شده از وسائلی که خود اختراع کرده، برای پرتاب سنگ و چوب استفاده کرده است. ساده ترین وسیله تیراندازی فلاخن (سنگ قلاب) است که امروز دهقانان در اغلب روستاها از آن استفاده می کنند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تیر و کمان از سلاح های خیلی قدیمی بشر است و با این اسلحه می توانسته اند از دور دشمن را هدف قرار دهند.
پیکان قبل از کشف آهن و فلزات از سنگ ساخته می شد، قدیمی ترین پیکان سنگی را مربوط به هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح می دانند، در هزاره سوم مس اختراع شد و بعد برنز و از هزاره اول آهن مورد استفاده قرار گرفت، ایرانیان با این فلزات در فلات ایران پیکان می ساختند و هم اکنون در موزه تخت جمشید و موزه ایران باستان تعداد زیادی از پیکان های قدیمی موجود است.
۶-۴-۱. تعریف تیر و کمان
تیر عبارت از شی محکم با پرعقاب بود که سرآن پیکان آهنی نوک تیر سه پهلوئی نصب شده و به ضرب کمان به سوی دشمن یا شکار پرتاب می شد.
کمان عبارت بود از چوب خمیده ای که دو سرآن را بوسیله زه محکم به یکدیگر می بستند، تا به شکل تقریباً نیم دایره در آید.
نوک تیر آهنی چون به هدف اصابت می نمود، در گوشت بدن فرو رفته و تولید جراحات و ناراحتی می نمود. کثرت اصابت تیر، انسان یا حیوان را از پای در می آورد و قدرت دفاع را به کلی سلب می کرد.
در نقوش تخت جمشید تیردان های سربازان پارسی که به پشت بسته می شده و از بسته بالایی آن شکل چند تیر آویزان گردیده است، مشاهده می شود.
۶-۴-۲. انواع تیر
تیرها انواع مختلف داشته، به اسامی: پیکان، سلک، ناوک، خدنگ.
برای هر یک از تمرینات جنگی محل مخصوصی دایر بوده و یکی از آن محل ها آماج خانه است، آماج خانه تا زمان شاه سلیمان صفوی، به ویژه در اصفهان دایر بوده و در آن تمرین تیراندازی با کمان می کرده و چرخ مخصوصی به نام چرخ کمان برای این کار موجود بوده که تمرین کننده، پی در پی به وسیله ان تیراندازی می کرده است.
برای اینکه تیراندازان مهارت لازم را بدست آورند، تمرینات قپق اندازی می کرده اند. قپق چوب بلندی بود که در میدان بزرگ شهر برپا می کردند و بالای آن گوئی یا جامی از طلا و گاهی فیروزه، یا سیب یا ظرفی پر از سکه طلا و نقره قرار می دادند، سپس تیراندازان چابک در حال تاخت آن را هدف قرار می دادند و هر کس که نشان را به تیر می زد جایزه می گرفت.
صنعت کمانسازی و هنر کمانداری از دیر باز در ایران سابقه داشته و در تاریخ ایران نقش عمده ای را اجرا کرده است. ابداعات ایرانیان را در کمان سازی و کمانداری بایستی جزو ابداعات فنی عمده دنیای قدیم بشمار آورد و پیشرفت آنان را در این فن نمونه ای از درک مکانیکی سازندگان قدیم دانست. کمان به صورت یک وسیله مکانیکی طی قرون متوالی در جنگ و صلح بکار می رفته و علاوه بر آن کمانداری و تیراندازی خود الهام بخش بسیاری از آثار ادبی این سرزمین گشته است.
آثارو نقوش تاریخی نیز مبین قدمت کمان سازی و کمان داری در ایران است.
شکی نیست که مشخصات فیزیکی کمان و نحوه ساختمان آن در تاریخچه کمان داری و تیراندازی نقش عمده ای داشته است ایرانیان دوره مادی، هخامنشی، اشکانی و ساسانی کمان های مخصوصی می ساخته و آنها را به کار می برده اند.
کمان های دوره مادی و هخامنشی و اشکانی و ساسانی از لحاظ شکل و مشخصات مکانیکی با کمان های ملت های دیگر مثل آشوری ها تفاوت زیاد داشته است.
بدیهی است که طرح فرم کمان و انتخاب مصالح و نحوه ساختمان آن دخالت اساسی در کارآئی این وسیله داشته و ایرانیان با وقوف به این مطلب در ساختن کمان هایی که عمل تیراندازی را به بهترین وجه انجام دهند، نکات فنی خاصی را رعایت می کرده اندو این موارد معرف موفق بودن آنها در طرح کمان های عالی از نظر مکانیکی به شمار می رود.
۶-۴-۳. مشخصات کمان
مشخصات یک کمان خوب را که در گفته های قدیمی ایرانیان آمده است به شرح زیر می توان خلاصه نمود.
- قدرت زیاد پرتاب تیر
- متناسب بودن طول کلی کمان با جای دست
- تاب نداشتن
- سائیدگی و خوردگی نداشتن
- مناسب بودن جنس کمان وزه آن
- دقت نشانه روی داشتن
- زیاد شل و زیاد سفت نبودن
- مناسب بودن وزن
کمان داران و کمان سازان باستانی با تجربه های فراوان در ساختن بهترین کمان ها توفیق یافته بودند و طرح و خلاقیت صنعتی به کمک تجربه و درک مکانیکی می آمده است.
۶-۴-۴. بررسی مکانیکی کمان های باستانی
با بهره گرفتن از اطلاعات علمی مکانیکی می توان کمان های باستانی را از نظر فیزیکی، حالت ارتجاعی و خصوصیت مکانیکی کمان ها مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
مقطع کمان سکایی و مادی در طول تغییر می کرده، در نتیجه این کمان با وزن معین انرژی بیشتری را ذخیره می نموده است.
- کمان اشکانی از سایر کمان ها سبک تر بوده است و به علت انحنای بیشتر، انرژی ارتجاعی اولیه کمان اشکانی از سایر انواع کمان ها بیشتر بوده است.
- انحنای نهائی کمان ساسانی بیشتر از سایر کمان ها بوده است.
- از طرفی انحنای نهایی در کمان ساسانی و مادی از کمانهای اشکانی (ایزری) بیشتر بوده است و با سختی خمشی معین این کمانها انرژی بیشتری ذخیره می کرده اند.
کمانهای مادی (سکائی) و ساسانی دارای فرمی بوده که می توانسته تغییر انحناهای زیاد بوجود بیاورد، در نتیجه قابلیت ذخیره انرژی در این کمانها زیاد بوده است. شرایط تکیه گاهی (جای دست) در کمانهای مادی (سکائی) و ساسانی موجب می شده که جهت تیراندازی حفظ و دقت نهایی بالا برود.
کمانهای ساسانی می توانسته اند زاویه مرکزی را با کشیدن کمان کوچک کنند، نتیجه این کار آن بوده که با کاهش زاویه مرکزی مولفه مفید نیروی کششی که در پرتاب موثر واقع می شده افزایش می یافته است.
با اختراع باروت و ساختن و بکار بردن اسلحه های گرم، تیراندازی با کمان ارزش خود را از دست داد به طوری که امروز، جز در موارد تفننی و به صورت تفریح و بازی کمتر از آن استفاده می شود.
۶-۴-۵. تیر و کمان در شاهنامه
در شاهنامه تیر و کمان علاوه بر آنکه به عنوان یک سلاح اساسی در جنگها و در مصاف با دشمنان مورد استفاده قرار می گرفته، به عنوان یک هنر، یک ورزش، یک وسیله برای پر کردن اوقات سرگرمی و جشن ها و بالاخره یک ابزار مهم در تعلیم و تربیت در جامعه آن روزگار مطرح بوده است. تیر و کمان هم از ورزشهایی بوده که بیشتر توسط پهلوانان انجام می شده و شهریاران کمتر به این ورزش علاقه نشان می دادند و عملاً خود بدان می پرداختند.

۱- مجموعه متنوعی از جرایم با روش های ارتکاب و آثار مجرمانه گوناگون زیر مجموعه عنوان جرایم رایانه ای علیه عفت و اخلاق عمومی قرار می گیرند.
۲- جرایم رایانه ای علیه عفت و اخلاق عمومی ،از فناوری مدرن و پیچیده برخوردار هستند، لذا قوانین موجودپاسخگو نیستند.
۳- واکنش اجتماعی نسبت به جرایم رایانه ای علیه عفت و اخلاق عمومی نسبت به نوع سنتی آن مبتنی بر سهل گیری است .
۴ - در زمینه حمایت از بزه دیدگان جرایم رایانه ای علیه عفت و اخلاق عمومی ،خلا قانونی وجود دارد.
و) روش کار:
روش مطالعاتی که در این تحقیق استفاده شده ،روش تحلیلی و کتابخانه ای است. تدوین مطالب با بهره گرفتن از مقالات و کتب فارسی، عربی ،متون ترجمه شده از زبان های خارجی توسط محققین و ترجمه و اقتباس مستقیم از کتب و مقالات انگلیسی خواهد بود که در ضمن آن از اطلاعات بانک های رایانه ای معتبر استفاده می شود.
ز) مشکلات و محدودیت های پژوهش:
عمده ترین و مهم ترین مشکلی که فرا روی پژوهشگران در عرصه جرایم فناوری اطلاعات است ، جوان بودن رشته حقوق کیفری اطلاعات و در نتیجه در باب جرایم رایانه ای به ویژه در بحث جرایم رایانه ای علیه عفت و اخلاق عمومی با کمبود منابع رو به رو هستیم.
همچنین از جمله مشکلات دیگر در انجام تحقیق حاضر، عدم آشنایی کافی نظام حقوقی و قضایی ما با جرایم سایبری و در نتیجه کمبود آراء و رویه های قضایی است.
در هر حال با توجه به مطالعاتی که در زمینه جرایم در فضای مجازی صورت گرفته و بررسی منابع و قوانین امید می رود در آینده ،حقوق کیفری فناوری اطلاعات جایگاه ویژه خود را در نظام حقوقی کشور پیدا کرده و گام های موثر و بلندی را در راستای مبارزه با جرایم در فضای مجازی به ویژه علیه عفت و اخلاق عمومی ارتکاب می یابد بردارد.
ح) سازماندهی پژوهش:
این پژوهش از دو بخش اصلی شامل، مفاهیم و پیشینه جرایم رایانه ای علیه عفت و اخلاق عمومی در فضای مجازی و همچنین تحلیل ماهوی مصادیق جرایم علیه عفت و اخلاق ناشی از فناوری مدرن تشکیل شده است . بخش نخست این پژوهش دارای دو فصل می باشد که مطالبی تحت عناوین ،شناخت مفاهیم بنیادین و سیر تحولات تاریخی وبسترسازی فضای مجازی برای تحقق جرایم علیه عفت و اخلاق را دربرمیگیرد ودر بخش دوم نیز همچون بخش نخســت مطالبی ذیل دو فصل با عنوان نقش مستقیم فضای مجــازی در شکل گیری جرم هرزه نگاری و همچنین نقش رایانه در تحقق جرم قیادت به عنوان وسیله ارتکاب جرم پرداخته خواهدشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بخش اول : مفاهیم و پیشینه جرایم رایانه ای علیه عفت و اخلاق عمومی در فضای مجازی
برخی از مصنوعات بشری که دارای آثار عمیق در زندگی اجتماعی و اقتصادی انسان بوده حقوق خاص خود را ایجاد کرده‌اند. رایانه نیز یکی از مصنوعات بسیار مهم و منحصر  به فرد بشری  است که همه ابعاد زندگی انسان را دگرگون کرده و آثاری گسترده و شگرف به جای گذاشته است. در ابتدای ورود رایانه به زندگی انسان تنها بخش‌های خاصی از جامعه تحت تأثیر آن قرار گرفته بود؛ ولی درسال‌های اخیر انقلاب فناوری اطلاعات به طور بنیادین جوامع را درکلیه زمینه‌های اقتصادی؛ اجتماعی؛ فرهنگی و سیاسی دستخوش تغییر و تحول نموده  است به نحوی که اکنون به سختی می‌توان بخش هایی ازجوامع توسعه یافته را یافت که تحت تأثیر آن قرار نگرفته باشد.
این فناوری، در عین حال که در خدمت بشر بوده است اما تبدیل به یک مشکل اساسی نیز شده است که امروزه بسـیاری از افراد حقیقی و حقوقی به دنبال حـل این مشکل هـستند یکی از این مـسائل و مشکـلات
وقوع جرایم اینترنتی است.^[۷]
شیوع جرایمی که در فضای مجازی اتفاق می افتد موجب بروز آسیب ها و خسارات گوناگونی در جامعه می شود. از بـین بردن مبــانی اخلاقی و نظام اجتماعی، صـدمه و خسارات جبران ناپذیربه اقتـصاد ، از عمده ترین این آسیب ها در جوامع می باشد .
با گسترش فناوری اطلاعات و شبکه های رایانه ای ،جرایم مرتبط با امور اخلاقی و علیه عفت و اخلاق عمومی نیز گسترش یافته است و تاثیر منفی بر نظام اجتماعی و پایه ای ، از جمله خانواده و سازمان ها گذاشته است .
تاثیر جرایمی که در فضای مجازی علیه عفت و اخلاق اتفاق می افتد شناخت مشکلات قانونی مربوط به آن
و ارائه راهکار برای حل آن ها از ضرورت های پژوهشی در حقوق جزا است.^[۸] در این بخش پس از ارائه مفهوم بنیادین و توضیحی در ارتباط با سابقه تاریخی و قانونگذاری جرایم رایانه ای و جرایم منافی عفت، در فصل دوم از این بخش تحقق جرم علیه عفت و اخلاق در فضای مجازی مطرح می شود.در انتها، این بخش منتج به نتایجی خواهد شد که در ادامه بیان می گردد.
فصل اول : شناخت مفاهیم بنیادین و سیرتحولات تاریخی
از آنجا که بیان مفاهیم اصلی در هر موضوع در تبیین و روشن شدن موضوع مفید فایده بوده و کمک شایانی به درک موضوع خواهد نمود، لذا در فصل نخست سعی بر آن است که ذیل دو مبحث به اختصار مطالبی در زمینه تعریف جرم، جرایم رایانه ای ، جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی و همچنین تاریخچه کوتاهی از جرایم رایانه ای و جرایم علیه عفت او اخلاق مطرح شود.
مبحث اول : تبیین مفاهیم و واژه شناسی
جرایم رایانه‌ای به آن دسته از جرایمی اطلاق می‌شود که موضوع و هدف جرم رایانه باشد یا جرم از طریق رایانه صورت بگیرد. .اگررایانه به شبکه اینترنت هم وصل باشد در این صورت مصداق جرم اینترنتی پیدا می‌کند. جرم اینترنتی جرمی است که در فضای مجازی واقع می‌شود. این جرایم در حال حاضر در قوانین کیفری ایران مصوب شده اند و از طریق مجتمع قضایی ویژه‌ای که به منظور پیگیری این دسته از جرایم توسط قوه قضائیه در نظر گرفته شده، قابل تعقیب هستند.
گفتار اول : مفهوم جرم و جرایم رایانه ای
الف( مفهوم جرم
جرم‌، از ریشه عربی‌ ج‌ ر م‌، به‌ معانی‌ قطع‌ کردن‌، چیدن‌ میوه از درخت ، حمل‌ کردن‌، کسب‌ کردن‌، ارتکاب‌ گناه و وادار کردن‌ به‌ کاری‌ ناپسند به‌ کار رفته است و در اصطلاح، علیرغم تعاریف زیادی که از جرم شده هنوز هم این موفقیّت بدست نیامده تا از جرم، آن چنان تعریفی به عمل آید که مورد قبول همگان قرار گیرد و در زمان و مکان واجد ارزش باشد و دلیل این امر نیز این است که پدیده جرم بر حسب دانشمندان و محققان دارای مبانی و صور گوناگون بوده، به سخنی دیگر، آنچه که از نظر یکی جرم محسوب می‌شود بر حسب دیگری نه تنها ممکن است عنوان جرم به خود نگیرد، بلکه امکان دارد که حتی عملی پسندیده به شمارآید.^[۹]
جرم در زبان قرآن و به تبع آن در فقه اسلامی، عبارت است از انجام دادن فعل یا گفتن قولی که شارع مقدس آن را منع کرده است. به عبارت دیگر افعال و اقوالی جرم تلقی می‌شوند که مغایر با احکام یا اوامر و نواهی باری تعالی باشند به طوری که در آیه دوازدهم سوره مائده «یَجرمنّکُم» به معنای کارهای زشت و ناپسند وارد شده است و نیز لفظ «مجرمین» در آیه چهل و هشتم از سوره قمر نیز ناظر به اعمال و رفتار زشت کسانی است که در گمراهی به سر می‌برند. همین معنا را می‌توان از آیاتی که در باب انواع جرایم مشمول است قصاص نفس، قصاص عضو، دیه، حد زنا، حد قذف، حد سرقت در قرآن کریم وارد شده است
استشهاد نمود.^[۱۰]
علمای حقوق کیفری هر یک جرم را به گونه‌ای تعریف کرده‌‌انـد. هر یک از این تعاریف، اغـلب از گرایش های نظری مکتب‌های خاصی ملهم شده است. برای نمونه مکتب عدالت مطلق، جرم را “هر فعل مغایر اخلاق و عدالت” تعریف کرده است. یا بنا به تعریف گارو فالو یکی از بنیانگذاران دانش جرم شناسی، جرم عبارت است از تعرض به احساس اخلاقی بشر یعنی «جریحه دار کردن آن بخش از حس اخلاقی که احساسات بنیادی نوع خواهانه یعنی شفقت و درستکاری را شامل می‌شود.»^[۱۱]
در قانون مجازات اسلامی از جرم تعریف نشده است، فقط قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در اوصاف جرم قانونگذار بیان می دارد:« هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود.»
ب (جرم رایانه ای
اصطلاحات جرم رایانه ای و جرم مرتبط با رایانه ، اولین و قدیــمی ترین اصطلاحاتی هستند که برای نسـل
اول جرایم فناوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته اند . علت انتخاب عناوین مذکور برای این گونه جرایم این بوده است که رایانه به عنوان هدف یا وسیله ارتکاب جرم در این گونه جرایم محوریت داشته است .^[۱۲]
اصطلاحات جرم رایانه ای و جرم مرتبط با رایانه در قوانین اولیه اکثر کشورهای پیشرفته که در مقابل نسل اول جرایم فناوری اطلاعات اقدام به قانونگذاری کرده اند ، به چشم می خورد .همچنین گزارش ۱۹۸۶ سازمان همکاری و توسعه اقتصادی^[۱۳] و توصیه نامه ۹ ( ۸۹ ) R مصوب ۱۹۸۹ شورای اروپا^[۱۴] از عناوین جرم رایانه ای و جرم مرتبط با رایانه استفاده کرده اند .^[۱۵]
در یکی از اسناد مربوط به کنگره دهم سازمان ملل متحد در مورد پیشگیری از جرم و درمان مجرمین که به عنوان متن زمینه برای گروه کاری جرایم مرتبط با شبکه های رایانه ای توسط موسسه آسیا و خاور دور سازمان ملل متحد برای پیشگیری از جرم و درمان مجرمین تهیه شده است ، برای اصطلاح جرایم رایانه ای معنایی مضیق در نظر گرفته ، آن را شامل رفتارهای غیر قانونی دانسته است که از طریق ابزارهای الکترونیکی علیه امنیت سیستم ها و داده های رایانه ای ارتکاب می یابند .^[۱۶] و منظور از امنیت سیستم ها و داده های رایانه ای حفظ محرمانگی ، تمامیت و در دسترس بودن آنهاست . این سند ، برای اصطلاح جرایم مرتبط با رایانه معنایی موسع منظور نموده است و آن را شامل هر رفتار غیر قانونی دانسته است که بوسیله یک سیستم یا شبکه رایانه ای یا در ارتباط با سیستم یا شبکه رایانه ای ارتکاب می یابند . ^[۱۷]اما گروه کاری جرایم مرتبط با شبکه های رایانه ای، این نظر را نپذیرفته و در گزارش خود به دهمین کنگره پیشگیری از جرم و درمان مجرمین سازمان ملل متحد آورده است :«جرایم مرتبط با رایانه هم شامل همه اشکال جرایم جدید می شوند که بطور مستقیم هدفشان رایانه ، شبکه های رایانه ای و کاربران آنهاست و هم شامل جرایم سنتی می شود که بوسیله یا با کمک تجهیزات رایانه ای ارتکاب می یابند .» ^[۱۸]
در کتابچه راهنمای سازمان ملل برای پیشگیری و کنترل جرایم رایانه ای آمده است :«مباحثات زیادی در میان کارشناسان درباره آنچه تشکیل دهنده جرایم رایانه ای یا جرایم مربوط به رایانه است ، در جریان بوده است . حتی پس از گذشت سال ها ، هنوز هم یک تعریف به رسمیت شناخته شده بین المللی برای این اصطلاحات وجود ندارد … . مولفان و کارشناسانی که تلاش می کنند برای جرایم رایانه ای تعریفی بیابند، هیچ تردیدی در مورد وجود این پدیده ندارند . اما تعاریفی که ارائه شده است بیشتر به رشته های مطالعاتی مربوط می شود که آن تعریف مخصوص آنها نوشته شده است . به هر حال مقصود مولفان از اعمال دقت در مورد محدوده و نحوه بکارگیری تعاریف خاص از آن جهت است که استفاده از آنها خارج از مضمون و محتوای مورد نظر، اغلب باعث ایجاد خطاهایی می شود . البته هنوز یک تعریف کلی برای جرایم رایانه ای به دست نیامده است و به طور معمول به جای آن تعاریفی کاربردی ارائه می شود .» ^[۱۹]
برخی از نویسندگان جرایم رایانه ای را مترادف با جرم سایبری می دانند و آن دو را دارای معنی و مفهوم واحد می دانند. در تعریفی ، جرم رایانه ای صرفاً عبارت از جرایمی است که در فضای سایبر رخ می دهد از این نظر جرایمی مثل هرزه نگاری، افترا ، آزار و اذیت و سوء استفاده از پست الکترونیکی و سایر جرایمی که در آنها رایانه به عنوان ابزار و وسیله ارتکاب جرم بکار گرفته می شود، در زمره جــرم رایانه ای قرار نمی گیرد. در تعریف موسع هر فعل و ترک فعلی که « در » یا « از طریق » یا « به کمک» از طریق اتصال به اینترنت ، چه به طور مستقیم ، یا بطور  غیرمستقیم رخ می دهد و توسط قانون ممنوع گردیده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است جرم رایانه ای نامیده می شود .^[۲۰]
همانطور که ملاحظه شد ؛ تعاریف متفاوتی از جرم رایانه ای ارائه شده و هنوز توافقی در این زمینه حاصل نشده است . پراکندگی این تعریف ها ناشی از آن است که محدوده واقعی جرایم رایانه ای هنوز برای دولت ها مشخص نمی باشد ضمن آنکه روز به روز نیز به گستره این جرایم افزوده شده و ارائه تعریفی جامع از جرایم رایانه ای را مشکل می سازد . با وجود این کم و بیش همه کشورها به اهمیت مساله پی برده اند و در زمینه شناخت پدیده جرم رایانه ای و تمییز بین انواع مختلف آن گام هایی برداشته اند . در حقوق کانادا در تعریف جرم رایانه ای گفته شده است :«جرم رایانه ای شامل هر نوع فعالیت مجرمانه است که در بر گیرنده کپی کردن ، استفاده ، جابجایی ، ملاحظه و دسترسی غیر مجاز و یا سوء استفاده از سیستم های رایانه ای، عملکرد رایانه ها ، داده ها و یا برنامه ها و نرم افزارهای رایانه ای است .»^[۲۱]
نکته بسیار مهمی که نباید از آن غفلت شود آن است که دسته دوم از جرایم رایانه ای (جرایم ارتکاب یافته از طریق رایانه) تقریبا جزء جرایم سنتی هستند که ارتکاب آنها در قوانین کشورها جرم شناخته شده است. با وجود این آنچه موجب شده است تا حقوقدانان این نوع جرایم سنتی را در قالب جرایم رایانه ای جای دهند، آن است که ارتکاب جرم با رایانه اوصاف جدیدی بر ویژگی های جرم سنتی می افزاید، به گونه ای که گاه موجب تردید در ارکان مادی جرم می شود . با نظر به این نکته که نوعا ارتکاب جرم از طریق رایانه و به خصوص شبکه جهانی وب موجب بروز اوصاف خاص در جرم سنتی می شود ،می توان این نوع جرایم را با مسامحه جرم رایانه ای شمرد و در مجازات مرتکبین نیز کیفیات مشدده و استثنائا کیفیات مخففه^[۲۲] را نیز لحاظ کرد .
اغلب مواد جای گرفته شده در دسته اول جرایم رایانه ای نیز جز در موارد محدودی مانند سرقت اینترنت، نفوذ غیر مجاز و عبور از رمز رایانه جزء جرایم سنتی هستند که به دلیل موضوع جرم قرار گرفتن رایانه در بیشتر نوشـته های حقوقـی جرم رایانه ای شـمرده شده اند. به بیان دیگر قانونگذاران به جـهت حمایت از فن آوری نوین رایانه، جرایم سنتی خاصی مانند تخریب را به دلیل اهمیت موضوع جرم رایانه ای جرم مستقلی قلمداد کرده و به وضع قوانین و مجازات های جدید پرداخته اند.
در هر حال با توجه به تعاریف صورت پذیرفته از جرم رایانه ای می توان گفت : هر فعل یا ترک فعلی که علیه رایانه یا شبکه های رایانه ای صورت گرفته یا به واسطه رایانه یا شبکه های رایانه ای محقق شود جرم رایانه ای است .

به دلیل بزرگ بودن حلقه هماهنگی­های سازمانی برای انجام تست و عدم وجود یکی از ارکان حلقه، ممکن است هماهنگی های مربوط به انجام تست با مشکل مواجه شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مدیریت برون سپاری

اجرای قرارداد، انتقال منابع و مدیریت روابط

عدم تناسب ساختار با وظایف و عدم توجه به جانشین‌پروری و مسئولیت‌پذیری در سازمان کارفرما، ممکن است باعث طولانی شدن فرایند عقد قراردادها شود.

مدیریت برون سپاری

مذاکره و عقد قرارداد

احتمال آلودگی تجهیزات خارجی خریداری شده به حسگرهای شنودی و یا سایر آلودگی‌های بیولوژیک، ممکن است موجب تاخیر در اخذ مجوزهای حفاظتی شود.

اجرای برون‌سپاری

اجرای قرارداد، انتقال منابع و مدیریت روابط

به علت زمان‌بر بودن فرایند ترخیص کالا از گمرک توسط سازمان‌های دولتی، ممکن است کالای خریداری شده مدت زیادی در گمرک باقی بماند.

اجرای برون‌سپاری

اجرای قرارداد، انتقال منابع و مدیریت روابط

به علت وجود فرایند پیچیده اخذ کد رهگیری جهت معاملات ارزی از سازمان‌های بالاسری، ممکن است زمان اخذ مجوز خرید خارجی به طول بینجامد.

مدیریت برون سپاری

اجرای قرارداد، انتقال منابع و مدیریت روابط

به دلیل عدم ثبت مالکیت معنوی پروژه‌ها و همچنین عدم پی‌گیری‌های حقوقی توسط کارفرما، امکان دارد مالکیت نتایج پروژه‌ها توسط پیمانکاران به نام خودشان ثبت گردد.

مدیریت برون سپاری

اجرای قرارداد، انتقال منابع و مدیریت روابط

به علت محدودیت‌های گزارش‌گیری در نرم‌افزار قراردادها، امکان دارد گزارشات مورد نظر مدیریت جهت پایش مستمر قراردادها توسط نرم­افزار موجود قابل حصول نباشد.

مدیریت برون سپاری

اجرای قرارداد، انتقال منابع و مدیریت روابط

به دلیل بروز خطای انسانی در ورود داده‌ها به سیستم اتوماسیون قراردادها، امکان دارد پایش قراردادها با مشکل مواجه شده و منجر به صرف زمان ز یاد در یافتن خطا شود.

مدیریت برون سپاری

اجرای قرارداد، انتقال منابع و مدیریت روابط

در تمامی سطوح سازمانی ارزش های مشترک و الگوی اخلاقی وجود دارد.

۴

مدیریت مبتنی بر فرآیندها و واقعیت ها

فرآیندها برای رسیدن به نتایج مطلوب طراحی شده اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

داده ها و اطلاعات مقایسه ای (مقایسه شده) برای تعیین اهداف میان مدت چالش برانگیز استفاده می شوند.

سازمان قابلیت فرایند خود را کاملاً درک کرده و از آن برای بهبود عملکرد استفاده می کند.

۵

توسعه و مشارکت کارکنان

کارکنان پذیرفته اند که مسایل به آنها تعلق دارد و آنها برای حل مسایل پاسخگو هستند.

کارکنان برای دستیابی به اهداف درازمدت سازمان نوآور و خلاق هستند.

کارکنان برای انجام کارها توانمند(Empowered) شده اند و دانش و تجارب خود را در سطح وسیعی منتشر کرده و به اشتراک می گذارند.

۶

یادگیری، نوآوری و بهبود مستمر

فرصت های بهبود شناسایی شده و مورد استفاده قرا می گیرند.

تک تک افراد بهبود مستمر را به عنوان یک هدف دراز مدت پذیرفته اند.

بهبود و نوآوری موفق کاملاً در سازمان گسترده و با آن یکپارچه و آمیخته شده است.

۷

توسعه شراکت ها

فرآیندی برای انتخاب و مدیریت تأمین کنندگان
(Suppliers) وجود دارد.

بهبود و موفقیت های تأمین کنندگان مورد تقدیر قرار گرفته و شرکای خارجی کلیدی شناسایی شده اند.

سازمان و شرکای کلیدی اش به یکدیگر وابسته اند و طرح ها و خط مشی ها به کمک هم و بر مبنای دانش مشترک
(Shared Knowledge) ایجاد می شوند.

۸

مسئولیت اجتماعی شرکت

قوانین و مقررات درخواست شده درک و رعایت می شوند.

سازمان مشارکت فعال در جامعه دارد.

انتظارات اجتماعی از سازمان اندازه گیری شده و بر مبنای آنها عمل می شود.

مأخذ: (نجمی و حسینی،۱۳۸۷)
…………………………………
۱-One the Way 2- Mature
۲-۴-۶-۱۲- معرفی مدل
مدل تعالی سازمان EFQM بر پایه ۹ معیار اصلی شکل گرفته است که با یکدیگر ارتباط متقابل دارند و به شکل یک چرخه پیشبرنده بر هم تأثیر می گذارند. از آن میان، پنج معیار توانمندساز^۱ یک سازمان محسوب می شوند و چهار معیار دیگر نتیجه عملکرد فعالیت های سازمان هستند که هر کدام به صورت مختصر در ادامه و در قالب شکل ۲-۷ شرح داده شده اند (گرامی و نورعلیزاد، ۱۳۸۸).
توانمندسازها

بحث از انواع دلالت ها و تاثیر آن در فهم متون در علوم مختلفی از جمله علم منطق، اصول و همچنین علوم قرآنی مطرح می شود و هر کدام از عالمان این علوم در بخشی از مباحث خود به این موضوع پرداخته و مطالبی را در این زمینه بیان کرده اند. ما در این جا ابتدا به تعریف و بیان انواع دلالت هایی که در فهم و تفسیر قرآن تاثیر دارند، پرداخته و سپس میزان توجه ملا فتح الله کاشانی را به این دلالت ها در تفسیر منهج الصادقین بررسی می کنیم.
۱- تعریف دلالت و اقسام آن
دلالت به معنای نشان دادن و کشف مدلول از وجود دال است؛ به سخنی دیگر دلالت عبارت است از بودن شى‏ء بر حالتى که علم به وجود آن، مستلزم انتقال به وجود شى‏ء دیگر باشد، مانند صداى کوبه در که انسان را از وجود کسى پشت در آگاه مى‏کند. در مثال یاد شده به صداى کوبه در «دالّ»، به کسى که پشت در است «مدلول» و به صفت و حالت پدید آمده براى صدا «دلالت» گویند. از دلالت به این معنا در اصول فقه، بخش الفاظ سخن گفته‏اند و مراد از آن، دلالت الفاظ بر معانی است.^[۵۵۵]
دلالت از حیث یاد شده، یعنی دلالت لفظ بر معنا، به سه قسم تقسیم می شود:
دلالت مطابقى که عبارت از دلالت لفظ است بر تمام معناى خود؛ مانند دلالت لفظ حسن بر فرد مُسَمّا به این نام یا دلالت انسان بر حیوان ناطق.
دلالت تضمنّى، دلالت لفظ است بر جزئى از معنا، مانند دلالت لفظ حسن بر سر و پاى فردى که به این نام خوانده مى‏شود یا دلالت انسان بر حیوان به جهت آن که انسان جزئی از حیوانات است.
دلالت التزامى، دلالت لفظ است بر ملازم عقلى یا عرفى معناى خود، مانند دلالت لفظ خورشید بر نور یا دلالت لفظ «حاتم» بر جود و بخشندگى یا دلالت انسان بر ضاحک.^[۵۵۶]
دانشمندان علم اصول انواع مختلفی برای دلالت ذکر کرده اند^[۵۵۷] ولی با توجه به تقسیمات صورت گرفته در این باره می توان انواع دلالت ها را این گونه بیان نمود:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۱- دلالت اقتضاء:
اگر گوینده کلام معنایی را اراده کند ولی برای آن معنا لفظی را در کلام ذکر نکند، دلالت اقتضاء رخ داده است. سیوطی در الاتقان می نویسد: «اگر صحّت دلالت لفظ بر تقدیر متوقف باشد آن را «دلالت اقتضاء» نامند.‏»^[۵۵۸] صاحب کتاب «اصول التفسیر و قواعده» در این باره گفته است: اقتضاء، ‌دلالت لفظ بر معنای خارج (از مدلول) است که درستی یا صحت شرعی یا عقلی سخن وابسته به آن است.^[۵۵۹]
یکی از دانشمندان معاصر علوم قرآنی با در نظر گرفتن تعاریف مختلف درباره این دلالت، آن را این گونه تعریف می کند:
«دلالت اقتضاء دلالت کلام است بر معنایی که گوینده، لفظی برای آن ذکر نکرده، ولی به لحاظ این که صدق یا صحت عقلی یا شرعی یا لغوی کلام وی متوقف بر آن است، قطعا مقصود او بوده است.»^[۵۶۰]
به عنوان مثال در آیه (حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَهُ…)^[۵۶۱] «بر شما حرام شده است: مردار…»، به جهت آنکه این تحریم شامل نگاه کردن به مردار نمی شود، صحت عقلی آیه اقتضاء می کند که لفظی در تقدیر باشد در نتیجه باید واژه «اکل» را در تقدیر گرفت، تا این سخن، عاقلانه بوده، مفاد درستی بیابد. یعنی خوردن مردار بر شما حرام شده است.
و یا در حدیث«لَا صَلَاهَ لِجَارِ الْمَسْجِدِ إِلَّا فِی‏ الْمَسْجِدِ»^[۵۶۲] که از امام علی۷نقل شده است صدق کلام و صحت آن اقتضاء می کند که لفظ«کامله» در تقدیر باشد چرا که نفی در کلام معصوم۷مربوط به کمال نماز است نه اصل آن.
همچنین در آیه (فَلْیَدْعُ نَادِیَه)^[۵۶۳] « [بگو] تا گروه خود را بخواند.»، به دلیل این که «نادی» مکان است و نمی تواند فرا خوانده شود، بـدون مقدر گرفتن یک لفظ، کلام عقلا نمى تواند صحیح باشد و صحت عقلی کلام ایجاب می کند که براى استوار شدن جمله بـایـد چـیـزى را در تـقـدیـر گـرفـت و آن کـلمه (اهل) است که در آن صورت معناى آیه چنین مى شود: پس هم مجلسیان یا هم انجمنان(گروه) خود را بخواند.
و یا مثل قول شاعر که می گوید:
«نحن بما عندنا و انت بما عندک راض و الرای مختلف»
یعنی ما به آنچه نزد خودمان است، راضی هستیم و تو نیز به آنچه نزد خودت است راضی هستی و نظرات مختلف می باشد.
که صحت لغوی این کلام متوقف بر آن است که لفظ«راضون» در (نحن بما عندنا راضون) در تقدیر باشد به دلیل این که «راضون» خبر برای نحن است و «راض» که مفرد است نمی تواند خبر برای نحن باشد.
با توجه به مطالب فوق می توان دلالت اقتضاء را این گونه تعریف کرد: هنگامى که صدق یک سخن یا صحت شرعى و یا عـقـلى یا لغوی آن به مفهومى خارج از لفظ بستگى داشته باشد دلالت کلام بر آن مفهوم مقدر را دلالـت اقـتـضـا نـامند, چرا که استوارى کلام چنین مفهومى را اقتضاء مى کند. در نتیجه دلالت اقتضاء، دلالتى برخاسته از خـودالـفـاظ نیست، بلکه به واسـطـه مفهومی خارجی و زاید به وجودآمده که صدق یا صحت عقلی یا شرعی یا لغوی کلام آن را اقتضا مى کند.
۱-۲- دلالت تنبیه
دلالت تنبیه که دلالت ایماء نیز نامیده می شود، همانند دلالت اقتضاء است، با این تفاوت که صحت آن نیازی به تقدیر ندارد. به عبارت دیگر هر گاه گوینده کلام غیر از معنایی که از کلام وی فهمیده می شود، معنای دیگری را نیز اراده کند، بدون این که در اراده این معنا لفظی در تقدیر باشد، دلالت کلام وی بر معنای دوم «دلالت تنبیه یا ایماء» نامیده می شود.
در هر دو نوع دلالت معنایی که از عبارت به دست می آید، مقصود گوینده است با این تفاوت که در دلالت اقتضاء این معنا با در نظر گرفتن تقدیر در کلام به دست می آید ولی در دلالت تنبیه سیاق و دیگر قراین موجود در کلام سبب فهم آن معنا می شود. به عنوان مثال اگر فردی که یکی از ارکان نماز را عمدا یا سهوا فراموش کرده است از حکم آن سوال کند و فقیه در پاسخ وی بگوید که «نمازت را اعاده کن»، دلالت تنبیه یا ایمای این پاسخ آن است که فراموش کردن عمدی یا سهوی یکی از ارکان در نماز موجب بطلان آن است. و یا وقتی گفته می شود«خورشید طلوع کرده است» دلالت تنبیه دارد براین که وقت نماز صبح گذشته است. یا مثل گفته شخصی که می گوید «من تشنه ام» که دلالت تنبیه بر این دارد که وی طلب آب می کند.
۱-۳- دلالت اشاره
هرگاه عبارت علاوه بر مدلول لفظی خود بر آنچه که مقصود گوینده نیست، دلالت کند، این دلالت را دلالت اشاره می نامند. معنای بدست آمده از طریق دلالت اشاره، مانند دلالت اقتضاء متوقف بر تقدیر، یا مانند دلالت تنبیه متوقف بر دیگر قراین موجود در کلام نیست. سیوطی در الاتقان در این باره می نویسد:« اگر صحت دلالت لفظ متوقف بر تقدیر نباشد و لفظ بر آنچه مقصود نیست دلالت نماید، آن را «دلالت اشاره» گویند، مانند دلالت فرموده خداى تعالى: (أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلى‏ نِسائِکُمْ)^[۵۶۴] «در شبهاى روزه، همخوابگى با زنانتان بر شما حلال گردیده است.»، بر صحت روزه کسى که با حال جنابت صبح کند، چون مباح بودن جماع تا طلوع فجر مستلزم آن است که در قسمتى از روز جنب باشد و این استنباط از محمد بن کعب قرظى حکایت شده است. ^[۵۶۵]» ^[۵۶۶]
با توجه به تعریفی که از دلالت اشاره بیان کردیم در آیه شریفه (وَ الْمُطَلَّقاتُ یَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلاثَهَ قُرُوءٍ)^[۵۶۷] «و زنانِ طلاق داده شده، باید مدّتِ سه پاکى انتظار کشند»، که مدلول لفظی آن مدت زمان عده زن مطلقه است، دلالت اشاره بر اباحه ازدواج او بعد از اتمام زمان عده، دلالت می کند.
مدلول اشاری ممکن است از یک کلام استنباط شود مانند مثال فوق و یا این که از دو کلام استنباط شود مانند دلالت آیه ی(وَحَمْلُهُ وَ فِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا)^[۵۶۸]« و بار برداشتن و از شیر گرفتنِ او سى ماه است» و آیه ی(وَالْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ حَوْلَیْنِ کَامِلَیْن)^[۵۶۹] «و مادران [باید] فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند.»، بر اینکه‌ کمترین مدّت حمل شش ماه است؛ با این توضیح که مدلول لفظی آیه اول، به مجموع دوران حمل و رضاع که سى ماه است، دلالت دارد و مدلول لفظی آیه ی دوم، مدت کامل رضاع را دو سال مى‌داند، که با کم کردن ۲۴ ماه (دو سال) از سى ماه، اقلّ حمل- که شش ماه است- به دست مى‌آید و این مدلول اشاری است که از دو آیه به دست می آید.
در بیان تفاوت بین دلالت اشاری با دلالت اقتضاء و تنبیه باید گفت که مدلول اشاری بدست آمده با بهره گرفتن از دلالت اشاری بر خلاف معنای بدست آمده در دلالت اقتضاء و تنبیه، مقصود گوینده نیست. به علاوه این که – همان طور که قبلا اشاره شد- این مدلول وابسته به تقدیر در کلام یا دیگر موجود در کلام نمی باشد.
نکته دیگر در باره حجیت این دلالت ها است و آن این که در حجیت دلالت اقتضاء و تنبیه شکی نیست به جهت آن که حجیت آن ها از باب حجیت ظواهر کلام است؛ اما در مورد حجیت دلالت اشاری باید گفت که این نوع دلالت از باب حجیت ظواهر کلام حجت نیست، بلکه حجیت آن از باب حجیت لوازم عقلی است.^[۵۷۰]
۱-۴- دلالت مفهومی کلام
مفهوم در لغت به معنای دانسته شده و آنچه به فهم و ادراک در آید، آمده است^[۵۷۱] و در اصطلاح نیز تعاریف مختلفی^[۵۷۲] برای آن بیان شده است؛ مظفر در اصول الفقه برای مفهوم سه معنا ذکر کرده است:
الف) معنایی که از مدلول لفظ فهمیده می شود به عبارت دیگر مدلول یا همان معنای لفظ است.
ب) آنچه که مقابل مصداق است و مراد از آن هر معنایی است که از کلام فهمیده می شود به عبارت دیگر هر چیزی که وجود ذهنی دارد در برابر آنچه وجود عینی دارد(مصداق).
ج) آنچه که مقابل منطوق است و این معنا اخص از دو معنای فوق است و مقصود بحث ما نیز همین معنا است و آن اصطلاحی اصولی است که مختص مدلولات التزامی است و معنایی است که مستقیماً از کلام فهمیده نمی شود در برابر معنایی که مستقیماً از کلام فهمیده می شود(منطوق). به عبارت دیگر معنایی که حاصل دلالت مطابقی کلام نیست، بلکه کلام التزاماً بر آن دلالت می کند.^[۵۷۳]
در اصطلاحات الاصول نیز آمده است مفهوم که مدلولی است که در کلام نیست، ولی از کلام استنباط و فهمیده می‌شود، به خلاف منظوق که مدلولی که مستقیماً از لفظ و کلام فهمیده می‌شود.^[۵۷۴]
با توجه به مطالب فوق می توان فهمید که مفهوم در اصطلاح اصولی ها در مقابل منطوق آمده و عبارت از معنایی است که از معنا و مدلول کلام فهمیده می شود و لفظی برای آن در کلام نیامده است. به عنوان مثال وقتی گفته می شود: «اگر فردا باران نیاید به مسافرت خواهیم رفت.» مضمون جمله منطوق آن است و مفهوم آن این است که«اگر باران بیاید به مسافرت نخواهیم رفت.» و یا در حدیثی که از امام صادق۷نقل شده، آمده است: «إِذَا کَانَ‏ الْمَاءُ قَدْرَ کُرٍّ لَمْ‏ یُنَجِّسْهُ شَیْ‏ءٌ؛ یعنی وقتی آب به اندازه کر باشد، به وسیله ملاقات دیگر نجاسات نجس نخواهد شد.»^[۵۷۵] این منطوق جمله است و مفهوم آن این است که اگر آب به اندازه کر نشد، در اثر ملاقات با نجاسات، نجس می شود.
در قرآن کریم نیز جمله هایی آمده است که مفهوم دارند از جمله آیه شریفه (وَ إِذا حَلَلْتُمْ فَاصْطادُوا)^[۵۷۶] «و چون از احرام بیرون آمدید [مى‏توانید] شکار کنید.» و آن‏گاه که از احرام بیرون آمدید، صید کردن برایتان مجاز است.» که در اثر شرطیه بودن آن، دارای مفهوم است و علاوه بر مجاز بودن صید در هنگام محرم نبودن که منطوق جمله است، مفهومی از جمله نیز قابل برداشت است و آن این که در حال احرام، صید کردن جایز نیست.
مفهوم بر دو قسم است: اول مفهوم موافق و آن مفهومی است که حکم آن با منطوق موافق باشد به عبارت دیگر از جهت نفی و اثبات(حرمت و وجوب) موافق با ظاهر کلام باشد. مثلا در آیه (إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوَالَ الْیَتَامَى ظُلْمًا)^[۵۷۷] «در حقیقت، کسانى که اموال یتیمان را به ستم مى‏خورند،»، منطوق آن حرمت خوردن اموال یتیم است و مفهومی که از کلام استفاده می شود این است که سوزاندن اموال یتیمان نیز حرام است. از آن جا که مفهوم و منطوق این آیه شریفه هر دو مثبت است، به مفهوم آن مفهوم موافق اطلاق می شود. در مورد حجیت مفهوم موافق هیج نزاعی نیست و این مفهوم به دلیل حجت بودن ظاهر کلام، معتبر است.
دوم مفهوم مخالف و آن مفهومی است که حکمش با منطوق مخالف باشد به عبارت دیگر مفهومی است که از نظر نفی و اثبات مخالف با مدلول لفظی کلام باشد. مانند(إِن جَاءکُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَیَّنُوا)^[۵۷۸] که مدلول ظاهری آیه وجوب تبین در باره خبر فاسق است اما مفهوم مخالفش آن است که اگر غیر فاسق خبرى آورد واجب نیست درباره خبر او کاوش کنیم. و منطوق(مدلول ظاهری) آیه مثبت و مفهوم آن منفی است (عدم وجوب تبین در خبر غیر فاسق).‏ ^[۵۷۹]
مفهوم مخالف خود به شش نوع تقسیم می شود که عبارت است از: مفهوم شرط، مفهوم وصف، مفهوم غایه، مفهوم حصر، مفهوم عدد و مفهوم لقب مظفر در اصول الفقه به تفصیل به بیان عر کدام از انواع مفهوم شرط پرداخته است و در مورد حجیت آن ها گفته است که نزاع در باب حجت بودن مفهوم مخالف، نزاع صغروی است نه کبروی، یعنی بحث در این است که مثلاً آیا جمله شرطیه مفهوم دارد یا نه؟ بدیهی است که اگر دارای مفهوم باشد، حجیت مفهوم هم مانند حجیت منطوق خواهد بود. نه این که پس از ثبوت مفهوم بخواهیم در مورد حجیت آن بحث کنیم. بنابراین حجیت مفهوم همانند حجیت منطوق از راه اصاله الظهور و… قابل اثبات است و برای هر یک از متکلم و سامع قابل احتجاج می‌باشد.^[۵۸۰]
نکته ای که دراین جا باید یا آور شد این است که در این که کدام سخن دارای مفهوم است و کدام یک مفهوم ندارد در بین علمای اصول اختلاف نظر وجود دارد و در کتب اصول فقه به تفصیل به این موضوع پرداخته شده است.
با توجه به مطالب فوق روشن می شود که دلالت مفهوم کلام خواه موافق یا مخالف باشد، همانند دلالت اقتضاء و تنبیه، مقصود گوینده آن است و جزء اقسام دلالت لفظی کلام به شمار می آید و معنایی که از هر یک از دو نوع دلالت لفظی و عقلی کلام به دست می آید به دلیل حجت بودن ظاهر کلام یا حجت بودن لوازم عقلی آن، معتبر و قابل اعتماد است.
۲- روش ملا فتح الله در توجه به اقسام دلالت ها
با توجه به آنچه در باب اقسام دلالت ها و اعتبار و حجیت معنای حاصل از آن ها گفته شد، روشن می شود که مفسّر هنگام تفسیر به جهت اینکه بتواند معنایی کامل تر و صحیح تر از آیات قرآن بدست آورد، باید به همه دلالت ها توجه داشته باشد. با مطالعه و بررسی تفسیر منهج الصادقین مشخص می شود که ملا فتح الله کاشانی تنها به بیان مدلول مطابقی آیات اکتفا نکرده است و در جاهای مختلفی از تفسیر خویش از انواع دلالت ها بهره برده است ولی مفسّر به نام این دلالت ها تصریح ندارد و بدون این که از دلالت نامی ببرد معنایی را که با بهره گرفتن از دلالت به دست می آید، در تفسیرش ذکر می کند. در این جا به ذکر چند نمونه از موارد کاربرد انواع دلالت ها در این تفسیر می پردازیم.
مفسّر بیش از سایر دلالت ها از دلالت اقتضاء در تفسیر خویش بهره برده است به عنوان مثال در تفسیر آیه(حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهَاتُکُمْ وَبَنَاتُکُمْ وَأَخَوَاتُکُمْ وَعَمَّاتُکُمْ وَخَالاَتُکُمْ وَبَنَاتُ الأَخِ وَبَنَاتُ الأُخْتِ وَأُمَّهَاتُکُمُ اللاَّتِی أَرْضَعْنَکُمْ)^[۵۸۱]« [نکاح اینان‏] بر شما حرام شده است: مادرانتان و دخترانتان و خواهرانتان و عمّه‏هایتان و خاله هایتان و دختران برادر و دختران خواهر و مادرهایتان که به شما شیر داده ‏اند.»، می نویسد: «در امهاتکم مضاف مقدر است اى نکاح امهاتکم بجهت قرینه استحاله تحریم ذوات چه تحریم ذوات آن غیر مقدور است پس ناچار است از تقدیر آنچه مراد است و آن نکاح است هم چنان که تقدیر اکل در کریمه (حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَهُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزِیرِ)^[۵۸۲] «بر شما حرام شده است: مردار، و خون، و گوشت خوک»، زیرا که مراد از لحم اکل لحم است.»^[۵۸۳]
مفسّر در آیه فوق به جهت آنکه تحریم افرادی که در آیه ذکر شده اند، شامل تحریم ذات آنها نمی شود - نگاه کردن به افراد مذکور در آیه حرام نیست- معتقد است که صحت عقلی و شرعی اقتضاء می کند باید لفظی در تقدیر باشد و آن لفظ، «نکاح» است چرا که مقصود از تحریم در این جا تحریم ازدواج با افراد مذکور در آیه است. و با توجه به در نظر گرفتن این تقدیر است که این سخن عاقلانه به نظر می رسد و مفاد درستی پیدا می کند. مولف در این جا عبارت دلالت اقتضاء را بیان نکرده است ولی معنایی را که آیه دلالت اقتضاء بر آن داشته است ذکر می کند.
و یا در آیه (الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَیْهِ رَاجِعُونَ)^[۵۸۴] «همان کسانى که مى‏دانند با پروردگار خود دیدار خواهند کرد و به سوى او باز خواهند گشت.»، لفظ (جزاء) را در آیه در تقدیر گرفته است و می گوید اصل کلام این گونه بوده است:(ملاقوا جزاء ربهم) به جهت آن که عدم رویت خداوند با دلایل قاطعه اثبات شده است وی در ادامه به آیه (فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِی قُلُوبِهِمْ إِلَى یَوْمِ یَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُواْ اللّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا کَانُواْ یَکْذِبُونَ)^[۵۸۵] «در نتیجه، به سزاى آنکه با خدا خلف وعده کردند و از آن روى که دروغ مى‏گفتند، در دلهایشان- تا روزى که او را دیدار مى‏کنند- پیامدهاى نفاق را باقى گذارد.»، اشاره کرده و آیه را در مورد صفت منافقان می داند و می گوید خلافی نیست که منافق نمی تواند خدای تعالی را ببیند و در این آیه نیز (یلقون جزاءه) در تقدیر است؛ وی همچنین به حدیثی که از پیامبر۹نقل شده است«‏مَنْ حَلَفَ یَمِیناً کَاذِبَهً لِیَقْطَعَ بِهَا مَالَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَقِیَ‏ اللَّهَ‏ وَ هُوَ عَلَیْهِ‏ غَضْبَانُ‏»^[۵۸۶] استناد می کند و می گوید بدون شک (لقی الله) در این جا در تقدیر (لقی جزائه) است.^[۵۸۷]
مفسّر در آیه فوق به جهت این که عدم رویت خداوند با دلایل عقلی اثبات شده است، معتقد است که صحت عقلی اقتضاء می کند که لفظ(جزاء) در آیه در تقدیر باشد وی در این جا نیز نامی از دلالت نمی آورد و بدون ذکر دلالت برداشتی که با بهره گرفتن از آن از آیه داشته است بیان می کند.
همچنین در آیه (وَاسْأَلِ الْقَرْیَهَ الَّتِی کُنَّا فِیهَا)^[۵۸۸] «و از [مردم‏] شهرى که در آن بودیم، جویا شو.»، لفظ (اهل) در آیه را در تقدیر گرفته است زیرا معنایى که براى این آیه بیان کرده است، معناى لفظ آیه نیست^[۵۸۹]، بلکه معنایى است که صحت عقلى کلام آیه برآن متوقف است‏ وی در این آیه به دلیل صحت عقلی چون قریه نمی تواند مورد سوال واقع شود، برداشت کرده است که باید لفظی در تقدیر باشد، از این جهت لفظ قریه را در تقدیر گرفته و آیه را براساس آن معنا و تفسیر کرده است و در این جا نیز سخنی در مورد استفاده از دلالت اقتضاء نیاورده است و به آن تصریح نکرده است.
موارد استفاده ملا فتح الله از این نوع دلالت زیاد است و به جهت اختصار به ذکر برخی از آن ها اکتفا شد خواننده محترم می تواند برای مطالعه بیشتر به این تفسیر مراجعه کند.
وی در تفسیر آیه (إِن تُبْدُواْ الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِیَ وَإِن تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاء فَهُوَ خَیْرٌ لُّکُمْ وَیُکَفِّرُ عَنکُم مِّن سَیِّئَاتِکُمْ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ)^[۵۹۰] «اگر صدقه‏ها را آشکار کنید، این، کارِ خوبى است، و اگر آن را پنهان دارید و به مستمندان بدهید، این براى شما بهتر است و بخشى از گناهانتان را مى‏زداید، و خداوند به آنچه انجام مى‏دهید آگاه است.»، می نویسد: «در آیه دلالت است بر جواز تولى مالک به مباشرت اخراج صدقه و عدم وجوب حمل آن به امام لقوله تعالى (وَ تُؤْتُوهَا الْفُقَراء)»^[۵۹۱] با توجه به تعریفی که از دلالت تنبیه بیان کردیم، مشخص می شود که این دلالت، یعنی دلالت (تُؤْتُوهَا الْفُقَراء) بر عدم وجوب حمل صدقه به امام از نوع دلالت تنبیه کلام است؛ به عبارت دیگر (تُؤْتُوهَا الْفُقَراء) دلالت تنبیه دارد بر این که برخی صدقات مانند صدقه تطوع را واجب نیست که به طور آشکار به امام داد بلکه خود مالک نیز می تواند به طور مخفیانه آن را به فقراء ببخشد. زیرا در این آیه لفظى که داراى این معنا باشد وجود ندارد و صحت این دلالت نیازمند به تقدیر نیز نمی باشد، بلکه با این جمله قرینه‏اى است که دلالت مى‏کند خداى متعال این معنا را نیز اراده کرده است و آن جمله(تُؤْتُوهَا الْفُقَراء)‏ است که مفسّر بدان اشاره کرده است و با توجه به سیاق این معنا را از آیه برداشت کرده است.
وی در تفسیر آیه (وَالْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ حَوْلَیْنِ کَامِلَیْنِ)^[۵۹۲] «و مادران [باید] فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند.»، با در نظر گرفتن دو آیه (وَفِصَالُهُ فِی عَامَیْنِ)^[۵۹۳]« و از شیر بازگرفتنش در دو سال است.» و (وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا)^[۵۹۴] «و بار برداشتن و از شیر گرفتنِ او سى ماه است.»، کمترین مدت زمان حاملگی را شش ماه می داند و با توجه به غالب بودن نه ماه حاملگی امکان سالم متولد شدن کودک با مدت شش ماه حمل را با توجه به این آیا استدلال کرده است.^[۵۹۵] وی درتفسیر این آیات از دلالت اشاری بهره برده است زیرا این معنا در هیچ‏کدام از آیات بیان نشده است، و از تصور معناى این آیات به تنهایى نیز به ذهن نمى‏آید.
در آیه نخست مدت شیر دادن فرزند دو سال کامل بیان شده، که برابر ۲۴ ماه است و در آیه دوم مدت حمل و شیر دادن کودک سی ماه مطرح شده است حال اگر مدت شیر دادن فرزند که ۲۴ ماه است را از مجموع این دو یعنی سی ماه کم کنیم کمترین مدت حاملگی که همان شش ماه است به دست می آید. در حالی که این در هیچ کدام از آیات مطرح نشده است و با بهره گرفتن از دلالت اشاری آیات می توان به آن پی برد، ملا فتح الله بدون این که نامى از دلالت اشاره ببرد مدلول اشارى این آیات را نیز بیان کرده است.
ملا فتح الله کاشانی مفهوم مخالف در آیات را حجّت نمی داند ولی ازدلالت مفهوم موافق در تفسیر خویش بهره برده است به عنوان مثال در تفسیر آیه (فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا)^[۵۹۶] «به آنها [حتى‏] «اوف» مگو و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنى شایسته بگوى»، به مفهوم موافق آیه اشاره می کند و ناسزا گفتن و زدن والدین را به طریق اولی از مفهوم آیه بدست می آورد و می نویسد: «هر گاه که اف موجب عقوق باشد پس شتم و ضرب به طریق اولى به دلیل مفهوم موافقه چنان که در اصول مقرر است.»^[۵۹۷]
با توجه به مطالب فوق روشن می شود که ملا فتح الله به انواع دلالت ها از جمله دلالت اقتضاء، دلالت تنبیه، دلالت اشاره و دلالت مفهومى کلام توجه داشته و مطالبى را که از این دلالت ها استفاده مى‏شود، بیان کرده است.
۳- نقد و بررسی روش ملا فتح الله در توجه به اقسام دلالت ها
۳-۱- امتیازات