وبلاگ

سوالات تحقیق
در این پژوهش به دنبال دستیابی به پاسخ این سوالات بوده ایم:
۱- سهروردی از چه براهینی در اثبات وجود خداوند استفاده می کند؟
۲- صفات خداوند از نظر او چه صفاتی است؟
۳- افعال خداوند در زمینه آفرینش چگونه افعالی است؟:
۴- لایب نیتس جهت اثبات وجود خداوند از چه براهینی استفاده می کند؟
۵- صفات خداوند از نظر او چه صفاتی است؟
۶- و در نهایت به این پاسخ برسیم که: چه نقاط اشتراک و افتراقی بین دیدگاه های این دو فیلسوف وجود دارد؟
فرضیه های تحقیق:
سهروردی و لایب نیتس هر دو به وجود خدای واحد معتقدند. شیخ اشراق در اثبات وجود خداوند از براهینی چون برهان حرکت و علیت استفاده می کند، همچنین لایب نیتس از براهینی چون برهان حرکت و هماهنگی پیشین بنیاد و برهان وجودی استفاده می کند که در برهان حرکت میان دو فیلسوف اشتراک نظر وجود دارد. همچنین صفات خداوند از دیدگاه سهروردی و لایب نیتس دارای نقاط مشترک فراوانی است.و اینکه هر دو قائل به وجود عنوانی چون نور و مناد هستند.
اهداف تحقیق
دست یابی به پاسخ هایی در خصوص پرسشهایی از قبیل:
سهروردی در اثبات وجود خداوند با عنوان نورالانوار از چه براهینی استفاده می کند؟ صفات نورالانوار چه صفاتی هستند؟ افعال نورالانوار در آفرینش چه هستند؟ و همین طور لایب نیتس در اثبات وجود خداوند با نام مناد از چه براهینی استفاده می کند؟ صفات مناد از نظر او چه صفاتی هستند؟ افعال مناد چیست؟ و اینکه چه مقایسه و بررسی ای می توان در مورد دیدگاه هر دو فیلسوف در زمینه اثبات وجود خداوند، صفات و افعال او داشت؟
واژگان کلیدی
سهروردی- لایب نیتس- وجود خداوند- اثبات خداوند- صفات خداوند- نور- مناد
بخش اول
مفهوم خدا
«تاریخچه برهان آوری بر اثبات وجود خدا»
از جمله دلایل فطری بودن یک رفتار، استمرار آن در طول تاریخ است. زیرا امور فطری همیشه همراه و همزاد انسان هستند و هرگز از بین نمی روند، سر این که هنر دوستی عدالت خواهی و کمال جویی، … همواره در طول تاریخ وجود داشته اند فطری بودن آنهاست. اگر نیاز و خواسته ای در انسان فطری نباشد به تدریج با تحولات زندگی بدست فراموشی سپرده می شود اما اگر خواسته ای از عمق جان انسان سرچشمه بگیرد هرگز چیزی نمی تواند برای همیشه جای آنرا بگیرد و اگر انسان آنرا چند صباحی نادیده بگیرد بالاخره بعد از مدتی به ناچار به سوی آن باز می گردد. مثلاً ممکن است انسان در انتخاب معبود خطا کند ولی پس از چندی بر اساس حس حقیقت جویی به کشف واقعیات گرایش پیدا می کند، انسان می خواهد اشیاء را آن چنان که هستند دریافت معرفتی کند. از دعاهای منسوب به پیغمبر اکرم (ع) است که: «الهم ارنی الاشیاء کما هی» «آنچنان بنما به ما آن را که هست»

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مولانا می گوید: (مثنوی مولوی؛ ۱۳۷۴، ص۵)
هر کسی که دور ماند از اصل خویش باز جوید روزگار وصل خویش
یکی از چیزهایی که از سپیده دم تاریخ بشر تا کنون وجود داشته خداشناسی و خداگرایی است تا آنجا که تاریخ زندگی بشر، از تاریخ پرستش خدا جدا نیست.
قرآن خداجویی را فطری دانسته و آنرا برخاسته از ژرفای وجود انسان می داند.
«فاقم وجهک الدین حنیفا فطره الله التی فطر الناس علیها، لا تبدیل لخلق الله ذلک الدین القیم ولکن اکثر الناس لا یعلمون»^[۱]
خود ورزی درباره مبدأ هستی همراه آدمی است و قدمتی به بلندای تاریخ اندیشه بشر می دارد اندیشه در باب خداوند عالم جزء لاینفکی از حیات انسانی است.
خداباوری (Theism):
خداباوری نظریه ای است که در عرضه خداشناسی در مقابل نظریه وحدت باوری قرار می گیرد خدای مورد اعتقاد Theismدر واقع دو ویژگی بارز دارد. یکی اینکه این خدای متعالی است که به این معنا که جدای از عالم است و در فوق عالم قرار دارد این خدا به تعبیری می توان گفت خدای بالا سر و خدای موجود در آسمان است (البته آسمان نه به معنای امروزی کلمه بلکه به معنای رمزی و دینی کلمه که رمز تعالی است).
این خدا هر چند که د رعالم حضوری بارز دارد ولی در عالم نیست. متمایز از عالم و متعالی بر آن است. دیگر این که خدا یان personal یعنی شخص وار یا انسان وار است وقتیکه می گوئیم شخص وار است به این معناست که اگر بخواهیم خدا را به موجودی در عالم مانند کنیم این خدا در درجه اول شبیه به انسان است. صفاتی که در Theismمطرح بوده است مسئله تشبیه و تنزیه خداوند به انسان تا آنجا پذیرفتنی است که تعالی خداوند محفوظ بماند و بدین سان در شناخت خداوند تنزیه وار نیز مدنظر قرار داده اند حال باید دید که خدای مورد اعتقاد Theismچه اوصافی دارد و هر یک از آن اوصاف به چه معنا در مورد او اطلاق می شود به علاوه چگونه می توان صفات خداوند را در قالب منظومه ای منسجم تصور کرد.
وحدت باوری (mionism):
بر طبق وحدت باوری نظریه تک گوهری تنها یک واقعیت متعالی در عالم وجود دارد نه دو واقعیت مانند خالق و مخلوق و نه کثیری از موجودات. از لحاظ دینی برجسته ترین شکل وحدت باوری مکتب ادوایته و دانته آئین هندو است که مبلغ اصلی آن شانکاره (۷۸۸-۸۲۰) می باشد.
چهره های اصلی مکتب و دانته عبارتند از: «شانکارا، رامانوجه، نیم باکا، مادهوا، والابا» که البته در میان آنها مقام بالاتر و ممتازتری داشت به نحوی که عده ای معتقدند مکتب ودانتا همان آئینی است که شانکارا پدید آورده است. دو نظریه مشهور در این باره را که یکی نظریه مکتب و دانته غیر ثنوی در آئین هندوست و دیگری نظریه باروخ اسپینوزا فیلسوف هلندی قرن هفدهم است.
«در مورد خدا»
آیا وجود خدا نیاز به اثبات دارد:
عرفا و حکمای ربانی، فیلسوفان و متکلمان اسلامی، راه های متعددی برای شناخت خدا ارائه داده اند. همانگونه که صدرالمتألهین می گوید:
«اعلم ان الطریق الی الله کثیره لانه ذو فضایل و جهات کثیره و لکل وجهه هو مولیها لکن بعضها اوثق و اشرف و انور من بعض» یعنی بدان که راه ها بسوی خدا بسیار است زیرا او دارای فضیلت ها و جهات کثیره بسیار است و برای هر مخلوق، وجهه‏ای است که جهت دهنده اش خداست. لکن بعضی از راه ها موثق تر و شریفتر ونورانی تر از بعضی است.
حال از جمله مباحثی که در این زمینه مطرح و جای تأمل است این است که آیا وجود خدا بدیهی است یا نظری؟
در پاسخ به این سوال نظرات متفاوتی ارائه شده است. برخی شناخت خدا را بدیهی می دانند و برخی نظری. کسانی که به دیده دل واجب تعالی را کشف و شهود نکردند و وجود خدا را بدیهی ندانسته اند چاره ای جز تمسک به برهان و استدلال ندارند. زیرا به نظر این گروه تنها از راه برهان می توان به اثبات خدا پرداخت.
در اینجا به شرح عقاید و ادله هر یک از این دو گروه می پردازیم:
گروه اول: کسانی که شناخت خدا را بدیهی می دانند
این گروه کسانی هستند که شناخت و پی بردن به وجود خدا را نیازمند به برهان نمی دانند در این نظریه وجود خدا بدیهی دانسته شده و برای اثبات وجود خدا هیچ گونه برهانی را نیاز نمی دانند و به هیچ استدلال عقلی تمسک نمی جویند.
اهل سیر و سلوک از جمله ارائه دهندگان این عقیده هستند که در برابر دیدۀ خود هیچ گونه حجابی را نسبت به خدا نمی بینند.
عارف، خدا را نخست در عمق جان خود شهود می کند و در پرتو این شهود چیزهای دیگر را مشاهده می کند.